Hai cuốn sách nhỏ của những “người khổng lồ”
Hồng Phúc
(TBKTSG Online) - Hai trong mười cuốn sách triết học kinh điển nổi tiếng nhất mọi thời đại, “Cộng hòa” của Plato và “Chính trị luận” của Aristotle đã có mặt tại Việt Nam nhờ hai dịch giả Ðỗ Khánh Hoan và Nông Duy Trường.
Plato và Aristotle được coi là hai “người khổng lồ” chế ngự tư tưởng châu Âu suốt gần 2.000 năm qua. Hai ông là biểu tượng của trí tuệ tư duy triết học với những nội dung tư tưởng sâu sắc nhưng lại được trình bày rất dễ hiểu. Tuy nhiên, dù hệ tư tưởng của Plato và Aristotle là hệ tư tưởng triết học lớn, có ảnh hưởng sâu sắc đến mọi lĩnh vực trong thời kỳ hiện đại, nhưng các tác phẩm của hai ông chưa từng được dịch ra tiếng Việt từ nhiều năm qua.
“Cộng hòa” của Plato được xem là cột mốc lớn của triết học phương Tây. Tác phẩm được trình bày dưới dạng đối thoại giữa Plato và những người khác. Mặc dù chủ đề chính là về một nhà nước lý tưởng nhưng nó xoay quanh giáo dục, tâm lý, đạo đức và chính trị.
Trong những mục chính của “Cộng hòa”, Plato sử dụng những huyền thoại để khám phá bản chất tự nhiên của thực tế, truyền đạt cái nhìn về sự tiên đoán của con người và vai trò của triết học trong việc thiết lập tự do.
Ông tưởng tượng ra một cái hang mà những con người bị xiềng xích từ khi mới sinh ra, chỉ làm bạn với cái bóng của chính mình. Vai trò của triết học là đưa con người thoát ra khỏi cái bóng, và hướng bản thân họ đến với thực tế. Đây chính là bản chất của việc theo đuổi sự khôn ngoan mà không một nhà nước lý tưởng nào không làm.
“Cộng hòa” là tác phẩm có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của tư duy triết học và học thuyết chính trị suốt hơn hai ngàn năm qua. Có người đã cho rằng, nếu đem tất cả sách vở trên thế giới ra đốt hết thì cũng không hề hấn gì, ngoại trừ cuốn “Cộng hòa” của Plato.
"Chính trị luận” của Aristotle là một tác phẩm nổi tiếng nói về các khái niệm mà từ đó các quốc gia và chính phủ định hình. Mặc dù chỉ thảo luận về nhà nước và các định chế thời Hy Lạp cổ đại nhưng tác phẩm này của ông đã đặt nền tảng cho khoa học chính trị hiện đại.
"Chính trị luận" là một trong những tác phẩm kinh điển của Aristotle về triết lý và lý thuyết chính trị của Tây phương, và trên nền tảng này những lý thuyết chính trị khác như của Cicero, St. Augustine, Aquinas (cổ đại), Hobbs, Rousseau, Locke (thời hiện đại và Khai Sáng) đã được xây dựng và phát triển. Mãi cho tới hôm nay, "Chính trị luận" vẫn còn là một trong những cuốn sách phải đọc của sinh viên ngành khoa học chính trị và được học giới công nhận là một trong những cuốn sách vĩ đại của nhân loại.
