Chuyển đổi xanh thực chất để biến quy định bắt buộc thành cơ hội tăng trưởng

(KTSG Online) - Chuyển đổi xanh, phát triển bền vững là hành trình mà doanh nghiệp không thể né tránh. Chuyển đổi phải bắt đầu từ những việc nhỏ và thực chất từ bên trong doanh nghiệp. Có những quy định tuy khó khăn nhưng nếu đáp ứng được, doanh nghiệp sẽ có thêm cơ hội, chỗ đứng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

• Saigon Times CSR 2025 tôn vinh 40 doanh nghiệp kiến tạo xã hội bền vững
• Saigon Times CSR 2024 tôn vinh 40 doanh nghiệp vì cộng đồng
• Saigon Times CSR 2023: Tôn vinh 40 doanh nghiệp phát triển bền vững vì cộng đồng

Sáng nay (5-11), The Saigon Times, ấn bản tiếng Anh thuộc Tạp chí Kinh tế Sài Gòn (Saigon Times Group), đã tổ chức Lễ tôn vinh Saigon Times CSR 2025 nhằm ghi nhận và vinh danh 40 doanh nghiệp có những đóng góp xuất sắc cho cộng đồng thông qua các sáng kiến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR). Trong khuôn khổ buổi lễ, tọa đàm “Toward A Sustainable Society – Hướng đến một xã hội phát triển bền vững” đã diễn ra với sự tham gia của các chuyên gia và lãnh đạo doanh nghiệp, mang đến những góc nhìn thiết thực, góp phần định hình chiến lược CSR trong giai đoạn mới.

Khi nghe đến "phát triển bền vững", chúng ta hay nghĩ ngay đến những con số khá vĩ mô, ví dụ như là tiết kiệm được bao nhiêu điện, nước tiêu thụ hay là giảm được bao nhiêu tấn khí thải. Nhưng thực ra, câu chuyện này gần gũi hơn rất nhiều. Đó chính là cách chúng ta xây dựng không gian sống, cách sản xuất ra một sản phẩm và cả cách tiêu dùng mỗi ngày làm sao để có trách nhiệm hơn với môi trường và xã hội.

Tại buổi tọa đàm, những câu chuyện thực tế từ các doanh nghiệp tiên phong và các chuyên gia trong lĩnh vực này góp phần lý giải: Làm thế nào để "bền vững" trở thành một phần trong chiến lược kinh doanh? Và làm sao để giá trị xanh không chỉ ở trong công ty mà còn lan tỏa ra cả cộng đồng? Chuyển đổi xanh chỉ để nhằm đối phó với quy định khó khăn của thị trường nhập khẩu hay là cơ hội mới cho tăng trưởng?

Tham dự tọa đàm có các diễn giả:

• Ông Nguyễn Trí Dũng, Giám đốc Kiến trúc dự án Bộ phận dịch vụ kỹ thuật Khối bất động sản Keppel Việt Nam
• Bà Lâm Ngọc Thảo, Nhà sáng lập kiêm CEO Impact Link Asia
• Ông Lê Anh, Giám đốc Phát triển bền vững Duy Tan Recycling
• Bà Nguyễn Thúy An, Đồng sáng lập & chuyên gia ESG/CSR Green Transition

Doanh nghiệp cân bằng lợi ích kinh tế với lợi ích xã hội thế nào?

Nhiều công ty bắt đầu đưa yếu tố "bền vững" vào hoạt động, nhưng từ việc "đưa vào" đến "tích hợp" thành công vào mô hình kinh doanh là một chặng đường không dễ dàng. Vậy làm thế nào để doanh nghiệp vừa tạo ra giá trị kinh tế, vừa mang lại lợi ích thực sự cho cộng đồng và môi trường?

Chia sẻ cách giải bài toán này, ông Nguyễn Trí Dũng, Giám đốc Kiến trúc dự án Bộ phận dịch vụ kỹ thuật Khối bất động sản Keppel Việt Nam cho biết, Keppel tích hợp các nguyên tắc phát triển bền vững vào các dự án bất động sản, mang lại giá trị kinh tế, lợi ích cộng đồng và bảo vệ môi trường. Một trong những cách tiếp cận là tích hợp thiên nhiên vào thiết kế từ giai đoạn lập kế hoạch. Các tòa nhà được bố trí để đón ánh sáng tự nhiên và không khí trong lành, giảm nhu cầu sử dụng điều hòa và chiếu sáng, từ đó tiết kiệm năng lượng và chi phí.

Đồng tình với ông Trí Dũng, bà Nguyễn Thúy An, Đồng sáng lập & Chuyên gia ESG/CSR Green Transition nói thêm, bước đầu tiên trong chuyển đổi xanh nên bắt đầu từ những điều nhỏ nhất như bắt đầu từ giảm rác thải, tiết kiệm điện nước ...rồi mới đi đến nghiên cứu ra sản phẩm xanh, giảm phát thải. Cách tiếp cận này đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) để giúp tối ưu hóa chi phí đầu tư. Việc chuyển đổi với các mục đích nhỏ sẽ giúp tạo động lực mạnh hơn, có niềm tin vững chắc hơn khi thực hiện được mục tiêu. Trong khi đó, đối với doanh nghiệp lớn, tập đoàn thì yếu tố quan trọng là chuyển từ sáng kiến mô hình đến việc chuyển đổi trong ngành và SME cùng ngành sẽ được hưởng lợi theo.

