Sân bay Tân Sơn Nhất có thật sự quá tải?

Sân bay Tân Sơn Nhất có thật sự quá tải?

Quang Minh

(TBKTSG) - Bộ Giao thông Vận tải và Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam đưa ra lý do sân bay Tân Sơn Nhất đã quá tải, việc mở rộng chi phí sẽ tốn kém hơn nhiều so với xây sân bay mới, rằng cần có một sân bay khác quy mô lớn với vai trò trục quan trọng để cạnh tranh với các sân bay quốc tế khác trong khu vực... Chắc chắn vẫn còn nhiều tranh luận về quy mô, khả năng cạnh tranh của sân bay Long Thành, chi phí xây dựng trong điều kiện kinh tế hiện nay của đất nước... Riêng về chuyện cho rằng sân bay Tân Sơn Nhất đã quá tải và không thể mở rộng, cần phải xem xét lại. Tôi thấy điều này chưa đúng và có chăng chỉ là lý do để làm tăng thêm sức nặng để thuyết phục Chính phủ và dư luận cho mục tiêu xây dựng sân bay Long Thành.

Đã từng nhiều năm làm việc tại sân bay Tân Sơn Nhất, với những gì hiểu biết và trải nghiệm nơi này, tôi cho rằng sân bay Tân Sơn Nhất chưa quá tải, hoàn toàn có thể mở rộng để tăng công suất nếu tính toán đúng và khách quan hơn. Việc tính toán công suất có nhiều tiêu chí, trong đó ba “xương sống” quan trọng nhất là chỉ số về đường băng cất hạ cánh, sân đỗ và nhà ga phục vụ hành khách.

Sân bay Tân Sơn Nhất hiện có hai đường băng song song với chiều dài 3.000 mét và 3.800 mét, đáp ứng tiêu chuẩn cấp 4E của ICAO, đảm bảo cho máy bay lớn nhất là B747-400 và A340-600, thậm chí máy bay lớn nhất thế giới mới đây là A380 hoàn toàn có thể cất hạ cánh (thực tế trước đây A380 đã đến trình diễn tại sân bay Nội Bài, nơi đường băng có chiều dài tương đương Tân Sơn Nhất). Các sân bay lớn nhất thế giới, công suất hàng trăm triệu khách/năm hiện nay như Heathrow (London, Anh) cũng chỉ cần khai thác hai đường băng với chiều dài tương đương như Tân Sơn Nhất (thực tế sân bay Heathrow có hai đường băng chỉ dài 3.350 mét và 3.600 mét).

Về sân đậu, hiện nay sân bay Tân Sơn Nhất có diện tích sân đủ cho 41 vị trí đậu máy bay, trong đó khoảng hai phần ba đáp ứng các máy bay tầm trung và lớn nhất. Hiện tại, lúc cao điểm cũng chỉ kín khoảng 70% các vị trí này. Về lâu dài, phạm vi sân bay Tân Sơn Nhất còn hàng trăm héc ta đất lưu không, để hoang, hiện chủ yếu do Bộ Quốc phòng quản lý, hoàn toàn có thể tính toán đưa vào sử dụng làm sân đậu. Vừa rồi Bộ Quốc phòng đã đồng ý bàn giao thêm một phần diện tích để xây dựng thêm 21 vị trí sân đậu máy bay nữa, đây là việc cần thiết và phù hợp. Nhưng đáng tiếc là những phần đất rất lớn ở phía Bắc đường băng hiện lại được đưa vào làm sân golf và khu nghỉ dưỡng, mà không phải là để xây nhà ga và sân đậu. Do vậy, cần phải tiếp tục dân sự hóa thêm nhiều diện tích đất khác nữa. Chức năng quốc phòng cần tính toán hợp lý hoặc hướng chuyển về sân bay quân sự Biên Hòa là phù hợp.

Nhà ga phục vụ hành khách dễ gây suy nghĩ về sự quá tải bởi đúng là diện tích nhà ga quốc nội hiện quá nhỏ và lạc hậu, lại bị tác động bởi thị trường hàng không đặc thù như Việt Nam, đó là chuyện gia tăng quá chênh lệch nhu cầu đi lại theo mùa, theo từng thời điểm, thậm chí trong một số giờ nhất định trong ngày. Thế nhưng, tổng công suất hiện nay của nhà ga là 32 triệu khách, trong đó ga quốc nội là 15 triệu khách/năm, ga quốc tế là 17 triệu khách/năm). Đến năm 2013, nơi đây mới chỉ đón 20 triệu khách, với mức tăng trưởng khoảng 10%/năm, ít nhất đến năm 2019 mới đạt công suất. Việc mở rộng, tăng thêm công suất là không quá khó khăn (trước đây nhà ga cũ đã nhiều lần nới thêm, hiện cũng đang tính toán thêm theo phương án này). Điều khó hiểu nữa, mặc dù kêu quá tải nhà ga phục vụ hành khách, nhưng thực tế chính tại đây lại đang khai thác chưa hợp lý. Một phần rất lớn diện tích sàn lại bị khai thác phi hàng không, theo cách cho thuê để bán dịch vụ ăn uống, trưng bày hàng quảng cáo...

Vấn đề hiện nay, có chăng câu chuyện chỉ liên quan nhiều hơn đến việc có nên duy trì hay không một sân bay nằm trong lòng thành phố, hoặc đó chỉ là tham vọng của ngành hàng không mà thôi. Riêng tôi cho rằng, thời điểm này, xây sân bay Long Thành chưa thật cần thiết và hợp lý, nên nhìn nhận khách quan để chuyển hướng về việc mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất trong khả năng vừa đủ, ở các yếu tố chính, quan trọng nhất nêu trên.