(KTSG Online) – Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng cần bỏ quy định về trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của các sàn Thương mại điện tử (TMĐT) có chức năng đặt hàng trực tuyến và sửa một số điều gây khó dễ cho doanh nghiệp.
Đây là góp ý của VCCI đối với Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 126/2020/NĐ-CP, Nghị định 123/2020/NĐ-CP, Nghị định 15/2022/NĐ-CP về quản lý thuế và Nghị định 123/2020/NĐ-CP về hoá đơn, chứng từ mà Bộ Tài chính đang chủ trì soạn thảo.
Chưa đủ căn cứ pháp lý rõ ràng
“Chúng tôi cho rằng các quy định như tại Dự thảo hiện tại sẽ tác động rất lớn đến doanh nghiệp, là đối tượng chịu tác động của các quy định”, Tổng thư ký VCCI Trần Thị Lan Anh đánh giá trong văn bản góp ý gửi Bộ Tài chính hôm 23-5.
Về quy định trách nhiệm của sàn TMĐT liên quan đến nghĩa vụ thuế của người bán, theo VCCI, so với quy định hiện hành, dự thảo đã có một số quy định mới về trách nhiệm của sàn TMĐT liên quan đến nghĩa vụ thuế của người bán trên sàn, từ trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay.
Theo đó, sàn TMĐT có trách nhiệm cung cấp thông tin của thương nhân, tổ chức, cá nhân có tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình mua bán hàng hoá, dịch vụ trên sàn cho cơ quan thuế.
Với sự phát triển của mua bán qua các sàn TMĐT, việc đưa ra một số quy định pháp lý nhằm hỗ trợ cơ quan thuế thực thi nhiệm vụ là hợp lý. Các quy định này có thể liên quan phần nào đến các chủ thể khác vận hành trong mô hình này, chẳng hạn các doanh nghiệp cung cấp nền tảng (hay sàn TMĐT).
Tuy nhiên, VCCI cho rằng, quy định các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến có nghĩa vụ kê khai, nộp thuế thay cho người bán trên sàn là cá nhân (bao gồm cả trong nước và nước ngoài) chưa rõ ràng về căn cứ pháp lý.VCCI viện dẫn các quy định pháp luật hiện hành như sau:
(1) Nghị định 126/2020/NĐ-CP và Dự thảo sửa đổi Nghị định 126/2020/NĐ-CP là các văn bản quy định chi tiết của Luật Quản lý thuế 2019. Theo Điều 11 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quy định chi tiết chỉ được quy định nội dung được giao. Tuy nhiên, qua rà soát sơ bộ, Luật Quản lý thuế 2019 không quy định về việc sàn TMĐT phải kê khai, nộp thuế thay cho người bán là cá nhân trên sàn và cũng không trao quyền cho Chính phủ quy định chi tiết về vấn đề này.
(2) Tờ trình của Bộ Tài chính viện dẫn đến Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 85/2021/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 52/2013/NĐ-CP. Tuy nhiên, các nghị định này đều không quy định trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của sàn TMĐT. Điều 37.7 Nghị định 52/2013/NĐ-CP quy định trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh của người bán thuộc về chính người bán. Nghị định 85/2021/NĐ-CP chỉ quy định trách nhiệm của sàn TMĐT về việc thông báo nghĩa vụ thuế của người bán nước ngoài trên sàn.
Như vậy, quy định tại Dự thảo về nghĩa vụ kê khai, nộp thuế thay của sàn TMĐT là chưa có căn cứ pháp lý rõ ràng.
Dự thảo quy định này cũng chưa thống nhất với một số văn bản pháp luật liên quan về chủ thể có trách nhiệm nộp thuế.
