Tranh cãi về việc thu thập thông tin vị trí

Tranh cãi về việc thu thập thông tin vị trí

Th. Phương

Điện thoại iPhone và Android thường xuyên truyền thông tin vị trí của nó về Apple và Google.

(TBVTSG) – Apple và Google đang đối mặt với không ít lời chỉ trích sau khi điện thoại iPhone và điện thoại chạy hệ điều hành Android bị phát hiện là âm thầm truyền dữ liệu về vị trí của người sử dụng về hai công ty này. Sự phát hiện này làm gia tăng mối lo ngại về vấn đề riêng tư và việc giao dịch dữ liệu cá nhân.

Theo bài phân tích của báo The Wall Street Journal (Mỹ), Google và Apple đang thu thập thông tin vị trí như là một phần của cuộc chạy đua xây dựng những cơ sở dữ liệu khổng lồ có khả năng định vị người sử dụng thông qua điện thoại di động của họ. Những cơ sở dữ liệu này có thể giúp hai công ty đẩy mạnh hoạt động trong thị trường dịch vụ dựa trên địa điểm hiện có doanh thu 2,9 tỉ đô la Mỹ và có thể tăng lên 8,3 tỉ đô la Mỹ vào năm 2014 (theo công ty nghiên cứu Gartner Inc.).

Cuộc chạy đua mới của Apple và Google

Trước đây, Google và Apple tiết lộ rằng họ sử dụng thông tin vị trí để xây dựng cơ sở dữ liệu của các điểm phát sóng Wi-Fi. Dữ liệu này có thể được sử dụng để xác định vị trí của người đang sử dụng kết nối Wi-Fi.

Về trường hợp của Google, một cuộc nghiên cứu mới của nhà phân tích an ninh Samy Kamkar cho thấy một điện thoại HTC Android thu thập dữ liệu về vị trí của nó mỗi vài giây và truyền chúng cho Google ít nhất là vài lần mỗi giờ. Nó cũng truyền cho Google thông tin về tên, vị trí và sức mạnh tín hiệu của bất kỳ mạng Wi-Fi nào gần đó. Google từ chối bình luận về những phát hiện này.

Những dữ liệu về mạng Wi-Fi nói trên từng được Google thu thập trong quá trình phát triển dịch vụ bản đồ đường phố StreetView. Hoạt động này đã chấm dứt vào năm ngoái sau khi người ta phát hiện cả địa chỉ e-mail, mật khẩu và những thông tin cá nhân khác vô tình cũng bị thu thập từ mạng Wi-Fi. Tuy nhiên, những dữ liệu mà nhà phân tích Samy Kamkar phát hiện được truyền đi từ các điện thoại Android không bao gồm những thông tin cá nhân như vậy.

Trong khi đó, Apple vào năm ngoái đã thừa nhận họ thu thập dữ liệu vị trí, bao gồm tọa độ GPS, của nhiều người sử dụng iPhone và các mạng Wi-Fi gần đó rồi chuyển các dữ liệu này về hãng một lần mỗi 12 giờ. Mới đây, Apple còn bị chỉ trích sau khi các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng điện thoại iPhone lưu trữ những cơ sở dữ liệu không được mã hóa có chứa thông tin vị trí và thời gian lưu trữ có khi kéo dài đến vài tháng.

Trong phản ứng chính thức đầu tiên về những tranh cãi nói trên, Apple khẳng định họ không theo dõi người dùng iPhone và cũng không có ý định làm như thế. Theo Apple, iPhone duy trì một cơ sở dữ liệu về các điểm nóng Wi-Fi và tháp di động gần đó để “giúp điện thoại tính toán nhanh chóng và chính xác vị trí của nó khi được yêu cầu”. Dù vậy, công ty này cho biết sẽ tung ra bản sửa lỗi phần mềm gây ra việc lưu trữ dữ liệu vị trí không mã hóa đến khoảng một năm trên iPhone. Ngoài ra, công ty có kế hoạch giảm thời gian lưu trữ dữ liệu thu thập từ mạng Wi-Fi và tháp di động trên iPhone xuống còn khoảng bảy ngày.

Thị trường dữ liệu cá nhân bùng nổ

Việc thu thập thông tin vị trí, lĩnh vực mới nhất trong thị trường dữ liệu cá nhân, đang bùng nổ. Cho đến gần đây, hầu hết dữ liệu về hành vi con người được thu thập từ máy tính cá nhân. Sự bùng nổ của điện thoại di động kết nối Internet cho phép thu thập những dữ liệu gắn liền với những vị trí cụ thể và chính xác hơn.

Có nhiều lý do để các công ty thu thập thông tin vị trí của điện thoại. Hành động này có thể hỗ trợ việc cung cấp những dịch vụ hữu ích như tra cứu thông tin doanh nghiệp địa phương hoặc những tính năng mạng xã hội. Một số thông tin vị trí cũng có thể giúp mạng điện thoại định tuyến cuộc gọi có hiệu quả hơn. Ngoài ra, Google nói công ty đang sử dụng một số dữ liệu vị trí để xây dựng các bản đồ giao thông chính xác.

Dù vậy, việc thu thập và truyền dẫn thông tin vị trí cũng làm dấy lên những mối lo ngại về việc ai có thể truy xuất những dữ liệu nhạy cảm này và mục đích của họ, nhất là khi người sử dụng điện thoại di động là nhân viên các công ty. Một số chuyên gia cho rằng nếu muốn, các công ty có thể theo dõi vị trí của nhân viên mình, bất kể điện thoại họ dùng là iPhone, BlackBerry hay điện thoại chạy hệ điều hành Android và Windows Phone 7. Nhà phân tích Chenxi Wang của công ty Forrester nói: “Tập tin lưu trữ thông tin vị trí có thể là một nguồn dữ liệu khác cho các hệ thống quản lý thiết bị di động”.

Ngoài biện pháp này, công ty phần mềm Zenprise còn cung cấp cho các công ty tùy chọn lấy thông tin vị trí từ điện thoại BlackBerry, Android, Windows Mobile và lưu trữ chúng trên máy chủ của công ty. Ông Ahmed Datoo, Giám đốc tiếp thị của Zenprise, cho biết lý do chính các doanh nghiệp sử dụng tính năng này là tìm kiếm những thiết bị bị mất cắp hoặc thất lạc hoặc hướng dẫn nhân viên kỹ thuật đến những khách hàng ở gần họ.

Sau vụ lùm xùm nói trên, các chuyên gia về bảo mật và sự riêng tư đã xem xét lại khả năng bảo mật của iPhone và phát hiện ra bên cạnh thông tin vị trí, hệ điều hành iOS còn lưu trữ nhiều loại thông tin khác không an toàn chút nào. Michael Sutton, Phó chủ tịch bộ phận bảo mật của công ty Zscaler, cho biết việc thu thập mật khẩu của một số ứng dụng trên iPhone, như Evernote, Google Docs, iDisk (của Apple) không khó vì chúng không được mã hóa. Điều này đang gây ra những nỗi lo về tính bảo mật của dữ liệu ở những doanh nghiệp cho phép nhân viên sử dụng điện thoại iPhone trong công việc.

(The Wall Street Journal, InformationWeek)