(KTSG Online) – Các chuyên gia kiến nghị sớm áp dụng chính sách giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng dầu, đồng thời có chính sách quản lý, điều hành xăng dầu phù hợp trong bối cảnh áp lực lạm phát gia tăng.
- Yêu cầu các bộ, ngành báo cáo việc sử dụng Quỹ bình ổn xăng dầu
- Bộ Công Thương đề xuất bù giá xăng dầu để hỗ trợ ngư dân
Áp lực chi phí bủa vây doanh nghiệp
Ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT), cho biết lạm phát tại Việt Nam chưa phải là vấn đề quá nóng như các nước châu Âu hay Mỹ. Nhưng nguy cơ và sức ép là hiện hữu nên phải thận trọng với việc điều hành giá cả để đảm bảo mức tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) dưới 4% trong bối cảnh giá xăng dầu liên tục tăng, ảnh hưởng tới giá nguyên liệu đầu vào và chi phí logistics.
Thông tin thêm, bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá thuộc Tổng cục Thống kê, cho rằng áp lực lạm phát những tháng cuối năm là rất lớn do chịu tác động từ 5 yếu tố.
Thứ nhất, biến động giá xăng dầu tác động đến mặt bằng giá nhiều hàng hóa quan trọng như xăng, vật tư nông nghiệp, vật liệu xây dựng, vận tải.
“Những yếu tố này sẽ tạo áp lực với sản xuất của doanh nghiệp, từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên, tạo áp lực cho lạm phát toàn nền kinh tế”, bà Oanh nói tại họp báo công bố số liệu thống kê kinh tế – xã hội quí 2-2022.
Thứ hai, giá lương thực, thực phẩm có khả năng tăng trong các tháng cuối năm khi dịch Covid-19 đã được kiểm soát và nhu cầu tiêu dùng của người dân đang trở lại mức trước dịch.
Thứ ba, nhu cầu tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ trong dân tăng mạnh, qua đó đẩy giá hàng hóa và dịch vụ lên cao.
Thứ tư, việc điều chỉnh giá dịch vụ giáo dục và y tế theo lộ trình sẽ tác động lên chỉ số giá tiêu dùng, đặc biệt là việc áp dụng khung học phí các cấp học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân theo Nghị định 81/2021.
Thứ năm, việc điều chỉnh tăng lương tối thiểu vùng từ 1-7 sẽ làm tăng CPI.
Về phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), phản ánh nhiều doanh nghiệp thủy sản buộc phải tạm dừng đi biển trước “bão” giá xăng dầu và gánh nặng chi phí logistics. Cụ thể, một container đông lạnh 40 feet xuất khẩu đi Mỹ tốn khoảng 400-440 triệu đồng chi phí logistics. Ngoài ra, doanh nghiệp phải trả phí hạ tầng cảng biển.
“Một doanh nghiệp cỡ trung bình của Việt Nam một tháng xuất đi 10-15 container. Như vậy, chi phí cho dịch vụ loigictics mỗi tháng có thể lên tới vài tỉ đồng, thậm chí cả chục tỉ đồng”, ông Nam chia sẻ tại một hội nghị về hỗ trợ sản xuất kinh doanh 6 tháng cuối năm 2022.
Bên cạnh chi phí logistics, ông cho biết một tàu biển với chiều dài 12-15 m tốn 300 triệu đồng chi phí xăng dầu cho mỗi chuyến đánh bắt. Như vậy, tàu phải khai thác được 10-15 tấn cá ngừ mới đủ bù chi phí và có một chút lợi nhuận.
Điều này khiến hàng loạt tàu chọn phương án không ra biển.
“Tàu nằm bờ là nhà máy chế biến đối diện nguy cơ thiếu nguyên liệu”, ông Nam lo ngại.
Ông Trương Văn Cẩm, Phó chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), cho biết tình hình thế giới vẫn đang diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến tăng giá năng lượng và giá nguyên vật liệu.
“Tính chung 6 tháng đầu năm, giá bông đã tăng 19%, cùng với đó giá xăng, dầu cũng tăng mạnh khiến doanh nghiệp dệt may đứng trước những khó khăn”, ông Cẩm nói.
Bên cạnh khó khăn về giá nguyên liệu đầu vào, xung đột Nga - Ukraine khiến giá cả leo thang, làm lạm phát tại một số thị trường tăng cao. Điều này đã ảnh hưởng tới cơ hội xuất khẩu và khai thác thị trường của doanh nghiệp dệt may, theo ông Cẩm.