Đối với thuế thu nhập cá nhân (TNCN) thì Điều 24 Luật Thuế TNCN hiện hành chỉ quy định hai chủ thể có trách nhiệm thực hiện kê khai, nộp thuế, gồm: (i) cá nhân có thu nhập chịu thuế và (ii) tổ chức, cá nhân trả thu nhập. Theo quy định tại Điều 28, 29 Nghị định 65/2013/NĐ-CP, thu nhập từ hoạt động kinh doanh của cá nhân cư trú không thuộc loại thu nhập phải khấu trừ thuế do tổ chức, cá nhân trả thu nhập thực hiện. Vì thế, sàn TMĐT không được coi là tổ chức, cá nhân trả thu nhập cho người bán. Như vậy, trách nhiệm kê khai, nộp thuế thuộc về cá nhân có thu nhập chịu thuế, trong trường hợp này là người bán trên sàn.
Với quy định về thuế giá trị gia tăng (GTGT) thì Điều 4 Luật Thuế GTGT 2008 chỉ quy định hai đối tượng là người nộp thuế: (i) tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ (cơ sở kinh doanh); (ii) tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa (người nhập khẩu). Theo quy định này, người bán trên sàn TMĐT sẽ là đối tượng có trách nhiệm nộp thuế GTGT.
Như vậy, quy định tại Dự thảo không thống nhất với quy định tại Luật Thuế TNCN và Luật thuế GTGT về chủ thể có trách nhiệm kê khai, nộp thuế của người bán trên sàn TMĐT.
Dự thảo quy định sàn TMĐT có trách nhiệm đại diện cho người bán thực hiện kê khai, nộp thuế thay. Quy định này chưa phù hợp với quy định của pháp luật dân sự về chế định đại diện.
Đại diện theo uỷ quyền chỉ được xác lập trên cơ sở tự nguyện giữa người uỷ quyền và người được uỷ quyền thông qua văn bản uỷ quyền.
Quy định về trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến tại Dự thảo có tính chất bắt buộc, do đó trách nhiệm đại diện trong trường hợp này sẽ phát sinh một cách bắt buộc (không tự nguyện) và tự động (không cần có văn bản uỷ quyền). Căn cứ đại diện này không phù hợp với bất kỳ căn cứ phát sinh đại diện nào theo pháp luật dân sự.
Việc kê khai, nộp thuế thay phải dựa trên cơ sở uỷ quyền dân sự
Vẫn theo VCCI, về việc kiểm soát dòng tiền thanh toán, do nhiều sàn TMĐT có chức năng đặt hàng không thu nhận toàn bộ dòng tiền trong tất cả các giao dịch qua sàn, nếu họ thanh toán bằng tiền mặt khi nhận hàng (COD).
Việc yêu cầu các sàn TMĐT kê khai, nộp thuế thay cho người bán sẽ tạo ra áp lực rất lớn tài chính cho sàn khi phải ứng trước một khoản tiền thuế từ người bán phải đóng. Thống kê thực tế cho thấy, các giao dịch thanh toán tiền mặt hiện đang chiếm tỷ lệ đến 86% và áp lực về hoạt động khi phải thực hiện việc thu lại số tiền thuế của người bán. Trong nhiều trường hợp, sàn TMĐT không có đủ công cụ cũng như quyền lực để thực thi yêu cầu người bán trả lại tiền thuế mà sàn đã đóng thay. Điều này sẽ gây khó khăn rất lớn cho hoạt động của sàn TMĐT.
Có thể thấy, các sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến chỉ là đơn vị trung gian giữa người bán và người mua, vì vậy yêu cầu các sàn TMĐT có trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay cho người bán là chưa phù hợp với bản chất hoạt động của mô hình này đồng thời gây khó khăn rất lớn cho các sàn TMĐT.
Quy định về trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay của sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến tại Dự thảo còn thiếu căn cứ pháp lý để ban hành, thiếu sự thống nhất với các quy định pháp luật liên quan, chưa rõ ràng, không hợp lý và tạo ra gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp. Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định yêu cầu sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến thực hiện trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay người bán trên sàn. Việc kê khai, nộp thuế thay chỉ nên thực hiện trên cơ sở uỷ quyền của pháp luật dân sự.
