(KTSG Online) - Điểm chung của các vụ thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, sữa giả quy mô lớn bị phát hiện gần đây được cơ quan quản lý lý giải là do thiếu người, phương tiện để kiểm tra sản phẩm lưu hành trên thị trường. Vậy sau khi nhìn ra nguyên nhân thì giải pháp nào để bịt lổ hổng này?
- Làm sao với nạn hàng giả khoác áo ‘giấy tờ hợp pháp’?
- An toàn thực phẩm: 4.0 thì chỉ nên có một đầu mối dữ liệu
Có thể thấy từ đầu năm đến nay, toàn bộ các vụ sữa giả, thực phẩm chức năng giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả với quy mô hàng trăm, hàng ngàn tỉ đồng đều do lực lượng công an phát hiện. Còn trước đó, dù các loại sản phẩm trong những đường dây này được quảng cáo rầm rộ, bán công khai trong thời gian dài nhưng hầu như không có động thái kiểm tra nào từ các cơ quan chức năng như Cục Quản lý dược, Cục An toàn thực phẩm thuốc Bộ Y tế. Sau hàng loạt vụ hàng giả bị phát hiện, Bộ Công an đã điều tra mở rộng dẫn đến một vụ án khác khiến 14 người tại Cục An toàn thực phẩm thuộc Bộ Y tế bị khởi tố, trong số người bị bắt giam có cả cục trưởng, cục phó và lãnh đạo cấp phòng (1).
Bốn ngày sau khi Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án hình sự buôn lậu liên quan đến Công ty MK Skincare, thường được biết đến với tên gọi Mailisa, hôm 25-11, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) ra quyết định đình chỉ lưu hành sản phẩm. Không chỉ dừng ở việc thu hồi phiếu công bố, Cục Quản lý dược đồng thời đình chỉ lưu hành và thu hồi toàn quốc tất cả các lô còn hạn sử dụng của 162 sản phẩm mỹ phẩm do Công ty MK Skincare đưa ra thị trường (2).
Đây không phải là vụ đầu tiên mà các loại dược phẩm, mỹ phẩm không đạt chất lượng hay làm giả được lưu hành rộng rãi khắp cả nước trong thời gian dài. Hồi tháng 4 năm nay, Công an tỉnh Thanh Hóa đã triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc tân dược giả với quy mô lớn trên phạm vi toàn quốc. Sau đó, Cục Quản lý Dược gởi văn bản công bố danh sách 21 loại thuốc giả kèm theo cảnh báo các sở y tế địa phương "khẩn trương thông báo rộng rãi đến các cơ sở kinh doanh, cơ sở sử dụng thuốc không được kinh doanh, buôn bán, sử dụng các sản phẩm giả này".
Cũng trong tháng 4 năm nay, cơ quan công an đã bắt giữ đường dây sản xuất đã tung ra gần 600 loại sữa và thực phẩm chức năng giả. "Tập đoàn sữa giả" Hacofood Group và Rance Pharma này hoạt động rầm rộ trong nhiều năm với doanh thu hàng ngàn tỉ đồng, có đầy đủ đăng ký công bố chất lượng sản phẩm và quảng cáo nhưng chưa được hậu kiểm sản phẩm lần nào (3).
Sau vụ sữa giả, cơ quan công an đã phát hiện thêm một số đường dây sản xuất thực phẩm chức năng giả và thuốc giả quy mô rất lớn hồi giữa năm nay. Có thể kể đến như vụ thu giữ hơn 100 tấn hàng giả của đường dây của nhóm công ty MegaPhaco, MediUSA, MediPhar...ở Hà Nội hoạt động từ năm 2020, trải rộng hơn 20 tỉnh, thành.
Hai vụ quy mô lớn khác là đường dây Fusi Pharma sản xuất 37 loại thực phẩm chức năng giả từ năm 2020-2025 với giá trị hơn 875 triệu đồng và gia công lượng hàng trị giá 137 tỉ đồng cho các công ty khác; đường dây Santex Pharmaceutical hoạt động từ năm 2018, sản xuất hàng chục triệu viên thuốc và gần 77.000 lít thực phẩm chức năng giả cho hơn 200 công ty dược, lợi nhuận bất hợp pháp hàng ngàn tỉ đồng.
Thường thấy trên báo chí, sau khi các đường dây hàng giả quy mô lớn bị công an triệt phá, các cơ quan chức năng như Cục Quản lý dược, Cục An toàn thực phẩm thường viện dẫn lý do không phát hiện liên quan đến công tác hậu kiểm. Theo đó, các cơ quan này không đủ nguồn lực về người để kiểm tra các loại sản phẩm trong phạm vi quản lý đang lưu hành trên thị trường.
Cho đến thời điểm này, những lổ hổng trong hệ thống quản lý dược phẩm, thực phẩm chức năng đã hiện ra quá rõ ràng. Vấn đề đối với các cơ quan quản lý nhà nước bây giờ không còn là giải thích mà là giải pháp. Phải thay đổi đồng bộ từ quy trình, cách thực hiện đến quy định pháp lý, kiểm soát nội bộ... để không còn liên tục bị hàng giả "sút thủng lưới" đến mức rơi vào vòng lao lý như vừa qua.
--------------------------------
(1) https://xaydungchinhsach.chinhphu.vn/bo-cong-an-thong-tin-ve-vu-an-xay-ra-tai-cuc-an-toan-thuc-pham-119251122182853843.htm
(2) https://tuoitre.vn/vu-mailisa-chinh-thuc-thu-hoi-dinh-chi-luu-hanh-toan-bo-san-pham-cua-cong-ty-chong-ba-mai-20251125210825515.htm
(3) https://thesaigontimes.vn/lam-sao-voi-nan-hang-gia-khoac-ao-giay-to-hop-phap/
