Vòng quay mới của trái phiếu
Hải Lý
 |
| Thị trường trái phiếu sắp tới có thể trở nên nhộn nhịp. Ảnh: Minh Khuê. |
(TBKTSG) – Sẽ không có gì ngạc nhiên nếu trong những tháng tới thị trường trái phiếu sẽ nhộn nhịp kẻ mua người bán và lãi suất trái phiếu có thể chạm ngưỡng 11,5%/năm.
Từ chỗ chỉ bán được khoảng 100 tỉ đồng/phiên với lãi suất 13,3%/năm, trong vòng hơn một tháng, trái phiếu chính phủ đã nhanh chóng trở lại thành thứ hàng hóa được ưa chuộng với lãi suất chỉ còn 12,3%/năm. Dự báo lãi suất trái phiếu có thể giảm xuống 11,5%/năm trong tương lai gần.
Cầu tăng, cung sắp hết hạn mức
Bộ Tài chính, cơ quan ấn định lãi suất trái phiếu chính phủ, đã liên tục “nắn gân” thị trường khi đưa ra các bước giảm lãi suất tương đối lớn từ 13,3% xuống 13%, rồi 12,7% và gần nhất là 12,3%/năm, nhưng trái phiếu vẫn bán được, thậm chí khối lượng tham gia bỏ thầu nhưng không trúng còn khá cao. Những tổ chức lỡ bỏ thầu lãi suất ở sát mức trúng thầu có khả năng sẽ tham gia các đợt đấu thầu tới và quyết tâm mua cho bằng được.
Giới quan sát cho rằng trong tuần này nếu Bộ Tài chính chào mời lãi suất chừng 12%/năm, trái phiếu vẫn tìm được người mua. Các tổ chức tài chính, đặc biệt các ngân hàng thương mại đang “vội vàng” với trái phiếu vì hạn mức phát hành năm nay sắp hết. Hai tuần vừa qua hơn 12.500 tỉ đồng trái phiếu đã được tung ra thị trường. Lượng trái phiếu đã phát hành trong bốn tháng đầu năm cũng không quá thấp. Với kế hoạch năm nay chỉ khoảng 45.000 tỉ đồng, thấp hơn hẳn năm ngoái, phát hành trái phiếu sẽ sớm về đích.
Trái phiếu đang đắt hàng trước hết là do các tổ chức tín dụng cần tăng cường nắm giữ giấy tờ có giá có tính thanh khoản cao nhằm đáp ứng chỉ tiêu dự phòng thanh khoản, tỷ lệ khả năng chi trả theo quy định của Thông tư 13 (ban hành ngày 20-5-2010 quy định các tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng) khi thời điểm sáu tháng đầu năm đang tiệm cận. Với các ngân hàng niêm yết, báo cáo tài chính nửa đầu năm còn phải có kiểm toán soát xét nên các chỉ tiêu đảm bảo an toàn trong hoạt động càng phải được chú trọng.
Kế đó sự vào cuộc của các nhà đầu tư nước ngoài, cho dù còn ở mức thấp, đã đánh động các “tay chơi” chuyên nghiệp trên thị trường trái phiếu. Một số tổ chức nước ngoài bắt đầu tìm mua trái phiếu trở lại khi họ nhận ra tình hình kinh tế vĩ mô của Việt Nam không thể xấu hơn được nữa. Với những tổ chức lướt sóng trái phiếu, tỷ giá hối đoái tiền đồng – đô la Mỹ dường như ít rủi ro trong ba tháng tới, trong khi họ vẫn còn cơ hội tận dụng chênh lệch lãi suất đồng nội tệ, ngoại tệ. Lãi suất đô la Mỹ bên ngoài Việt Nam hiện nay khoảng 2%/năm, nếu tính rủi ro tỷ giá cho ba tháng là 2%/năm nữa, cộng thêm mức đòi hỏi lợi tức cao khi đầu tư vào tài sản của Việt Nam (country risk) chừng 3-4%/năm, họ vẫn có lợi nhuận khi mua trái phiếu nội tệ lãi suất 12%/năm.
Đón đầu giảm lãi suất tiền đồng
Một lý do quan trọng khác tác động đến thị trường trái phiếu là mặt bằng lãi suất đang giảm và sẽ còn giảm. Không nghi ngờ đỉnh của lãi suất tiền đồng đã lùi về phía sau. Việc bơm một lượng tiền không nhỏ qua con đường tái cấp vốn cho một số tổ chức tín dụng vừa qua đã làm dịu đi rất nhiều vấn đề thanh khoản của hệ thống ngân hàng. Trong cuộc gặp mặt báo chí gần đây, thông báo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ tiếp tục đảm bảo thanh khoản cho các ngân hàng nhỏ trong quí 3-2011 đã tiếp sức cho sự xuống thang của lãi suất.
Lãi suất tiền đồng liên ngân hàng đã giảm trông thấy. Tuần trước, lãi suất qua đêm liên ngân hàng có ngày (chính xác là có thời điểm trong ngày) đã tụt xuống dưới 10%/năm, khiến nhiều tổ chức bất ngờ. Một số ngân hàng bắt đầu thừa vốn. Đã xuất hiện sự cạnh tranh giảm lãi suất cho vay giữa các “ông lớn” quốc doanh. Đại diện một ngân hàng cho biết họ sẵn sàng cho vay lãi suất 18%/năm, thậm chí thấp hơn đối với các khách hàng uy tín. Tuy nhiên ông thừa nhận khách hàng đang lưỡng lự. “Nói thực lãi suất 18%/năm vẫn còn quá cao so với mức lợi nhuận doanh nghiệp làm ra hiện nay. Vì thế khi thấy lãi suất có dấu hiệu giảm, họ ngưng vay và đợi lãi suất giảm thêm” – ông nói.
Tâm lý đợi lãi suất giảm càng được củng cố nơi người vay khi lượng trái phiếu đáo hạn trong quí 3 và quí 4 được dự tính lên tới 25.000-50.000 tỉ đồng tùy thời điểm. Năm 2006-2007 là thời điểm trái phiếu Chính phủ kỳ hạn ba và năm năm được phát hành rất mạnh. Do đó lượng trái phiếu năm năm đáo hạn trong năm nay chắc chắn sẽ không nhỏ. Cung tiền trên thị trường sẽ dồi dào thêm từ lượng trái phiếu đáo hạn này.
Mua trái phiếu đón đầu lãi suất giảm vừa an toàn, vừa nhẹ nhàng so với phát triển tín dụng, tội gì không làm. Chưa kể có trái phiếu, sau này có thể tìm vốn thông qua kênh thị trường mở. Hiện tại lãi suất trái phiếu thấp hơn lãi suất thị trường mở, nhưng lãi suất trái phiếu là hàn thử biểu, là lãi suất chuẩn của thị trường, lãi suất thị trường mở trước sau gì cũng phải chạy theo mức chuẩn đó. Bốn năm qua chưa bao giờ lãi suất thị trường mở vượt quá 15%/năm, nay nó đang ở mức này tức là đang ở đỉnh. Liệu nó có thể đứng ở đỉnh trong bao lâu nữa khi lãi suất trái phiếu và lãi suất liên ngân hàng đang tự điều chỉnh với tốc độ cao?
