(KTSG Online) – Với vị thế là điểm cuối trên Hành lang Kinh tế Đông Tây (EWEC), Đà Nẵng được kỳ vọng sẽ giúp các doanh nghiệp giảm đáng kể sự phụ thuộc vào các cảng lớn ở khu vực phía Nam, từ đó tạo ra một động lực kinh tế mới và xa hơn là trở thành cánh cửa thông thương hiệu quả cho khu vực Tây Nguyên và Tiểu vùng sông Mekong.
- Mô hình phát triển nào cho khu thương mại tự do Đà Nẵng?
- TPHCM: Logistics chủ động đón đầu khu thương mại tự do
Tiềm năng giảm phí logistics
Lợi thế chiến lược của Đà Nẵng đã được củng cố sau quyết định sáp nhập tỉnh thành, mở rộng không gian phát triển. Ông Hồ Quang Bửu, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, thông tin Đà Nẵng mới sở hữu 2 sân bay (Đà Nẵng và Chu Lai), 2 cảng biển loại 1 (Tiên Sa và Chu Lai), có cửa khẩu quốc tế Nam Giang giáp với nước bạn Lào và hệ thống giao thông khá đồng bộ.
“Điều này sẽ tạo ra trục kinh tế biển - Tây Nguyên - quốc tế độc đáo”, ông Bửu nói và cho biết thêm sự thay đổi này được các doanh nghiệp đón nhận tích cực, bởi nó giải quyết trực tiếp gánh nặng logistics kéo dài nhiều năm.
Thực tế, chi phí vận chuyển một container 40 feet nông sản từ Tây Nguyên (như Đắk Lắk) xuống các cảng phía Nam (Cát Lái, Cái Mép) hiện dao động khoảng 20 – 30 triệu đồng/container (tùy thời điểm), theo thông tin ghi nhận tại Hội chợ Quốc tế Thương mại, Du lịch và Đầu tư Hành lang Kinh tế Đông Tây (EWEC) tại Đà Nẵng cuối tuần qua và các hội thảo tại sự kiện.
Ông Trương Thành, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Nông sản Tây Nguyên LMD, nhận định: “Bản thân trước đây Đắk Lắk là không có biển. Nhưng bây giờ Đắk Lắc còn có biển. Trong tương lai, việc xuất khẩu sẽ còn thông tiện hơn nữa. Chúng tôi sẽ không cần phải đi xuống Sài Gòn.”
Cụ thể, việc chuyển hướng vận chuyển hàng về cảng Tiên Sa hoặc cảng Chu Lai có thể giảm 10 - 20% chi phí logistics do rút ngắn quãng đường và thời gian vận chuyển.
Những thách thức cần giải quyết
Tuy nhiên, EWEC vẫn đang đối diện với những “nút thắt” cứng và mềm khiến hàng hóa chưa thể lưu thông một cách tối ưu.
Về hạ tầng vật lý, ông Trần Thanh Hải, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), chỉ ra thực trạng đáng lo ngại là tuyến huyết mạch Quốc lộ 14D qua Nam Giang đến Sekong đang xuống cấp nghiêm trọng, làm tăng rủi ro và chi phí vận hành. Về rào cản hành chính, ông Hải cũng chỉ rõ thách thức. Đó là thủ tục hành chính tại các cửa khẩu vẫn còn phức tạp và chưa có chính sách ưu đãi mạnh để thu hút hàng hóa quá cảnh, trung chuyển.
Theo các dữ liệu được ghi nhận tại hội chợ, dù Cửa khẩu Nam Giang đã thông quan 1.833 tờ khai trong năm 2024 (tăng 82%) và đạt kim ngạch xuất nhập khẩu hơn 103,3 triệu đô la, song lượng hàng hóa chủ yếu vẫn là tạm xuất/tái nhập (máy móc thi công, vật liệu xây dựng) chứ chưa phải là dòng nông sản xuất khẩu chủ lực.
Để giải quyết các thách thức trên, giải pháp cần được triển khai đồng bộ từ chính sách đến hạ tầng. Vai trò của khối tư nhân là không thể thiếu.
Lãnh đạo THILOGI, thành viên của THACO chuyên cung ứng các dịch vụ logistcs, tại sự kiện đã đề xuất giải pháp phát triển Khu thương mại tự do, khu phi thuế quan Tam Hòa, Tam Tiến gắn liền với bến cảng Chu Lai. Mục tiêu là tạo ra một trung tâm logistics đa chức năng để “giúp giảm chi phí vận chuyển, thời gian xuất khẩu và nâng cao giá trị hàng hóa,” qua đó tăng tính cạnh tranh cho hàng hóa quá cảnh.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nhỏ và vừa rất cần sự hỗ trợ chính thức. Ông Lê Vũ Đồng, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất, thương mại cà phê Lê Sơn, chia sẻ: “Thực ra đối với doanh nghiệp bây giờ tự đi xúc tiến cũng là bài toán khó khăn. Nếu tăng cường các chuyện xúc tiến có sự tham gia của lãnh đạo sở và chính quyền địa phương thì sẽ có giá trị hơn”.
Những nhận định trên cho thấy sự cần thiết của việc đẩy mạnh số hóa thủ tục hải quan và tổ chức các đoàn xúc tiến thương mại có trọng tâm từ phía chính quyền.
Đa dạng hóa thị trường: Phải biết bắt trúng mạch
Bên cạnh đó, trong bối cảnh xuất khẩu toàn cầu đầy biến động, chiến lược đa dạng hóa thị trường và sản phẩm được cho là lá chắn bảo vệ và cũng là đòn bẩy phát triển. Tuy nhiên, đa dạng hóa đi kèm với yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn.
Thị trường Trung Quốc đòi hỏi nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc, trong khi thị trường Hồi giáo (Halal) đang mở ra cánh cửa tiềm năng. Đại diện Thương vụ Việt Nam tại Indonesia cho hay Chứng nhận Halal là “Tấm vé thông hành vào thị trường các nước Hồi giáo” - một thị trường có quy mô dân số khoảng 1,94 tỷ người vào năm 2022.
Về vấn đề tìm kiếm thị trường, ông Trương Thành chia sẻ thêm, đối với khách hàng khó tính ở thị trường phương Tây, việc có chứng chỉ bền vững (liên quan đến tiêu chuẩn ESG/GlobalGap) là yêu cầu bắt buộc.
Những gì ghi nhận từ doanh nghiệp cũng như cơ quan chức năng tại hội chợ EWEC cho thấy Đà Nẵng và EWEC đang đứng trước cơ hội lớn để định vị mình như một trung tâm logistics, cửa ngõ thông hàng hóa của khu vực. Việc giải quyết các “nút thắt” về chi phí, thủ tục hành chính, và đầu tư vào hạ tầng chiến lược sẽ biến EWEC không chỉ là hành lang kinh tế mà còn là động lực tăng trưởng bền vững cho cả Miền Trung và Tây Nguyên.
