(KTSG) Thay vì kêu gọi, hô hào chung chung, Nhà nước cần tạo các đòn bẩy thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi số một cách thiết thực. Muốn doanh nghiệp chuyển đổi số nhanh thì phía Nhà nước phải đi trước một bước.
Thực tế là khi được hưởng thụ các tiện ích chuyển đổi số mà dịch vụ hành chính công mang lại, doanh nghiệp cũng rục rịch tự chuyển đổi theo để kết nối được vào hệ thống của Nhà nước như toa tàu đi theo đầu tàu. Hai chỗ cần ứng dụng chuyển đổi số để giảm tải cho nhân viên nhà nước và đỡ tốn kém chi phí cho người dân có thể làm ngay là trạm y tế và UBND ở cấp phường, xã.
Từ trận đại dịch Covid-19 hồi năm ngoái cho đến tận bây giờ, các tiện ích hành chính công mà người dân được cung cấp vẫn rất ít. Chưa nói đến các dịch vụ phức tạp, chỉ riêng việc đăng ký F0 và cấp giấy chứng nhận hoàn thành cách ly tại nhà cho đến hiện nay ở TPHCM vẫn rất thủ công.
Cũng liên quan đến dịch vụ hành chính công, cải cách nên bắt đầu với việc bãi bỏ thủ tục chứng thực nhiều loại giấy tờ ở cấp phường, vì hiện nay gần như tất cả công dân Việt Nam đều đã được cấp số định danh cá nhân trên cơ sở dữ liệu quốc gia về cư dân do Bộ Công an quản lý, kể cả người chưa làm thẻ căn cước công dân 12 số.
Đi hai lần để được nhận giấy hoàn thành cách ly
Nhìn nhân viên trạm y tế phường mà ái ngại, vì trăm công ngàn việc đều đổ lên vai họ trong khi nhân viên thì ít. Chỉ riêng những công việc và giấy tờ liên quan đến F0 đã đủ để họ quá tải với hàng ngàn F0 cần cấp giấy chứng nhận hoàn thành cách ly mỗi ngày. Không chỉ học sinh mà người đi làm cũng cần giấy này để làm thủ tục liên quan đến bảo hiểm xã hội và người lao động tự do xin giấy này để chờ lãnh trợ cấp từ nhà nước khi có chương trình.
Hôm 9-3, Sở Y tế TPHCM hướng dẫn khai báo thông tin F0 cách ly tại nhà tại địa chỉ https://tracuuf0.medinet.org.vn/khaibao.htm(1) rồi đến ngày 11-3, ngành y tế lại công bố địa chỉ mới được thay đổi thành https://khaibaof0.tphcm.gov.vn(2). Trong hai ngày đó, hàng ngàn người đã đăng nhập, khai báo trên địa chỉ cũ và nhận được tin nhắn SMS từ cổng 1022 xác nhận đã nhận thông tin nhưng sự thật là thông tin … không hề được xác nhận.
Người viết bài này đã đăng ký cho con bị nhiễm Covid và chờ 24 giờ. Kết quả là trạm y tế phường không nhận được thông tin và không liên hệ lại. Đăng nhập trở lại hệ thống này để kiểm tra thì nhận được thông báo “không có thông tin”.
Hết hy vọng vào “hệ thống 4.0 đăng ký F0 và nhận giấy chứng nhận hoàn thành cách ly qua e-mail”, người viết bài liên hệ với trạm y tế phường và nhận được file đăng ký gửi qua Zalo. Sau khi điền thông tin và gửi lại, đủ bảy ngày thì lên trạm y tế phường nhận giấy hoàn thành cách ly nộp cho trường để con được đi học trở lại. Giấy đưa ra chưa đóng mộc, chỉ để chụp hình để gửi cho giáo viên chủ nhiệm và được hẹn bốn ngày sau đến nhận giấy có đóng mộc.
Từ ngày TPHCM cho học sinh đi học trực tiếp đến nay, số ca nhiễm Covid tăng vọt. Hiện nay việc quản lý học sinh nhiễm (F0) và học sinh liên quan (F1) vẫn khá phiền phức cho cả nhà trường và phụ huynh. Hồi đầu tháng này, Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM còn yêu cầu học sinh F1 phải có giấy chứng nhận hoàn thành cách ly của trạm y tế phường mới được đi học trở lại. Quy định bất hợp lý này sau đó đã được bãi bỏ.
Lẽ ra, các ngành y tế, giáo dục và bảo hiểm xã hội cần sớm đưa ra hệ thống quản lý chung F0 trên toàn thành phố. Một hệ thống dữ liệu chung như vậy cho phép các trường quản lý học sinh sau khi cách ly mà không cần cấp giấy chứng nhận cho riêng từng học sinh. Tương tự, với F0 là người đi làm, việc liên thông dữ liệu sẽ giúp bảo hiểm xã hội kiểm tra dễ dàng các hồ sơ nghỉ bệnh vì Covid.
Việc cấp chứng nhận hoàn thành cách ly qua hình thức điện tử ngoài việc tiện lợi còn giúp người dân và doanh nghiệp tiết kiệm chi phí đi lại và ngân sách nhà nước tiết kiệm được chi phí in ấn như cách làm hiện nay.
