(KTSG Online) – Thị trường chứng khoán Ấn Độ đang nóng ran, với chỉ số Sensex, theo dõi cổ phiếu của 30 công ty vốn hóa lớn tiêu biểu đạt mức cao kỷ lục mới trong phiên giao dịch cuối tuần. Cơn sốt chứng khoán khiến người dân đua nhau rút tiền khỏi ngân hàng để rót vào các quỹ tương hỗ đầu tư cổ phiếu.
Tình trạng này có nguy cơ kìm hãm tiềm năng tăng trưởng Ấn Độ vì tiền gửi trong hệ thống ngân hàng cung cấp cho doanh nghiệp Ấn Độ kênh vay vốn rẻ nhất để thúc đẩy đầu tư và mở rộng kinh doanh.
- Nhà đầu tư định giá trái ngược về thị trường chứng khoán Ấn Độ và Trung Quốc
- Mumbai trở thành ngôi sao sáng trên thị trường IPO toàn cầu
Chứng khoán hút tiền gửi từ ngân hàng
Babaita Prajapati, một phụ nữ nội trợ ở thành phố Mumbai dừng gửi số tiền tiết kiệm hàng tháng trị giá 2.000 rupee (24 đô la Mỹ) vào ngân hàng địa phương. Thay vào đó, cô dùng số tiền này để đầu tư chứng khoán với kỳ vọng kiếm lợi nhuận cao hơn. Cô cũng thuyết phục anh trai và mẹ làm điều tương tự.
“Tôi sẽ không gửi tiền vào ngân hàng nữa vì có thể kiếm được nhiều hơn khi đầu tư chứng khoán”, Prajapati nói.
Đợt tăng giá gần đây đã khiến Prajapati cùng hàng triệu người dân Ấn Độ đổ xô vào thị trường chứng khoán. Điều này khiến tăng trưởng tiền gửi của hệ thống ngân hàng rơi xuống mức thấp nhất trong hơn một năm.
Chính phủ Ấn Độ bắt đầu lo lắng trước xu hướng tiền gửi thất thoát khỏi hệ thống ngân hàng. Tiền gửi ở ngân hàng là nguồn vốn vay rẻ nhất để cả khu vực công và tư nhân tài trợ cho hoạt động đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Vì vậy, cơn bùng nổ của thị trường chứng khoán có nguy cơ đe dọa mức tăng trưởng 8%, là mức mà các nhà kinh tế cho là cần thiết để đáp ứng mục tiêu của Thủ tướng Narendra Modi là Ấn Độ trở thành nước phát triển vào năm 2047.
Soumyajit Niyogi, lãnh đạo của nhóm phân tích ở India Ratings & Research, chi nhánh của hãng xếp hạng tín dụng Fitch ở Ấn Độ, cảnh báo nếu các ngân hàng gặp khó khăn trong việc huy động tiền gửi ổn định trong dài dài hạn, Ấn Độ sẽ thiếu tín dụng dài hạn cần thiết để tài trợ cho các dự án hạ tầng và hoạt động đầu tư của doanh nghiệp.
“Điều này không chỉ cản trở tăng trưởng tổng thể mà còn làm tăng rủi ro bất ổn tài chính”, Niyogi nói.
Gần đây, Bộ trưởng Tài chính Nirmala Sitharaman và Shaktikanta Das, Thống đốc Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) kêu gọi các ngân hàng tìm cách tăng tiền gửi. RBI cảnh báo các ngân hàng về những vấn đề thanh khoản tiềm ẩn. Đồng thời kêu gọi ngân hàng sử dụng mạng lưới rộng lớn, gồm hơn 125.000 chi nhánh tại các thành phố và làng mạc trên đất nước để huy động thêm tiền gửi.
Lãi suất tương đối thấp mà các ngân hàng trả cho người tiết kiệm đang thúc đẩy sự luân chuyển của dòng vốn. Các ngân hàng chỉ trả lãi suất 2,5% khi cho tài khoản tiết kiệm thông thường. Trong khi đó, tiền gửi kỳ hạn trên một năm được trả lãi suất 6,5-7%. Sau khi điều chỉnh thuế và tỷ lệ lạm phát trung bình là 5,1% trong một năm qua, người gửi tiền chịu lợi nhuận âm.
