Việt Nam: Xuất phát điểm đổi mới sáng tạo rất thấp
Chính Phong
 |
| Các doanh nghiệp Việt Nam đang ở xuất phát điểm thấp trong đổi mới sáng tạo, điều này thể hiện qua các triển lãm quốc tế trong nhiều ngành. Ảnh: Chính Phong |
(TBKTSG Online) – Có nhiều hội thảo chỉ ra cho các doanh nghiệp rằng đổi mới sáng tạo (ĐMST) là con đường duy nhất để phát triển, nhưng ĐMST như thế nào trong bối cảnh xuất phát điểm về mặt này của các doanh nghiệp đang rất thấp.
Ngày 10-3, Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM đã tổ chức buổi tham vấn cộng đồng và chuyên gia nhằm xây dựng đề án “Hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập kinh tế quốc tế giai đoạn 2016-2020” với sự góp mặt của đại diện nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp và các chuyên gia đến từ Hàn Quốc, Singapore, Canada.
Theo báo cáo đánh giá về chỉ số cạnh tranh toàn cầu GCI 2015-2016 của Tổ chức Diễn đàn kinh tế thế giới thực hiện trên 140 nước, các chỉ số của Việt Nam nói chung và TPHCM khá thấp. Chỉ số giáo dục và đào tạo bậc cao xếp hạng 95/140 cho thấy thiếu các trường đại học có chất lượng cao để phát triển công nghệ, và hỗ trợ các doanh nghiệp ứng dụng KHCN để tăng năng suất và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Chỉ số hiệu quả hàng hóa xếp hạng 83/140 cho thấy chất lượng hàng hóa doanh nghiệp sản xuất chưa thỏa mãn nhu cầu của khách hàng và giá thành cao; chỉ số tiếp cận KHCN xếp hạng 92/140 thể hiện khả năng thấp về tiếp cận và ứng dụng KHCN mới để nâng cao năng suất của các doanh nghiệp; chỉ số phát triển thị trường tài chính xếp hạng 83/140 cho thấy thị trường vốn dễ bị tổn thương, mức độ bảo vệ nhà đầu tư thấp…
Để duy trì tốc độ phát triển, TPHCM cần phải đẩy mạnh cải thiện các chỉ số trên nhằm thúc đẩy tăng năng suất lao động qua ĐMST. Do vậy, UBND TPHCM đang xây dựng đề án chi tiết, khả thi cho giai đoạn 2016-2020 với sự hỗ trợ của Ngân hàng phát triển châu Á (ADB).
Khảo sát của Sở KH&CN TPHCM về tình hình ĐMST và áp dụng KHCN của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở TPHCM đáng lo ngại. Trong tổng số 121.107 doanh nghiệp đang hoạt động, chỉ có 22 doanh nghiệp được cấp chứng nhận là doanh nghiệp KHCN. Trên thực tế, số lượng doanh nghiệp KHCN có thể cao hơn nhiều nhưng họ chưa đăng ký vì họ chưa hiểu hết quyền lợi cũng như chưa có đủ hồ sơ theo yêu cầu.
Một khảo sát khác cho thấy các doanh nghiệp vừa và nhỏ ít quan tâm đến ĐMST: 72% trong 589 doanh nghiệp được hỏi không có chính sách đầu tư về nhân lực, 78% chưa đầu tư tài chính cho công tác nghiên cứu-phát triển. Văn hóa trong doanh nghiệp chưa khuyến khích sáng tạo: 50% lãnh đạo trong số 589 doanh nghiệp chấp nhận sai sót khi nhân viên làm sai, phần lớn doanh nghiệp chưa tạo điều kiện chia sẻ thông tin và tạo văn hóa học tập cho nhân viên.
Sau khi nghe trình bày của các chuyên gia nước ngoài về hợp tác công tư trong ĐMST, phương pháp đánh giá ĐMST, vai trò của chính phủ trong hỗ trợ ĐMST…, Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM Nguyễn Việt Dũng nêu lên nhiều thực trạng khó khăn trong việc hỗ trợ ĐMST cho các doanh nghiệp tại Việt Nam: Các nhóm khởi nghiệp thiếu cơ sở hạ tầng và nguồn đầu tư, cách thức đầu tư và quản lý nguồn đầu tư thế nào? Tín dụng cho đầu tư ĐMST ra sao khi luật đầu tư mạo hiểm chưa có, muốn dùng vốn ngân sách phải xin phép qua nhiều nấc, đầu tư lỗ là phạm luật? Khi công ty khởi nghiệp có sản phẩm thì hỗ trợ để tìm đầu ra thị trường cho sản phẩm lúc mới đầu ra sao, và hỗ trợ thế nào để không vi phạm các cam kết khi gia nhập các FTA và TPP?
Từ năm ngoái đến nay đã có rất nhiều hội thảo chỉ ra cho các doanh nghiệp rằng ĐMST là con đường duy nhất để phát triển nhưng ĐMST như thế nào trong bối cảnh xuất phát điểm rất thấp về mặt này của các doanh nghiệp vẫn là nan đề. Còn rất nhiều việc phải làm để xây dựng hành lang pháp lý, chương trình hành động, đề án hỗ trợ cho ĐMST.
Xem thêm:
- Đổi mới sáng tạo là con đường duy nhất
- Thủ tướng khuyến khích người dân tham gia nghiên cứu, sáng tạo
