(KTSG Online) – Giá vàng đã tăng gấp đôi trong 2 năm qua, lên sát ngưỡng 4.400 đô la Mỹ/ounce, làm dấy lên lo ngại bong bóng đầu cơ đang hình thành trên thị trường, có thể dẫn đến cú sụp đổ tốn kém như những cơn sốt đầu tư vàng trước đây.
- Cơn sốt giá vàng và lời khuyên từ chuyên gia
- TPHCM và Đồng Nai siết kiểm tra kinh doanh vàng trước cơn sốt giá
Thị trường vàng đang trải qua đợt tăng giá bùng nổ thứ ba trong 50 năm qua và hai lần gần nhất chứng kiến sự sụp đổ kéo dài.
Lý do vàng vẫn được nhà đầu tư đổ xô mua sau một năm giá tăng vọt rất đơn giản. Họ nghĩ rằng lần này sẽ khác, không giống như các đợt tăng giá trước đây.
Những từ ngữ này đã trở nên nguy hiểm đối với các nhà đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu và tiền tệ kể từ khi hai giáo sư kinh tế Carmen Reinhart và Ken Rogoff sử dụng chúng làm tiêu đề cho một cuốn sách “Lần này sẽ khác: Tám thế kỷ điên rồ tài chính”.
Vàng được cho là tài sản an toàn tối thượng để bảo vệ nhà đầu tư trước những hành động điên rồ của chính phủ và các ngân hàng. Giữa vô số những hành động điên rồ, giá vàng đã tăng gấp đôi trong hai năm qua. Nguy cơ là vàng hiện nằm trong vòng xoáy của hoạt động đầu cơ thái quá vốn tạo ra bong bóng ở các bộ phận khác của hệ thống tài chính.
Vàng cũng tăng giá gấp đôi, hoặc hơn, trong hai năm 1979-1980 và 2010-2011. Trong cả hai giai đoạn đó, nhà đầu tư lo ngại Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ để lạm phát làm xói mòn giá trị đồng đô la. Vào thập niên 1970, mối lo ngại của nhà đầu tư là Fed bị Tổng thống Richard Nixon kiểm soát, điều mà sau đó đã xảy ra.
Sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009, các nhà đầu tư tên tuổi và các nhà kinh tế thiên hữu, những người ủng hộ thị trường tự do và hạn chế can thiệp của chính phủ lo ngại rằng, việc mua trái phiếu nhằm kích thích kinh tế của Fed sẽ làm mất giá đô la và gây ra lạm phát.
Nhưng các lo ngại trên đều đặt không đúng chỗ. Giá vàng đã giảm một nửa trong hai năm đầu thập niên 1980 khi Fed ưu tiên giải quyết lạm phát bất chấp suy thoái kép. Phải mất hơn 25 năm sau đó, vàng mới phục hồi về mức đỉnh điểm vào tháng 1-1980. Và sau khi điều chỉnh theo lạm phát, giá vàng mới chỉ đạt lại mức đỉnh đó vào đầu năm nay.
Từ mức đỉnh năm 2011, giá vàng giảm liên tục trong 5 năm sau đó. Có nhiều lý do chính đáng để tin rằng lần này có thể khác. Nhưng cũng có những dấu hiệu đầu cơ đáng lo ngại trên thị trường vàng.
Lý do cơ bản cho xung lực tăng giá của vàng là thế giới cần một lựa chọn thay thế cho đô la. Sự chuyển dịch sang vàng bắt đầu với việc đóng băng dự trữ của Moscow sau khi Nga phát động cuộc chiến ở Ukraine, khiến các ngân hàng trung ương ở các nước đang phát triển đặt câu hỏi về mức độ an toàn của tài sản bằng đô la hoặc các tài sản liên quan đến các chính phủ phương Tây trong một cuộc khủng hoảng.
Nhà đầu tư đổ xô mua vàng giữa năm nay một phần là vì họ lo lắng về tính độc lập của Fed và quy mô nợ công khổng lồ của Mỹ. Bên cạnh đõ là việc các chính phủ chọn con đường dễ dàng chấp nhận lạm phát tăng bằng cách in thêm tiền hoặc giữ lãi suất thấp, thay vì thực hiện các biện pháp khó khăn để trả nợ công như tăng thuế hoặc cắt giảm chi tiêu.
Tất cả lo ngại này đã xuất hiện trong hai đợt tăng giá lớn của vàng trước đây nhưng rốt cục không có cơ sở.
Năm 1980, Chủ tịch Fed Paul Volcker tăng lãi suất, khiến nền kinh tế Mỹ suy thoái nhưng giúp dập tắt lạm phát. Vào thập niên 2010, ngay cả khi lãi suất âm được áp dụng nhiều nơi trên thế giới cũng không đủ để đẩy tăng lạm phát.
Nhà đầu tư có thể chia ra hai lý do để nắm giữ vàng dài hạn và ngắn hạn.
Trường hợp nắm giữ vàng dài hạn là “giao dịch chống tiền tệ mất giá" (debasement trade) vì lo ngại các chính phủ mắc nợ lớn và yếu kém về mặt chính trị cuối cùng sẽ làm điều ngược lại với những gì ông Paul Volcker đã làm, tức duy trì lãi suất thấp, chấp nhận lạm phát tăng để ngăn chặn suy thoái kinh tế.
Vàng đóng vai trò như công cụ bảo vệ giá trị tài sản khi lãi suất bị giữ quá thấp trong dài hạn. Điều đáng lo ngại giá trị “bảo hiểm” của vàng đã thực sự tăng quá nhanh và nhiều.
Trường hợp nắm giữ vàng ngắn hạn thậm chí còn đáng nghi ngại hơn. Giá vàng đã tăng vọt trong tháng Tám sau khi Chủ tịch Fed Jerome Powell phát tín hiệu rằng ông đang chuyển từ sự tập trung vào lạm phát sang sự suy yếu của thị trường việc làm.
Sự chuyển hướng này làm dấy lên kỳ vọng về việc Fed cắt giảm lãi suất, một lý do rõ ràng để mua vàng, tài sản không có lợi suất nếu nhà đầu tư tin rằng nền kinh tế Mỹ đang giảm tốc. Giá vàng đã tăng 28% kể từ đó.
Nhưng diễn biến trên thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ và đồng đô la gần đây cho thấy nhà đầu tư không lo ngại lạm phát của Mỹ. Nhà đầu tư trái phiếu đã định giá theo lạm phát thấp hơn. Trong khi đó, đô la đi ngang sau đợt bán tháo dữ dội hồi đầu năm.
Vì vậy, vàng có thể đang trong cơn sốt đầu cơ, với những người mua gần đây bị thu hút bởi giá liên tục tăng hơn là nỗi sợ lạm phát.
Xu hướng đầu tư có thể tiếp tục trước khi bong bóng hình thành trên thị trường vàng và bùng vỡ.
Theo một nghiên cứu của các nhà chiến lược của ngân hàng Goldman Sachs, tỷ trọng của vàng trong tổng tài sản đầu tư toàn cầu đã tăng từ 4% lên 6% trong hai năm qua. Đó là mức cao nhất kể từ năm 1986. Trong trường hợp cực đoan vào năm 1980, khi lạm phát của Mỹ tăng phi mã, giá vàng cũng lên đỉnh và chiếm tới 22% tổng tài sản đầu tư toàn cầu trước khi rơi vào đà giảm giá kéo dài.
Theo WSJ
