Trung Quốc nỗ lực loại bỏ nạn thao túng các tổ chức tài chính
Lê Linh
(TBKTSG Online) – Nhiều doanh nhân giàu có ở Trung Quốc thâu tóm cổ phần chi phối ở các tổ chức tài chính, bao gồm ngân hàng và công ty bảo hiểm, với mục đích lạm dụng nguồn vốn của họ, phục vụ nhu cầu tài chính của các công ty sân sau.
 |
| Khách hàng kéo đến một chi nhánh của ngân hàng Yingkou ở tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc vào tháng 11 năm ngoái để dò hỏi về khoản tiền tiết kiệm của họ. Ảnh: Reuters |
Giờ đây, các cơ quan quản lý Trung Quốc đang sốt sắng loại bỏ tình trạng này vì lo ngại các rủi ro lan tỏa trong hệ thống tài chính.
Ngân hàng gặp nguy khi bị biến thành ‘ATM cá nhân’
Vào cuối năm ngoái, khách hàng ùn ùn kéo đến ngân hàng Yingkou ở tỉnh Liêu Ninh để yêu cầu rút riền sau khi có nhiều lời đồn trên mạng nói rằng ngân hàng này sắp phá sản.
Thực tế, trong nhiều năm trước đó, giới phân tích đã cảnh báo nguy cơ khối nợ xấu đang tăng mạnh ở ngân hàng này vì họ lo ngại tình hình bất ổn tài chính của tập đoàn HNA, cổ đông lớn nhất của Yingkou.
Những năm trước đó, HNA đã sử dụng ngân hàng Yingkou như ‘chiếc máy ATM’ của riêng tập đoàn này để phục vụ các hoạt động đầu tư. Vì vậy, đến cuối năm 2019, ngân hàng này bắt đầu có dấu hiệu căng thẳng về thanh khoản.
Tập đoàn HNA, với danh mục đầu tư dàn trải ở nhiều lĩnh vực, nổi tiếng với các thương vụ thâu tóm lượng cổ phần lớn ở Tập đoàn khách sạn Hilton Worldwide Holding và Ngân hàng Deutsche, trở thành cổ đông kiểm soát của ngân hàng Yingkou vào năm 2014.
Sau khi gia nhập ‘hệ sinh thái’ của HNA, tài sản ngân hàng Yingkou tăng với tốc độ chóng mặt. Chỉ riêng trong năm 2015, tài sản Yingkou tăng từ 14 tỉ nhân dân tệ lên 55 tỉ nhân dân tệ. Trong cùng năm đó, nhiều công ty có liên quan đến HNA trở thành những khách hàng vay nợ lớn của Yingkou.
Khi HNA không còn được Bắc Kinh ưu ái và phải xoay sở trả nợ, ngân hàng Yingkou đối mặt rủi ro lớn. Vào cuối tháng 9 năm ngoái, ngân hàng này ghi nhận mức trích lập dự phòng cho các khoản nợ xấu tăng 85%.
Thông tin đó bị rò rỉ, khiến khách hàng của Yingkou cuống cuồng đến các chi nhánh của ngân hàng này để yêu cầu rút tiền.
Cho đến nay, ngân hàng Yingkou đã trả hết tiền cho những khách hàng muốn rút nhưng câu chuyện trên là trường hợp điển hình cho một vấn đề mà giới chức trách Trung Quốc đang ngày càng chú ý: nạn thao túng các tổ chức tài chính của các tập đoàn tăng trưởng nhanh và có nhu cầu vốn lớn.
Li Ying, nhà phân tích ở S&P Global (China) Ratings, hãng xếp hạng tín dụng ở thị trường trái phiếu Trung Quốc, cho biết vấn đề nằm ở chỗ các cổ đông kiểm soát của một ngân hàng sử dụng ngân hàng đó giống như là ‘chiếc máy ATM’ của riêng họ.
Bà nói: “Đôi lúc, họ lập các công ty bình phong để vay rất nhiều từ ngân hàng mà họ kiểm soát”.
Chiêu thức này được các doanh nghiệp như HNA sử dụng phổ biến ở các ngân hàng vùng nông thôn, nơi mức độ giám sát lỏng lẻo.
