Trung thực khi thống kê

Trung thực khi thống kê

(TBKTSG) – Theo điều 4, Luật Thống kê thì những nguyên tắc cơ bản của hoạt động thống kê là “Bảo đảm tính trung thực, khách quan, chính xác, đầy đủ, kịp thời trong hoạt động thống kê”.

Tính trung thực đòi hỏi không chỉ đối với tổ chức và người làm công tác thống kê, mà còn rất cần với các tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin thống kê.

Riêng với các tổ chức và người làm công tác thống kê, sự trung thực còn thể hiện qua việc công bố các kết quả thu thập thông tin thống kê và dũng cảm đính chính những sai sót và điều chỉnh những con số thống kê đã công bố. Như việc cần thiết phải điều chỉnh con số thống kê sai của Tổng cục Thống kê, đó là từ kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở thời điểm 0 giờ ngày 1-4-1999, số dân nước ta chỉ có: 76 triệu 327,9 ngàn người, nhưng trong Niên giám Thống kê năm 1998, xuất bản năm 1999, dân số trung bình cả nước là: 78 triệu 059,1 ngàn người.

Con số nào đúng? Tại sao có sự khác biệt lớn như vậy? Tổng cục Thống kê cho rằng tính dân số trung bình hàng năm từ kết quả Tổng điều tra dân số năm 1989 kết hợp với số liệu điều tra mẫu về sự biến động dân số được tiến hành hàng năm là đúng về phương pháp, nhưng số liệu biến động dân số hàng năm sau tổng điều tra dân số thấp (chủ yếu do cỡ mẫu nhỏ khoảng 3%).

Tổng cục Thống kê, trên cơ sở các nguồn thông tin bổ sung khác, đã điều chỉnh lại dân số trung bình: 75 triệu 456,3 ngàn người, nghĩa là dân số Việt Nam giảm bớt hơn 2,6 triệu người. Từ điều chỉnh này, nhiều số liệu thống kê khác phải thay đổi theo (xem bảng bên dưới).

Nhân đây, xin nhắc lại một thông tin đã được đăng tải không dưới một lần trên TBKTSG là nhiều chỉ tiêu kinh tế vĩ mô của cả nước sẽ “đạt” được ở mức rất cao nếu như thực hiện phép cộng từ các báo cáo của 63 tỉnh, thành phố. Chẳng hạn, tăng trưởng GDP năm 2008 sẽ đạt xấp xỉ 8%, chứ đâu phải 6,23% như Tổng cục Thống kê đã công bố, và nếu “đúng” như vậy (tức xấp xỉ 8%) thì Việt Nam đâu có bị ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính toàn cầu. Còn năm 2007, tốc độ tăng GDP cũng là hai con số (không dưới 11%) nếu “cộng” số liệu các báo cáo từ các tỉnh, thành phố, chứ đâu phải là 8,48% như Tổng cục Thống kê chính thức công bố.

Ngược lại, người sử dụng số liệu thống kê cũng cần trung thực, không thể vì lý do nào đó mà sử dụng các số liệu thống kê khác nhau. Các tổ chức và người dân cũng rất cần trung thực khi khai báo số liệu thống kê trong một báo cáo thống kê, một cuộc điều tra thống kê, nhất là các số liệu liên quan đến doanh thu, lợi nhuận, thu nhập…

TS. NGUYỄN QUÂN – Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế – xã hội quốc gia (NCEIF)