Trợ lý cấp cao của bà Suu Kyi có thể làm Tổng thống Myanmar
Chánh Tài
(TBKTSG Online) – Ngày hôm nay 10-3, đảng Liên đoàn quốc gia vì dân chủ (NLD) cầm quyền ở Myanmar đã chọn ông U Htin Kyaw và ông Henry Van Thio làm ứng cử viên tổng thống Myanmar, lần lượt đại diện cho đảng này tại hạ viện và thượng viện Myanmar. Trong hai nhân vật này, ông U Htin Kyaw, trợ lý cấp cao của Chủ tịch đảng NLD Aung San Suu Kyi, được cho là sẽ được bầu làm Tổng thống Myanmar, thay thế Tổng thống U Thein Sein sẽ mãn nhiệm vào ngày 30-3 tới.
 |
| Ông U Htin Kyaw đứng bên cạnh bà Suu Kyi ở nhà riêng của bà tại Yangon vào ngày 13-11-2010, ngày bà được quân đội phóng thích sau gần 20 năm bị quản thúc. Ảnh: AFP |
Báo Myanmar Times đưa tin đảng Đoàn kết và phát triển liên bang (USDP) được quân đội hậu thuẫn cũng giới thiệu hai ứng cử viên tổng thống đại diện cho đảng này tại lưỡng viện quốc hội Myanmar gồm đương kim Phó tổng thống Myanmar Sai Mauk Kham và cựu Chủ tịch thượng viện Myanmar Khin Aung Myint.
Dự kiến vào cuối ngày hôm nay, hạ viện và thượng viện Myanmar sẽ bỏ phiếu để chọn ra ứng cử viên tổng thống đại diện cho mỗi viện trong tổng số bốn ứng cử viên tổng thống mà đảng NLD và USDP mới đề cử.
Do đảng NLD nắm đa số ghế tại lưỡng viện quốc hội nên chắc chắn ông U Htin Kyaw và ông Henry Van Thio sẽ được lựa chọn.
Trong những ngày tới, nhóm nghị sĩ đại diện cho quân đội sẽ giới thiệu một ứng cử viên tổng thống đại diện cho quân đội.
Theo Reuters, vào đầu tuần sau, quốc hội Myanmar sẽ bỏ phiếu để chọn ra một người làm tổng thống trong số ba ứng cử viên. Hai ứng cử viên thua cuộc sẽ được bầu phó tổng thống thứ nhất và thứ hai.
 |
| Ông U Htin Kyaw ghé thăm quốc hội Myanmar ở thủ đô Naypyitaw vào đầu tháng 2-2016. Ảnh: Reuters |
Ông U Htin Kyaw là ai?
Ứng cử viên tổng thống đại diện cho đảng NLD tại hạ viện Myanmar ông U Htin Kyaw, 69 tuổi, là ủy viên BCH trung ương đảng NLD kiêm trợ lý cấp cao đồng thời là người bạn thân thiết của Chủ tịch NLD Aung San Suu Kyi.
Ông luôn sát cánh bên bà Suu Kyi trong các sự kiện và thỉnh thoảng làm tài xế cho bà. Ông là một trong số ít người được thăm bà khi bà đang bị quân đội quản thúc tại gia.
Ông Htin Kyaw đã tốt nghiệp chuyên ngành kinh tế tại Đại học Oxford, Anh quốc. Hiện nay, ông là Chủ tịch Quỹ từ thiện Daw Khin Kyi do bà Suu Kyi sáng lập, chuyên cung cấp các khóa huấn luyện kỹ năng nghề nghiệp và viện trợ phát triển cho các vùng nghèo khó ở Myanmar.
Trong sự nghiệp của mình, ông Htin Kyaw từng là giảng viên đại học và làm việc cho bộ Ngoại giao và bộ Công nghiệp Myanmar vào các thập niên 1970 và 1980.
Người cha quá cố của ông là nhà thơ, nhà văn nổi tiếng Myanmar Min Thu Wun, đảng viên đảng NLD.
Trong khi đó, ông U Lwin, cha vợ của ông Htin Kyaw là người đồng sáng lập đảng NLD. Bà Daw Su Su Lwin, vợ của ông Htin Kyaw, là nghị sĩ của đảng NLD và đang giữ chức Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Myanmar.
Ứng cử viên tổng thống đại diện cho đảng NLD tại thượng viện ông Henry Van Thio, 58 tuổi, là người dân tộc thiểu số Chin. Ông từng theo học ở Đại học Yangon và Đại học Mandalay ở Myanmar và đã có bằng cử nhân luật. Đảng NLD muốn ông trở thành phó tổng thống để đại diện cho nhóm các dân tộc thiểu số của đất nước. Với vai trò mới, ông có thể được giao trọng trách thúc đẩy tiến trình hòa giải dân tộc ở Myanmar.
Tân tổng thống sẽ tuân thủ chỉ đạo của bà Suu Kyi
Báo The Wall Street Journal nhận định với nền tảng giáo dục vững chắc cũng như các mối liên hệ chặt chẽ với những thành viên sáng lập đảng NLD, ông Htin Kyaw chắc chắn sẽ được quốc hội Myanmar (do đảng NLD kiểm soát) bầu làm tổng thống.
Hãng tin Bloomberg cho rằng ông Htin Kyaw sẽ trở thành tổng thống Myanmar trên lý thuyết, còn trong thực tế, ông sẽ tuân theo các chỉ đạo của bà Suu Kyi vì bà đã từng tuyên bố rằng bà sẽ “đứng trên tổng thống” nếu bị cản trở làm tổng thống.
Hiến pháp Myanmar cấm công dân Myanmar có người hôn phối và con cái mang quốc tịch nước ngoài đảm nhận chức vụ tổng thống. Bà Suu Kyi không thể chính thức trở thành tổng thống vì người chồng quá cố và hai con trai của bà mang quốc tịch Anh.
PGS Kinh tế Sean Turnell ở Đại học Macquarie (Úc), cố vấn của đảng NLD, nhận xét: “Htin Kyaw là con người cực kỳ liêm chính, dũng cảm và khôn ngoan. Ông ấy tuyệt đối không vụ lợi cho bản thân và có một tình yêu lớn lao đối với đất nước”.
Nghị sĩ của đảng NLD Kyaw Win Maung cho biết: “Tôi nghĩ ông ấy (ông Htin Kyaw) là sự lựa chọn tốt nhất cho đất nước. Ông ấy có kinh nghiệm, ngay thẳng và là một quý ông thực sự vậy nên, tương lai của đất nước chúng tôi sẽ rất tốt”.
Ông Kyaw Thiha, một nghị sĩ khác của đảng NLD, cho rằng tân tổng thống sẽ thực hiện các mệnh lệnh từ bà Suu Kyi. Ông nói: “Bà ấy (bà Suu Kyi) không thể trở thành tổng thống nhưng điều này thực sự không phải là vấn đề lớn vì bà sẽ kiểm soát mọi thứ”.
Nhà phân tích chính trị độc lập ở Myanmar Toe Kyaw Hlaing dự đoán người dân sẽ không phản đối sự sắp đặt này. Ông nói: “Người dân đã bỏ phiếu để thay đổi nên giờ đây họ muốn một tổng thống dân sự thuần túy. Một tổng thống như vậy lên nhậm chức sẽ nhận được sự ủng hộ người dân và họ sẽ không quan tâm chuyện ông ấy có phải là tổng thống ủy nhiệm hay không”.
