(KTSG Online) – Cách tính thuế chưa hợp lý, hiệu lực thi hình chính sách thuế tại các văn bản quy phạm pháp luật không đồng nhất, khiến sàn thương mại điện tử (TMĐT) và các hộ kinh doanh gặp ít nhiều khó khăn khi thực hiện nghĩa vụ thuế.
- Bán hàng kiếm lãi trên sàn thương mại điện tử ngày một khó
- Rà soát 120 website, 44 ứng dụng thương mại điện tử ngừng hoạt động
Cơ quan quản lý nỗ lực, nhưng nhà kinh doanh vẫn ‘nặng gánh’
Thống kê từ hơn 400 sàn TMĐT đã cung cấp số liệu cho cơ quan thuế cho biết, có hơn 300.000 cá nhân hoạt động kinh doanh TMĐT, với số tiền thuế đã thu khoảng 2.500 tỉ đồng trong năm 2024.
Nhưng vẫn còn một số lượng lớn các cá nhân, hộ kinh doanh trên các sàn TMĐT chưa được định danh, theo thông tin từ Bộ Tài chính. Cụ thể, năm sàn TMĐT là Shopee, Tiki, Grab, Lazada, Sendo có hơn 300.000 gian hàng chưa định danh được người dùng, với doanh số trên 70.000 tỉ đồng. Đây sẽ là đối tượng được các cơ quan quản lý chú ý thời gian tới.
Tại Nghị quyết 09/NQ-CP, Chính phủ đã yêu cầu Bộ Công Thương nghiên cứu, sửa đổi theo thẩm quyền, hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật về TMĐT, để định danh người bán trên các sàn qua VneID.
Còn tại dự thảo Nghị định quy định quản lý thuế với hoạt động kinh doanh trên nền tảng TMĐT và nền tảng số, Bộ Tài chính nhấn mạnh trách nhiệm của tổ chức quản lý nền tảng TMĐT trong việc cung cấp thông tin của hộ và cá nhân kinh doanh, theo yêu cầu của cơ quan thuế. Ngoài ra, các tổ chức này có trách nhiệm kê khai, khấu trừ, nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thu nhập cá nhân (TNCN) thay các hộ và cá nhân kinh doanh trên sàn, với mỗi giao dịch thành công.
Thực tế, việc chấp hành đầy đủ nghĩa vụ thuế là điều nhiều hộ, cá nhân kinh doanh mong muốn. Chị Phạm Thị Thủy, hộ kinh doanh sản phẩm túi xách, ba lô trên sàn TMĐT kỳ vọng, quy định sàn khấu trừ và nộp thuế thay sẽ giúp giảm thời gian và áp lực thực hiện thủ tục thuế.
“Thay vì tốn thời gian rà soát doanh thu từng đơn hàng, tìm hiểu cách đóng thuế, nhưng không biết là mình nộp đúng và đủ hay chưa, thì giờ tôi có thể để tập trung nhiều hơn cho hoạt động kinh doanh”, chị Thuỷ nói.
Kỳ vọng là vậy, song bản thân chị Thuỷ cũng mong các nền tảng TMĐT sẽ cung cấp thông tin, hướng dẫn rõ ràng hơn về nghĩa vụ thuế với người bán. Điều này giúp hạn chế rủi ro nghĩa vụ thuế bị dồn lại, dẫn tới số tiền truy thu lớn, thậm chí có thể vi phạm pháp luật.
“Nhiều hộ, cá nhân kinh doanh không thật sự hiểu về các quy định pháp luật thuế. Trong khi đó, yêu cầu các cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT phải kê khai chi tiết các chi phí như giá vốn, chi phí nhân công, điện, nước, vận chuyển, tiếp thị, quảng cáo… sẽ tạo gánh nặng lớn, vì mô hình quản lý của chúng tôi vô cùng đơn giản, khó tách bạch, hay xác định chính xác các chi phí trên”, chị Thuỷ giải thích.
Ủng hộ quy định mới, song Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam mong muốn có hành lang pháp lý rõ ràng và được các bên hiểu giống nhau. Đây là cơ sở để các nhà bán hàng trên nền tảng dễ dàng triển khai giải pháp kỹ thuật, thực hiện tuân thủ pháp luật.
