Hộ khẩu điện tử đã có, chỉ thiếu… máy đọc chip

(KTSG) - Hơn một tháng sau khi quy định bỏ sổ hộ khẩu giấy có hiệu lực, có nơi người dân vẫn tiếp tục bị yêu cầu xuất trình quyển sổ này dù theo luật đã hết giá trị sử dụng. Với người không còn sổ hộ khẩu thì phải tốn công đến cơ quan công an xin giấy xác nhận cư trú. Việc triển khai chính quyền điện tử không đồng bộ đã khiến cho một số người dân rơi vào cảnh “hậu khổ vì hộ khẩu”.

• Khai tử sổ hộ khẩu để khai sinh nền số hóa quốc gia
• Bảy phương thức thông tin công dân thay sổ hộ khẩu

Theo quy định trong Luật Cư trú, từ ngày 1-1-2023, sổ hộ khẩu giấy hết giá trị sử dụng. Thay vào đó, các cơ quan chức năng sẽ quản lý thông tin công dân bằng dữ liệu điện tử trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (dữ liệu dân cư) được tích hợp trên căn cước công dân (CCCD) gắn chip.

Để triển khai đồng bộ quy định nói trên, Chính phủ ban hành Nghị định 104/2022/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1-1-2023 về việc bãi bỏ quy định xuất trình sổ hộ khẩu giấy khi thực hiện thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công thuộc nhiều lĩnh vực như việc làm, bảo hiểm y tế, giáo dục, y tế, đất đai, thuế, nhà ở…

Hồi cuối tháng 12-2022, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã tổ chức phiên họp giải trình về việc thực hiện yêu cầu của Luật Cư trú trước khi bãi bỏ sổ hộ khẩu giấy. Tại cuộc họp này, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết với trường hợp nộp hồ sơ thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp giấy chứng nhận mà có yêu cầu thành phần là bản sao giấy chứng minh nhân dân, thẻ căn cước công dân, hoặc sổ hộ khẩu, hoặc giấy tờ khác thì cơ quan tiếp nhận hồ sơ sử dụng dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư mà không yêu cầu người nộp hồ sơ phải nộp các giấy tờ này.

Tuy nhiên, hơn một tháng sau khi sổ hộ khẩu giấy bị khai tử, ngay tại hai thành phố đầu tàu cả nước là Hà Nội và TPHCM, người dân vẫn bị yêu cầu xuất trình sổ hộ khẩu giấy khi làm thủ tục hành chính và nhà đất.

Báo Lao Động Online ngày 3-2 dẫn lời cán bộ của UBND một phường thuộc quận Cầu Giấy (Hà Nội) cho biết, phường vẫn đang gặp vướng mắc trong quá trình triển khai phương thức khai thác thông tin của công dân thay thế cho hộ khẩu. Nguyên nhân chính là do phường chưa được trang bị máy đọc chip trên thẻ CCCD. Ngoài ra, việc kết nối đọc thông tin trên dữ liệu dân cư vẫn có lúc bị lỗi, gây khó khăn cho việc xử lý của bộ phận tiếp nhận^(*).

Tương tự, tại TPHCM kết quả kiểm tra trong tháng 1-2023 cho thấy ngoài tình trạng yêu cầu người dân xuất trình sổ hộ khẩu giấy, có trường hợp công chức còn chưa nắm được quy trình, chưa sử dụng tài khoản được cấp để đăng nhập vào hệ thống dữ liệu công dân. Nhiều đơn vị chưa được trang bị thiết bị đọc mã QR, đọc chip trên thẻ CCCD^(**).

Ngoài ra, còn có tình trạng một số người dân phản ánh dù đã tích hợp giấy phép lái xe, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội... vào CCCD gắn chip nhưng vẫn gặp khó trong giao dịch hành chính do dữ liệu chưa liên thông.

Triển khai Luật Cư trú và sử dụng CCCD gắn chip đại trà là một quá trình kéo dài đến mấy năm, thế nhưng đến thời điểm này vẫn còn nhiều bộ ngành chưa thể kết nối hoàn chỉnh vào dữ liệu dân cư.

Thực trạng hiện nay cho thấy việc triển khai không đồng bộ từ phía các bộ chủ quản là nguyên nhân chính. Lẽ ra song song với quá trình xây dựng cơ sở dữ liệu dân cư của ngành công an thì các ngành khác phải chủ động triển khai việc kết nối vào cơ sở dữ liệu này. Có như vậy thì khi bỏ sổ hộ khẩu giấy hệ thống thay thế đã sẵn sàng chớ không phải đến máy đọc chip cũng chưa được trang bị gây phiền hà cho người dân như hiện nay!

^(*) https://laodong.vn/xa-hoi/phien-ha-mat-thoi-gian-di-xin-giay-xac-nhan-cu-tru-thay-so-ho-khau-1143889.ldo

^(**) https://tuoitre.vn/nguoi-dan-than-gap-kho-du-tich-hop-giay-to-vao-can-cuoc-cong-dan-gan-chip-dai-dien-c06-noi-gi-20230129165539799.htm