(KTSG Online) – “Xuân vận” – có thể tạm hiểu là đi lại mùa xuân ở Trung Quốc – được biết đến như là một trong những đợt di chuyển với số lượng hành khách lớn nhất thế giới. Trong mỗi dịp xuân vận, một con số khổng lồ người Trung Quốc lên đường thực hiện kỳ nghỉ Tết truyền thống của họ, thường là trở về quê quán.
Xuân vận năm nay, cao điểm từ ngày 7-1 đến 15-2, sẽ có khoảng 2,1 tỉ hành khách di chuyển từ nơi này sang nơi khác ở Trung Quốc – cũng như một số lượng đáng kể du lịch ra nước ngoài – bằng đường bộ, đường thủy và đường hàng không. Báo Tuổi Trẻ dẫn nguồn Bộ Giao thông – Vận tải Trung Quốc cho biết dù chỉ bằng 70% so với năm 2019, thời kỳ tiền Covid-19, con số xuân vận năm nay đã tăng gấp đôi so với năm ngoái(1). Ước tính, mỗi ngày sẽ có 11.000 chuyến bay khắp Trung Quốc. Để so sánh, trung bình mỗi ngày có khoảng 2.000 chuyến bay trên bầu trời Việt Nam(2), số liệu năm 2019; con số tương đương ở Mỹ năm 2022 là 45.000 chuyến bay(3).
Xuân vận 2023 còn đặc biệt ở chỗ thời điểm bắt đầu của nó cũng trùng với lúc chính phủ Trung Quốc từ bỏ chính sách “zero Covid” đặc trưng bởi các biệp pháp cách ly dân cư nghiêm ngặt để áp dụng chính sách “sống chung với Covid” như các nước khác trên thế giới.
Gần đây, Bộ Giao Thông – Vận tải Trung Quốc đã khuyến cáo người dân hạn chế tụ tập và đi lại trong ngày Tết cổ truyền. Hành khách trên các phương tiện giao thông công cộng cũng được khuyên mang khẩu trang. Theo hãng tin AP (Mỹ), các động thái này cho thấy đã có sự thay đổi đáng kể về quan điểm phòng dịch của chính phủ Trung Quốc, vốn luôn yêu cầu người dân ở nhà trong các dịp lễ lớn trong suốt thời gian áp dụng chính sách “zero Covid” vừa qua(4).
Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai toàn cầu, mở cửa là điều đáng mừng đối với kinh tế thế giới. Tuy nhiên, điều đó cùng với việc nới lỏng các biện pháp phòng dịch ở Trung Quốc cũng đang làm dấy lên mối lo ngại có thể dẫn đến nguy cơ đại dịch Covid-19 sẽ lại bùng lên một lần nữa.
Thế giới đang phải đối mặt với các biến chủng phụ thuộc nhóm XBB của biển thể Omicron, trong đó XBB.1.5 đã được xác định là biến chủng lây lan nhanh nhất từ trước đến nay. Các chuyên gia dịch tễ học Mỹ cho biết XBB.1.5 có thể khiến 80% người Mỹ tái nhiễm Covid-19(5).
Kể từ tháng 6-2022, Omicron dẫn đầu các biến chủng của virus SARS-CoV-2 trên toàn cầu. Không dừng lại ở đó, cho đến nay, một số dòng phụ của Omicron với tốc độ lây lan lớn hơn cũng đã xuất hiện. Mới nhất là sự hiện diện của XBB, một dạng tái tổ hợp mới từ hai dòng phụ khác nhau của Omicron.
Trong những ngày gần đây, nhiều nước đã tái lập hàng rào xét nghiệm và yêu cầu về vaccine đối với người nhập cảnh từ Trung Quốc. Việt Nam – quốc gia có hơn 1.400 cây số biên giới chung với Trung Quốc, cũng như một khối lượng không nhỏ trao đổi thương mại qua biên giới hàng ngày cộng với con số có thể tăng lên du khách Trung Quốc nhập cảnh vào Việt Nam bằng đường hàng không – khó có thể bỏ ngoài tai mối quan ngại chính đáng này.
Báo mạng vnexpress.net dẫn lời chuyên gia virus học Paula Cannon người Mỹ cho rằng hiện nay mọi người dân nước này đều có nguy cơ nhiễm biến chủng mới, kể cả những người đã tiêm vaccine đúng liều hay đã từng nhiễm Covid-19 trước đây(6).