Ngược lại, chỉ số Sensex của thị trường chứng khoán Ấn Độ tăng 26% trong năm qua. Chốt phiên giao dịch hôm thứ Sáu, chỉ số này tăng 0,3%, lên 82.365,8 điểm, đánh dấu mức cao kỷ lục mới và kéo dài đà tăng sang 9 ngày liên tiếp.
Tăng trưởng tín dụng và đầu tư tư nhân chậm lại
Lợi nhuận hấp dẫn từ kênh đầu tư chứng khoán đã kích hoạt cơn bùng nổ số lượng tài khoản ở các quỹ tương hỗ đầu tư cổ phiếu. Theo dữ liệu mới nhất từ Hiệp hội các quỹ tương hỗ ở Ấn Độ, trong 5 năm qua, số lượng tài khoản quỹ tương hỗ tăng gần 134%, lên 198 triệu.
Trong cùng kỳ, giá trị tài sản ròng mà các quỹ tương hỗ đang quản lý tăng hơn gấp đôi, lên 64,7 nghìn tỉ rupee (771 tỉ đô la Mỹ). Gần 60% tài sản của các quỹ tương hỗ thuộc sở hữu của các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Theo Shalab Gupta Bibhab, người sáng lập Công ty quản lý tài sản Bibhab Capital, nhiều người dân ban đầu lấy tiền lãi từ tài khoản tiết kiệm ở ngân hàng để đầu tư vào quỹ tương hỗ. Hiện tại, người dân lại rút tiền trước hạn hoặc rút tất cả vốn khi tiền gửi đáo hạn để đầu tư vào quỹ tương hỗ.
Tốc độ tăng trưởng tài sản của ngành công nghiệp quỹ tương hỗ vượt xa tăng trưởng tiền gửi ngân hàng. Dữ liệu của RBI cho thấy trong 5 năm qua, tổng tiền gửi tại các ngân hàng trên cả nước tăng khoảng 68%, lên khoảng 212 nghìn tỉ rupee.
Theo Santanu Sengupta, nhà kinh tế trưởng Ấn Độ của ngân hàng Goldman Sachs, sự chuyển dịch tài sản từ ngân hàng sang thị trường chứng khoán chỉ mới bắt đầu. Việc phân bổ tiền tiết kiệm hộ gia đình ở Ấn Độ cho các công cụ phi ngân hàng thấp hơn nhiều so với các thị trường phát triển và một số thị trường mới nổi như Hàn Quốc và Đài Loan. Vì vậy, xu hướng này sẽ tiếp tục duy trì trong những năm tới.
Dòng tiền chảy mạnh vào chứng khoán, khiến tốc độ tăng trưởng tín dụng chậm lại. Theo dữ liệu mới nhất từ RBI, tổng các khoản vay ngân hàng ở Ấn Độ tăng 13,6% trong năm tính đến ngày 13-8. Đây là mức tăng nhỏ nhất trong hơn 2 năm.
Các ngân hàng cũng đang tính lãi suất cho vay cao hơn. Ngân hàng Nhà nước Ấn Độ, tổ chức cho vay lớn nhất nước áp dụng lãi suất tối thiểu 9,1% cho khoản vay kỳ hạn 3 năm, cao nhất kể từ tháng 10-2016.
Chi phí cho vay cao hơn khiến nhiều doanh nghiệp chuyển hướng sang thị trường trái phiếu. Theo dữ liệu của Bloomberg, trong quí hiện tại, các doanh nghiệp Ấn Độ huy động được 1,8 nghìn tỉ rupee (21,5 tỉ đô la) thông qua trái phiếu phát hành trong nước, tăng 64% so với một năm trước.
Chính phủ Ấn Độ ước tính, sau khi tăng trưởng 8,2% trong năm tài chính 2023-2024, mức tăng trưởng trong năm tài chính 2024-2025 chỉ đạt khoảng 6,5-7% do đầu tư của khu vực tư nhân chậm lại. Trong quí 2, giá trị đầu tư cho dự án mới trong các thông báo của cả khu vực tư nhân và chính phủ giảm mạnh 92% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 599 tỉ rupee.
Theo Shanti Ekambaram, phó giám đốc của ngân hàng Kotak Mahindra Bank, xu hướng tiền gửi ở ngân hàng chảy sang vốn cổ phần có thể đảo ngược nếu thị trường chứng khoán sụt giảm nghiêm trọng, khiến mọi người lo sợ.
Theo Bloomberg