Trước đó, đại diện TikTok Việt Nam từng thẳng thắn thừa nhận các nền tảng TMĐT không thể khấu trừ, nộp thuế thay, kê khai số thuế đã khấu trừ cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, nếu chỉ được phép bắt đầu thực hiện khi doanh thu của nhà bán hàng vượt ngưỡng doanh thu miễn thuế theo quy định của pháp luật. Đồng thời, đề xuất với cơ quan thuế cho phép các nền tảng TMĐT khấu trừ thuế theo từng giao dịch.
Còn với Công ty TNHH Grab, việc ba văn bản luật liên quan tới hoạt động quản lý thuế trên môi trường TMĐT, gồm Luật Quản lý thuế, Luật thuế TNCN, Luật thuế GTGT có thời điểm hiệu lực thi hành khác nhau, khiến doanh nghiệp cảm thấy bối rối và gặp khó khăn trong việc triển khai chính sách pháp luật về Thuế của nhà nước. Nhất là khi Chính phủ và Bộ Tài chính chưa ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể.
Doanh nghiệp này cũng cho rằng tác khấu trừ, nộp thuế thay, kê khai số thuế đã khấu trừ cho hộ, cá nhân kinh doanh đòi hỏi nguồn lực và thời gian để doanh nghiệp điều chỉnh, thay đổi hệ thống kỹ thuật và quy trình vận hành.
Cần có cơ chế pháp lý rõ ràng
Trong bối cảnh thời gian bắt đầu thực hiện các quy định pháp luật về thuế trên sàn TMĐT không còn nhiều, ông Trần Tuấn Anh, Giám đốc điều hành Shopee Việt Nam cho biết, đơn vị sẽ mở những lớp/khóa đào tạo nhằm phổ biến thông tin, hướng dẫn người bán thực hiện đúng nghĩa vụ thuế với Nhà nước thời gian tới.
Từ góc độ tổ chức đại diện cộng đồng doanh nghiệp, VCCI cho rằng Bộ Tài chính cần giảm thiểu một số quy định tạo gánh nặng cho sàn và hộ, cá nhân kinh doanh.
Cụ thể, thay vì giao hộ, cá nhân kê khai chi tiết chi phí kinh doanh và quy định doanh thu tính thuế là “số tiền người mua trả người bán”, có thể quy định doanh thu tính thuế là “số tiền sàn TMĐT dự kiến thanh toán cho cá nhân kinh doanh”.
Theo VCCI, mỗi giao dịch được thực hiện qua sàn TMĐT, gồm nhiều sản phẩm, dịch vụ đồng thời như: sản phẩm, dịch vụ của người bán; dịch vụ vận chuyển của đơn vị vận chuyển độc lập; dịch vụ TMĐT của sàn; dịch vụ thanh toán… Do đó, số tiền người mua trả cho giao dịch là tổng số tiền trả cho các dịch vụ trên, chứ không chỉ trả cho mình người bán.
Ngoài ra, có thể cho phép hộ, cá nhân có số lượng đơn hàng dưới ngưỡng kê khai theo thuế khoán, do phần lớn trong số họ không sử dụng phần mềm hỗ trợ kinh doanh, với khả năng trích xuất dữ liệu doanh thu nhanh chóng.
Còn Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW khuyến nghị cơ quan thuế triển khai phần mềm giám sát các giao dịch thanh toán, tích hợp với các hệ thống thanh toán điện tử, để tự động phát hiện các hành vi gian lận, gây thất thu thuế. Đồng thời, có chính sách khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử bắt buộc với các giao dịch TMĐT, từ đó dễ dàng truy vết nguồn gốc thu nhập và phát hiện rủi ro.
Bên cạnh các yếu tố trên, ông Hà cũng mong muốn cơ quan quản lý có lộ trình hướng dẫn và cảnh báo các hộ, cá nhân kinh doanh về các yêu cầu kê khai thuế theo định kỳ/thời gian thực và hỗ trợ họ trong việc kê khai thuế trên sàn TMĐT, tránh tình trạng không biết rõ nguy cơ vi phạm quy định thuế của người bán hoặc tắc nghẽn thủ tục của các sàn, khi thực hiện kê khai thay người bán.