“Các cổ đông như vậy có thể tác động tương đối lớn đến hoạt động của các ngân hàng và thậm chí có thể tạo ra lỗ hổng lớn trong bảng cân đối kế toán với nhiều khoản nợ xấu”, Liao Zhiming, nhà phân tích ngành ngân hàng ở Công ty Tianfeng Securities, nói.
Yêu cầu cổ đông phi pháp thanh lý cổ phần
 |
| Nợ xấu tăng vọt ở ngân hàng Baoshang, khiến chính phủ Trung Quốc phải tiếp quản ngân hàng này vào năm ngoái. Ảnh: Caixing |
Khi nợ xấu tăng vọt, đe dọa ngành ngân hàng của Trung Quốc và đại dịch Covid-19 có thể biến 11% tổng tài sản của các ngân hàng thương mại thành khối nợ bất ổn trong năm tới, các nhà quản lý ở Trung Quốc sốt sắng hành động để bảo đảm sự ổn định trong hệ thống tài chính.
Hôm 17-7, Ủy ban Quản lý bảo hiểm và ngân hàng Trung Quốc (CBIRC) và Ủy ban Quản lý chứng khoán Trung Quốc (CSRC) thông báo tiếp quản 9 công ty bảo hiểm, tín thác đầu tư và môi giới chứng khoán có liên quan đến tỉ phú Xiao Jianhua (Tiêu Kiến Hoa), người đang bị nhà chức trách giam giữ.
Đó là một trong những động thái can thiệp với quy mô lớn nhất của các cơ quan quản lý Trung Quốc trong những năm gần đây, nhằm ngăn ngừa rủi ro của các tổ chức tài chính yếu kém lan khắp hệ thống.
Hồi đầu tháng này, CBIRC lần đầu tiên công bố danh sách 38 nhà đầu tư phi pháp, bị cáo buộc thao túng các tổ chức tài chính, nơi họ nắm quyền kiểm soát, để trục lợi.
Tuyên bố của CBIRC vạch trần chiêu thức của họ: “Một số nhà đầu tư thậm chí biến các ngân hàng và công ty bảo hiểm thành ‘máy ATM’ của riêng họ, sử dụng các phương thức phi pháp để lạm dụng nguồn vốn của các ngân hàng và các công ty bảo hiểm này”.
CBIRC yêu cầu 38 nhà đầu tư nói trên phải bán hết cổ phần của họ ở các ngân hàng và các công ty bảo hiểm.
Các nhà đầu tư này bao gồm các công ty có có liên quan đến ngân hàng Baoshang được chính phủ Trung Quốc tiếp quản hồi năm ngoái và Tập đoàn bảo hiểm Anbang, được Bắc Kinh bơm 10 tỉ đô la giải cứu vào năm 2018.
Nhiều năm trước đây, tỉ phú Tiêu Kiến Hoa, chủ tập đoàn đầu tư Tomorrow Holdings, thiết lập quyền kiểm soát ở ngân hàng Baoshang và sử dụng nguồn vốn của ngân hàng này để cho các công ty con vay.
Đến giữa năm 2019, nợ xấu tăng vọt ở ngân hàng Baoshang, khiến chính phủ Trung Quốc phải tiếp quản ngân hàng này.
Động thái trên của CBIRC là một phần trong nỗ lực loại bỏ ra khỏi ngành tài chính những tài phiệt bị cáo buộc sử dụng quyền kiểm soát cổ phần chi phối họ ở các ngân hàng để rót các khoản vay cho các công ty khác của họ, gây các rủi ro lớn cho các ngân hàng này.
CBIRC cho biết sẽ tiếp tục truy lùng những nhà đầu tư có hành vi thao túng các tổ chức tài chính theo cách thức tương tự.
Một số nhà phân tích cảnh báo rủi ro từ tình trạng cho vay vô tội vạ ở các ngân hàng nhỏ, bị các nhà tài phiệt chi phối, sẽ không thể giải quyết trong một sớm một chiều.
Liao Zhiming, nhà phân tích ở Công ty Tianfeng Securities, nói: “Đối với các ngân hàng nhỏ và vừa, vấn đề này sẽ gây ra tác động trong dài hạn và có thể xuất hiện những tình huống rủi ro khi những khoản nợ xấu không thể thu hồi”.
Theo Financial Times
