Vẫn cho nhập muối dù cung trong nước thừa

Vẫn cho nhập muối dù cung trong nước thừa

Thùy Dung

Cần quy hoạch lại ngành muối để tránh tình trạng vừa thừa vừa thiếu như hiện nay.

(TBKTSG Online) – Mặc dù nguồn cung muối trong nước được dự báo sẽ dư khoảng 70.000 tấn nhưng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) và Bộ Công Thương vẫn quyết định cấp hạn ngạch nhập khẩu muối năm 2012 là 102.000 tấn, bằng mức hạn ngạch được cấp năm 2011.

Dư 70.000 tấn muối

Theo dự báo của Bộ NN&PTNT, tổng nguồn cung muối năm 2012 đạt khoảng 1,52 triệu tấn, bao gồm 170.000 tấn muối tồn năm 2011 chuyển sang, 1 triệu tấn sản xuất trong nước, 150.000 tấn luân chuyển gối vụ và 191.000 tấn nhập khẩu theo cam kết gia nhập WTO, tăng 5% mỗi năm tính theo cam kết cơ sở của năm 2007 là 150.000 tấn.

Trong khi đó, tổng nhu cầu muối năm 2012 ước đạt 1,45 triệu tấn, trong đó, nhu cầu tiêu thụ muối công nghiệp năm nay vào khoảng 280.000 tấn, tương đương với lượng sản xuất trong nước. Tính chung lại, lượng cung vượt cầu muối năm nay là 70.000 tấn.

Tuy nhiên, Bộ NN&PTNT vẫn thống nhất với Bộ Công Thương, trước mắt sẽ cấp hạn ngạch thuế quan (HNTQ) nhập khẩu muối năm 2012 là 102.000 tấn. Trong đó, HNTQ này sẽ được phân cho các doanh nghiệp trực tiếp sử dụng muối làm nguyên liệu sản xuất trong lĩnh vực y tế (2.000 tấn) và trong lĩnh vực hóa chất (51.000 tấn).

Thời điểm và lượng phân giao HNTQ nhập khẩu 49.000 tấn còn lại cho các doanh nghiệp sẽ do hai bộ cùng nhau thống nhất tại những thời điểm thích hợp để không ảnh hưởng tới sản xuất và tiêu thụ muối trong nước.

Tuy nhiên, hai bộ đều cho rằng, sản lượng muối công nghiệp sản xuất trong nước năm 2012 đạt khoảng 280.000 tấn nên các đơn vị sản xuất hóa chất có nhu cầu sử dụng muối công nghiệp cần xây dựng kế hoạch ưu tiên sử dụng muối trong nước.

Tại sao thừa vẫn nhập?

Dù Bộ NN&PTNT luôn khẳng định sản lượng muối công nghiệp trong nước đủ cho nhu cầu tiêu thụ nội địa nhưng các doanh nghiệp sử dụng muối vẫn tiếp tục xin cấp hạn ngạch nhập khẩu. “Thậm chí, nếu không cấp hạn ngạch, doanh nghiệp có thể nhập ngoài hạn ngạch với mức thuế suất lên đến 60%”, bà Phan Thị Diệu Hà, Phó Vụ trưởng Vụ Xuất Nhập Khẩu, Bộ Công thương nói tại một hội thảo gần đây về sản xuất và tiêu thụ muốn công nghiệp 2012.

Ông Đào Quang Tuyến, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Hóa chất Việt Trì cho hay, các cơ sở sản xuất trong nước không đủ năng lực cung ứng số lượng lớn muối công nghiệp do công ty ông đã nhiều đặt mua trong nước với khối lượng lớn đều không được.

Trong khi đó, sản lượng muối ăn sản xuất trong nước luôn trong tình trạng dư thừa. “Thiếu muối công nghiệp, thừa muối ăn” luôn là một bài toán khó giải quyết đối với ngành nông nghiệp nước nhà những năm qua.

Bàn hướng giải quyết

Ông Bùi Sơn Long, Giám đốc Chi nhánh Thực nghiệm chuyển giao công nghệ muối biển (Tổng công ty Lương thực miền Bắc) cho hay, ngành muối nước ta hiện vẫn còn rất nhiều bất cập. Nếu không có một kế hoạch đồng bộ từ phía nhà nước thì trong những năm tới vẫn sẽ diễn ra cảnh cái thừa cái thiếu như hiện nay.

Ông Long nói với Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online rằng, Trung Quốc và nhiều nước khác chỉ dành 17% sản lượng muối cho mục đích ăn uống, toàn bộ phần còn lại còn lại dành cho sản xuất công nghiệp. Trong đó nước ta 75% sản lượng muối dành cho ăn uống còn lại 15% dành cho sản xuất công nghiệp.

Hơn thế nữa, muối công nghiệp sản xuất trong nước thực chất cũng để sản xuất muối ăn như bột canh, mì ăn liền, bánh kẹo, sữa… vô hình trung tất cả sản lượng muối trong nước sản xuất đều làm muối ăn hết. “Chính vì vậy các công ty sản xuất luôn khát nhập khẩu muối công nghiệp cho dù bị áp với mức thuế suất 50-60%”, ông Long nói.

Để sản xuất muối chất lượng cao cần những điều kiện cơ bản như điều kiện thời tiết, điều kiện thủy văn, điều kiện địa chất và đặc biệt là điều kiện giao thông. Hiện nay chi phí vận chuyển chiếm tỉ trọng rất lớn trong giá muối thành phẩm.

Ông Long kể năm 2010, tại Bạc Liêu có 260.000 tấn muối tồn kho trong khi công ty ông cũng “khát” muối để sản xuất nhưng ông không thể mua từ đó ra Hà Nội, do cảng biển không có, đường sắt cũng không. Nếu vận chuyển bằng đường bộ thì chi phí rất lớn.

Ngoài ra, chất lượng muối trong nước thấp, không đồng đều và số lượng nhỏ lẻ khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong việc thu mua muối của người dân. Chính vì vậy, nhà nước cần có một bộ tiêu chuẩn để phân loại muối như các ngành khác. Ví dụ, gạo 5% tấm, 10% tấm là các doanh nghiệp gạo thu lượm xuất khẩu.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Diệp Kỉnh Tần nói tại hội thảo trên rằng, cần quy hoạch lại ngành muối theo hướng miền Trung sẽ là trung tâm sản xuất muối công nghiệp, còn miền Bắc và các tỉnh phía Nam thì sản xuất muối ăn.

Ngoài ra, Cục chế biến cần sớm soạn thảo quy chuẩn, tiêu chuẩn muối công nghiệp. Đồng thời, các doanh nghiệp sản xuất cần đầu tư công nghệ, nâng cao chất lượng muối công nghiệp, đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp tiêu thụ.

Trong công văn 337/BNN – CB gửi Bộ Công Thương ngày 16-2, Bộ NN&PTNT cũng kiến nghị trong dài hạn Bộ Công Thương nghiên cứu cơ chế đấu thầu HNTQ nhập khẩu muối như các nước trên thế giới.