Trong khi đó, theo ông Lê Anh, Giám đốc Phát triển bền vững Duy Tân Recycling, doanh nghiệp này chọn cách mở rộng hợp tác với nhiều nhà sản xuất trong khuôn khổ quy định Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR - bao gồm việc thu gom, xử lý, tái chế hoặc đóng góp tài chính). Cộng hưởng ba yếu tố: chính sách của nhà nước, ý thức của doanh nghiệp và công nghệ hiện đại đã giúp Duy Tân Recycling có thể tái chế đến 200 tấn rác thải nhựa mỗi ngày từ nguồn bao bì của một số đối tác như Coca Cola, La Vie, Sapuwa, Unilever...Một số bao bì nhựa có tỷ lệ tái chế lên đến 100%, tạo ra vòng đời mới "plastic reborn" cho sản phẩm. Việc tái chế hiệu quả giúp các khái niệm kinh tế xanh, tuần hoàn trở nên rất gần gũi với mọi người qua thực tế cuộc sống.

Để tích hợp được yếu tố bền vững vào mô hình kinh doanh, doanh nghiệp không chỉ cần đầu tư kỹ thuật, ngân sách mà quan trọng hơn là phải thay đổi tư duy phát triển, xem “bền vững” như một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển. Từ thực tế hoạt động của đơn vị, bà Lâm Ngọc Thảo, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Impact Link Asia, chia sẻ một số xu hướng phát triển bền vững năm 2025 gồm: Không chỉ giảm phát thải trong sản xuất, tiêu dùng mà còn bao gồm giảm phát thải trong chuỗi cung ứng; Các quy định như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của Liên minh châu Âu (CBAM) yêu cầu doanh nghiệp báo cáo minh bạch hơn; Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn (AI, big data) sẽ giúp tăng tốc quá trình chuyển dịch sang kinh tế xanh, sạch và minh bạch hơn.

Cũng theo bà Thảo, dù có "nốt trầm" đến từ việc Mỹ thay đổi chính sách và các quỹ lớn cắt giảm ngân sách dành cho chuyển đổi xanh, lộ trình này vẫn không bị đảo ngược xét trên quy mô toàn cầu. Trong bối cảnh này, doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước lựa chọn không phải là chuyển dịch hay không mà là chuyển như thế nào để phù hợp và với chi phí hợp lý. Bà cũng lưu ý thêm, dù nhận thức về phát triển bền vững đã tốt hơn rất nhiều, nhưng do SME ở Việt Nam vẫn chiếm tỷ lệ lớn nên việc chuyển dịch có phần chậm do thiếu nguồn lực.

Chuyển đổi để không rơi vào cảnh "trâu chậm uống nước đục"

Từ góc nhìn của các chuyên gia và doanh nhân tham gia hội thảo, chính sách, cơ chế và thay đổi thói quen tiêu dùng là những “bệ phóng” cho doanh nghiệp chuyển đổi xanh, nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức mà doanh nghiệp phải vượt qua mới phát triển được.

Ở cả cấp độ quốc gia lẫn quốc tế, trong thời gian gần đây xu hướng xanh và giảm phát thải không còn là chuyện “thích thì làm” nữa mà đã trở thành bắt buộc. Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu quy định Cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu (EU) áp dụng đầy đủ từ 2026 có thể là một rào cản lớn khi hàng hóa không "xanh", phát thải nhiều sẽ bị đánh thuế rất cao, thậm chí là mất thị trường.

Để vượt qua rào cản này, bà Ngọc Thảo cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị chiến lược ngắn - trung- dài hạn. Trước mắt, cần thay đổi dây chuyền công nghệ giảm phát thải. Trong báo cáo chi phí phải đưa vào dự toán chi phí chuyển đổi để cân đối dòng tiền. Các doanh nghiệp đã lỡ đầu tư vào dây chuyền sản xuất cũ, phát thải cao phải tìm cách "thoát", thay đổi thiết bị phù hợp theo lộ trình dài hạn.

Cũng liên quan đến thay đổi công nghệ, theo bà Thảo, việc này còn để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Dù họ có ý thức cao đến đâu thì doanh nghiệp vẫn phải sản xuất ra sản phẩm với giá phù hợp. Chuyển đổi xanh chỉ hiệu quả khi giá sản phẩm "xanh" có thể cạnh tranh được với sản phẩm không "xanh" hay ít "xanh", nếu giá quá cao thì chắc chắn khó tiếp cận người tiêu dùng dù họ đã thay đổi hành vi tiêu dùng "xanh" hơn.

Còn từ góc độ chuyên gia tư vấn về chuyển đổi xanh, bà Thúy An khuyến nghị doanh nghiệp sớm chuẩn bị để đáp ứng yêu cầu truy xuất dòng đời sản phẩm. Bắt đầu bằng kiểm kê khí nhà kính để xác định đúng "điểm nóng" phát thải. Sau khi xác định thì đưa ra kế hoạch giảm phát thải, tập trung vào các "điểm nóng" trước chẳng hạn như đầu tư công nghệ mới, dùng năng lượng tái tạo để giảm phát thải.

Trước những quy định khắt khe như CBAM, doanh nghiệp không thay đổi sẽ rơi vào cảnh "trâu chậm uống nước đục", có thể bị mất thị trường. Chuyển đổi kịp thời sẽ biến khó khăn thành lợi thế, sau khi đã nhảy được qua rào cản nhờ chuyển đổi xanh, giá trị thương hiệu của doanh nghiệp được củng cố, góp phần tạo được chỗ đứng trong chuỗi giá trị toàn cầu.

40 DOANH NGHIỆP ĐƯỢC VINH DANH SAIGON TIMES CSR 2025