Theo vị chuyên gia này, XBB.1.5 hiện xuất hiện theo cấp số nhân và là nguyên nhân của 75% số ca nhiễm ở vùng Đông Bắc nước Mỹ. Khả năng phát tán cực nhanh của XBB.1.5 là do chúng dễ dàng liên kết với các thụ thể hơn so với các dòng trước đó. Một nguyên nhân khác xuất phát từ việc nới lỏng các biện pháp phòng chống Covid-19.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bên cạnh việc xuất hiện ở Mỹ, XBB.1.5 đã lan đến ít nhất 29 quốc gia cho đến ngày 5-1.
Thứ Tư tuần trước, 4-1, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM đã ghi nhận sự xuất hiện lần đầu tiên chủng XBB tại Việt Nam. Ba ngày sau đó, Bộ Y tế ra thông báo XBB cũng đã được phát hiện tại Tây Ninh. Theo các chuyên gia dịch tễ Việt Nam, việc biến chủng “siêu lây lan” XBB.1.5 của Omicron xâm nhập vào Việt Nam chắc chỉ là vấn đề thời gian.
Ngày 6-1, bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, dự báo nguy cơ lây lan lớn hơn của XBB tại Việt Nam trong dịp Tết Nguyên đán sắp đến(7).
Tuy nhiên, hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa phát hiện bằng chứng về việc XBB gây bệnh nghiêm trọng hơn các dòng trước đó. Theo WHO, các biện pháp phòng ngừa XBB cũng tương tự như những điều đã làm với các biến chủng khác của Omicron, gồm mang khẩu trang ở nơi có nguy cơ cao, rửa tay thường xuyên, tiêm vaccine đầy đủ và đúng lịch. Đặc biệt, nhóm người có nguy cơ cao – như người cao tuổi, nhân viên y tế tuyến đầu, người suy giảm miễn dịch/bệnh nền, phụ nữ mang thai – cần tuân thủ nghiêm ngặt(8).
Tin tức cho hay Nhật Bản vừa ghi nhận số ca tử vong do Covid-19 tại nước này bỗng nhiên tăng đột biến, tăng hơn 10.000 ca chỉ trong tháng 12-2022 đến đầu năm nay. Được biết, nước Nhật ghi nhận trường hợp đầu tiên tử vong vì Covid-19 vào ngày 13-2-2020. Sau đó, số người chết tăng lên khoảng 10.000 người sau mỗi ba đến bốn tháng. Tuy nhiên, chỉ trong vòng hơn một tháng, từ đầu tháng 12-2022 đến 8-1-2023, đã có 10.000 người chết vì Covid-19 được báo cáo ở Nhật(9), phần lớn là người cao tuổi.
Dù đã có các dòng biến chủng mới với khả năng lây lan chưa từng có, nguyên tắc phòng chống đại dịch Covid-19 của chúng ta vẫn không thay đổi: không hoảng sợ và cũng không lơ là. Virus SAR-CoV-2 vẫn còn là một ẩn số khó lường. Nếu chủ quan, chúng ta có thể lãnh hậu quả. XBB không hề đếm xỉa gì đến chuyện người Việt có đang ăn Tết hay không!
————
(1)https://tuoitre.vn/trung-quoc-bat-dau-xuan-van-2023-tu-hom-nay-20230107073303036.htm
(3)https://www.faa.gov/air_traffic/by_the_numbers
(4)https://tuoitre.vn/xuan-van-trung-quoc-2023-xuan-nay-khac-han-may-xuan-qua-20230108105538947.htm
(5), (6)https://vnexpress.net/canh-bao-nguy-co-tai-nhiem-bien-chung-xbb-1-5-4557874.html
(9)https://vnexpress.net/so-nguoi-chet-do-covid-19-o-nhat-ban-dot-ngot-tang-manh-4557814.html
Theo tôi, sở dĩ các nước đang bị các biến chủng xâm nhập, chỉ có một lý do duy nhất, đó là các mũi vắc xin bổ sung và nhắc lại đã tiêm lâu rồi, so hiện nay ít nhất sáu tháng .Tôi được biết các mũi vắc xin chỉ có hiệu quả mạnh nhất trong thời gian ngắn, sau đó giảm hiệu quả dần dần.
Biến chủng mới và mới hơn, sẽ tiếp tục phát sinh. Con người vẫn phải tiếp tục cuộc chiến với các loại virus. Gần như không có điểm dừng, ngơi nghỉ. Ta mở cửa càng sớm, sức đề kháng cộng đồng càng cao. Vậy nên, không có gì phải ầm ĩ. Cũng không có gì quá lo lắng. Quan trọng là phải luôn ở tư thế chủ động, phòng bị tốt, tiến thoái nhịp nhàng.