(KTSG Online) - Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) thống nhất với Bộ Giao thông vận tải (GTVT) về việc lựa chọn nghiên cứu đường sắt cao tốc Bắc - Nam với đường sắt đôi khổ 1.435 mm để vận tải hành khách và hàng hóa, tốc độ khai thác tối đa 180-225 km/giờ.
- Ngành đường sắt bỏ lỡ nhiều mục tiêu phát triển
- 5 dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TPHCM xin lùi thời hạn hoàn thành
Tại văn bản gửi Bộ GTVT, Bộ KHĐT cho rằng, đề xuất lựa chọn phương án đầu tư theo kịch bản thứ hai, với nội dung vừa nêu trên cơ bản phù hợp với dải tốc độ khai thác được tư vấn thẩm tra Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam kiến nghị và chỉ đạo của Ban cán sự Đảng Chính phủ.
Tuy nhiên, để bảo đảm chặt chẽ cũng như có đủ các thông số, dữ liệu làm sáng tỏ tính khả thi của dự án, cơ quan này đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu, tiếp thu các kết quả đánh giá của tư vấn thẩm tra để hoàn thiện Đề án Tổng kết 10 năm thực hiện Kết luận số 27-KL/TW của Bộ Chính trị về chiến lược phát triển GTVT đường sắt Việt Nam.
Cũng tại văn bản gửi bộ GTVT, Bộ KHĐT cho rằng, việc đầu tư tuyến đường sắt mới tốc độ cao, vận tải khách và hàng là cần thiết. Đây là một trong những nền tảng để hình thành trục vận tải khối lượng lớn trên đất liền, dễ dàng kết nối với các trung tâm kinh tế, tạo thành trục động lực phát triển cho kinh tế - xã hội của đất nước và các địa phương trên hành lang kinh tế Bắc - Nam.
Theo phương án của tư vấn, trên tuyến đường sắt dự kiến bố trí 50 ga hành khách, gồm 6 ga của tàu cao tốc, 44 ga cho tàu liên vùng. Ngoài ra là 20 ga hàng hóa. Công nghệ cho đoàn tàu là động lực phân tán (EMU), hệ thống thông tin, tín hiệu là ETCS cấp 2 hoặc tương đương.
Về tổng mức đầu tư, Bộ KHĐT đề nghị làm rõ cơ sở xác định và chuẩn xác lại cho phù hợp. Nguồn vốn đầu tư sẽ được huy động từ đấu giá đất tại các khu đô thị xung quanh nhà ga, vốn đầu tư công và vốn đầu tư tư nhân.
Về mô hình thực hiện, cơ quan này kiến nghị triển khai theo hình thức PPP. Trong đó, đối tác công là Công ty Đầu tư và quản lý hạ tầng đường sắt tốc độ cao sẽ huy động vốn đầu tư công và quản lý xây dựng hạ tầng; bảo trì và bảo dưỡng kết cấu hạ tầng; điều hành vận tải trên toàn hệ thống. Đối tác tư là Công ty Đầu tư và quản lý khai thác đường sắt tốc độ cao có trách nhiệm huy động vốn đầu tư phương tiện vận tải và các nhà ga cao tầng.
Vào tháng 10 vừa qua, Bộ GTVT đã báo cáo 2 phương án đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam.
Trong đó, phương án một là nâng cấp tuyến đường sắt hiện có thành đường đôi khổ 1.435 mm để vận tải hành khách và hàng hóa, tốc độ khai thác tàu khách tối đa 180 km một giờ, tàu hàng tối đa 120 km một giờ. Chi phí đầu tư khoảng 42 tỉ đô la Mỹ, tận dụng một phần hạ tầng hiện hữu như quỹ đất, kho bãi, mặt bằng, các doanh nghiệp trong nước có khả năng tiếp cận công nghệ, tỷ lệ nội địa hóa cao.
Phương án hai là xây dựng đường sắt đôi khổ 1.435 mm để vận tải hành khách và hàng hóa, tốc độ khai thác tối đa 180 - 225 km một giờ, chi phí đầu tư khoảng 64,8 tỉ đô la. Ưu điểm của kịch bản này là hình thành tuyến đường sắt mới để vận tải hành khách và hàng hóa có năng lực lớn; không làm gián đoạn vận tải đường sắt khi đầu tư xây dựng tuyến mới; vận tải hàng hóa trên cả khổ đường 1.000 mm và khổ 1.435 mm.
Do đặc điểm địa lý của nước ta, chiều dài rất dài còn chiều ngang thì ngắn. Đường sắt chỉ có hiệu quả trong khoảng 500 km đổ lại , còn xa hơn thì không ưu thế bằng hàng không. Đường sắt nên nhường hẳn những tuyến đường quá xa cho hàng không, chỉ nên khai thác những tuyến ngắn như tuyến Saigon- Cần Thơ, Saigon- Nha Trang, Hà Nội – Vinh v.v khai thác những tuyến này mới có hiệu quả kinh tế vì lượng khách đông. Nhiều năm nay, đường sắt làm ăn thua lỗ vì cứ lo khai thác những tuyến đường dài bỏ quên những tuyến đường ngắn, trong khi đó đa số khách đi đường dài chọn đường hàng không mà đi để tiết kiệm thời gian.