Chứng thực giấy tờ ở phường: Đã đến lúc bãi bỏ
Từ tháng 3 này, Bộ Công an bắt đầu cấp tài khoản định danh điện tử cho công dân trên phạm vi toàn quốc theo Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025 vừa được Thủ tướng phê duyệt hồi đầu năm nay(3).
Tài khoản này sẽ từng bước thay thế các giấy tờ cá nhân trên cơ sở tích hợp, xác thực các thông tin, giấy tờ cá nhân vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để chỉ cần sử dụng căn cước công dân. Trong giai đoạn đầu sẽ thực hiện ngay với một số giấy tờ như bảo hiểm y tế, giấy phép lái xe, mã số chứng chỉ hoặc giấy phép hành nghề, chứng nhận tiêm chủng, thông tin y tế, giáo dục, thẻ cán bộ, công chức, viên chức...
Hiện nay công dân Việt Nam đều đã có số định danh cá nhân (ĐDCN) được xác lập sẵn trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư do Bộ Công an quản lý. Với người chưa có căn cước công dân thì số ĐDCN gồm 12 chữ số này cũng chính là số căn cước công dân. Vì vậy, việc quản lý thông tin liên quan đến một người, kể cả người chưa được cấp căn cước công dân trở nên thuận tiện và đơn giản hơn trước đây rất nhiều.
Với việc mọi người đều có mã số định danh công dân và bắt đầu được cấp tài khoản định danh điện tử thì đây là lúc có thể bắt đầu bãi bỏ việc chứng thực các giấy tờ ở cấp phường như hiện nay. Việc bỏ chứng thực sẽ giúp giảm tải đáng kể cho bộ máy nhân sự và giúp các UBND phường có thêm thời gian cho công việc chuyên môn.
Vấn đề quá tải do công việc chứng thực ở các UBND phường tại TPHCM đã được đề cập nhiều lần trên báo chí. Theo báo Sài Gòn Giải Phóng, số liệu ghi nhận năm 2019 cho thấy, tại UBND phường Đa Kao, quận 1 thì ba vị lãnh đạo phường phải phân công luân phiên trực ký hàng ngày và khi đã trực ký giấy tờ thì không còn thời gian để làm việc gì khác. Tổng số giấy tờ chứng thực mỗi tháng ở phường này lên đến 16.000 bản, đồng nghĩa với việc 16.000 chữ ký và 16.000 lần đóng dấu, một khối lượng công việc khổng lồ nếu tính trên quy mô toàn TPHCM.
Cũng theo bài báo này, một vị lãnh đạo phường khác tại TPHCM cho biết, họ “rất mệt mỏi với việc ký chứng thực vì có nhiều lúc phải ký từ sáng sớm đến chiều tối, có khi thời gian dành để ký chứng thực chiếm hơn 7 tiếng đồng hồ trong ngày làm việc”. Như vậy, trong một số thời điểm, công việc phụ là ký tên chứng thực giấy tờ đã chiếm nhiều thời gian hơn công việc chính là công tác chuyên môn của các lãnh đạo phường. Không chỉ người của các cơ quan nhà nước mà người dân và doanh nghiệp cũng tốn không ít thời gian cho việc photo giấy tờ và đi lại để chứng thực này.
Số liệu thống kê cho thấy từ năm 2015-2018, số bản sao phải chứng thực trong cả nước tiếp tục tăng nhanh. Năm 2016 chứng thực hơn 97 triệu bản (tăng 18,5 triệu bản so với năm 2015), năm 2017 chứng thực 116,8 triệu bản sao (tăng 19,7 triệu bản so với năm 2016) và trong 6 tháng đầu năm 2018 chứng thực 63,6 triệu bản(4). Tính chi phí bình quân giấy mực in cho một bản sao là 100 đồng thì chỉ riêng phần in ấn cứ mỗi 100 triệu bản sao mỗi năm cũng làm người dân tốn kém khoảng 10 tỉ đồng, đó là chưa tính đến khoản lệ phí theo quy định mà các cơ quan nhà nước thu khi chứng thực khoảng vài ngàn đồng một lần.
Như vậy, ngoài yếu tố giảm tải cho các ủy ban phường, xã để giúp họ có thêm thời gian tập trung cho công việc chuyên môn, việc bãi bỏ chứng thực còn giúp tiết kiệm đáng kể tiền bạc và thời gian đi lại của người dân và doanh nghiệp.
Nên xem việc kiểm tra, đối chiếu các giấy tờ của người dân thông qua các hệ thống dữ liệu tập trung mà nhà nước đã xây dựng hoàn chỉnh cũng là những mục tiêu chuyển đổi số cần ưu tiên triển khai ngay ở phường, cấp chính quyền cơ sở trực tiếp tiếp xúc với người dân và doanh nghiệp nhiều nhất.
----------
(1) https://tuoitre.vn/tp-hcm-cung-cap-duong-link-de-cap-giay-hoan-thanh-cach-ly-cho-f0-20220309231512021.htm
(2) https://tuoitre.vn/cach-khai-bao-xac-nhan-f0-cap-giay-hoan-thanh-cach-ly-tai-nha-o-tp-hcm-20220311080724858.htm
(3) https://plo.vn/ban-doc/bo-cong-an-cap-tai-khoan-dinh-danh-dien-tu-cho-nguoi-dan-1044725.html
(4) https://www.sggp.org.vn/bo-chung-thuc-sao-y-them-thoi-gian-lo-viec-cua-dan-594920.html