Ưu tiên kiểm soát giá xăng, dầu
Để giảm áp lực lạm phát cho nền kinh tế 6 tháng cuối năm, bà Nguyễn Thu Oanh cho rằng các cơ quan quản lý phải đảm bảo nguồn cung xăng dầu trong nước, không để xảy ra gián đoạn nguồn cung. Đồng thời, nghiên cứu các giải pháp giảm thuế để chia sẻ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp trong giai đoạn giá xăng dầu tăng cao.
Về nguồn cung xăng dầu trong nước, Bộ Công Thương đã có văn bản số 242 để chỉ đạo 10 doanh nghiệp đầu mối trong việc tăng cường nhập khẩu, duy trì nguồn cung xăng dầu trong nước ngay từ tháng 2-2022 trong bối cảnh nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn rất “chập chờn” trong việc công bố sản lượng sản xuất.
Ngoài ra, cơ quan này cũng tính toán nhập khẩu bổ sung xăng dầu, bên cạnh nguồn cung từ nhà máy lọc dầu Dung Quất.
"Chúng tôi vẫn ưu tiên nguồn xăng dầu từ sản xuất trong nước, nhưng phải có cam kết rõ ràng về sản lượng cung ứng. Lượng thiếu hụt sau khi cân đối nguồn trong nước sẽ được tính toán để nhập khẩu bổ sung, đảm bảo nguồn cung", ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương, nói tại họp báo thường kỳ quí 2-2022 của bộ này.
Với giải pháp thuế, thuế bảo vệ môi trường sẽ giảm thêm 1.000 đồng một lít với sản phẩm xăng và 500-700 đồng với sản phẩm dầu từ 11-7, theo quyết định của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Điều này giúp chi phí thuế trong giá bán lẻ xăng dầu sẽ giảm tương ứng 550-1.100 đồng một lít.
Ngoài ra, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng việc giảm thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng trong cơ cấu giá sản phẩm xăng dầu.
Đồng quan điểm, TS Nguyễn Thị Quỳnh Hoa, Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách công thương, cho rằng Bộ Tài chính cần tiếp tục rà soát và sử dụng các công cụ thuế như thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt để bình ổn giá xăng, dầu, trong đó không loại trừ phương án điều chỉnh giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này trong bối cảnh thuế và các loại chi phí chiếm khoảng 35% trong cơ cấu giá bán lẻ xăng, dầu - tức là người tiêu dùng hiện phải trả gần 12.000 đồng tiền thuế, phí với mỗi lít xăng, dầu.
Theo bà Hoa, dư địa để kiềm chế giá xăng dầu sẽ không còn nếu không điều chỉnh giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này, đặc biệt khi Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã cạn, thậm chí đã âm tại một số công ty lớn như Petrolimex.
“Thực tế hiện nay, nhiều quốc gia trong khu vực cũng đang nỗ lực hạ nhiệt giá mặt hàng xăng dầu bằng cách giảm các sắc thuế như Thái Lan và Lào đang áp dụng giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng dầu trong thời gian 3 tháng”, bà Hoa nói tại hội thảo diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam 6 tháng đầu năm.
Về lâu dài, chuyên gia này kiến nghị nên cố định các khoản thu thuế cho ngân sách nhà nước với xăng, dầu, tức là thu thuế bằng số tiền cố định đối với mỗi đơn vị (lít, kg...) xăng, dầu cụ thể. Theo đó, có thể công bố ngay mức thu cố định với thuế tiêu thụ đặc biệt.
Cách tính thuế này, theo bà Hoa, sẽ đem lại một số lợi ích, gồm nguồn thu ngân sách từ thuế xăng dầu ổn định, không phụ thuộc vào sự biến động của giá xăng dầu thế giới; góp phần bình ổn giá xăng dầu trong nước, hạn chế sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu, qua đó việc quản lý quỹ sẽ bớt phức tạp hơn. Hiện có khá nhiều quốc gia đã áp dụng chính sách thu thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu theo mức tuyệt đối như Pháp, Canada, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Úc, theo bà Hoa.
Bên cạnh giải pháp về thuế, bà Hoa kiến nghị quy định khoảng thời gian điều chỉnh giá xăng dầu là 3-15 ngày khi giá cơ sở tăng hoặc giảm ít nhất 3% so với giá cơ sở của kỳ điều hành trước đó.
“Thời điểm điều chỉnh giá nên được giữ bí mật để các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu không tìm cách lợi dụng nhằm tối đa hóa lợi nhuận qua việc bán nhỏ giọt, đóng cửa hàng”, bà Hoa chia sẻ.
Với các sản phẩm lương thực và thực phẩm, bà Nguyễn Thu Oanh kiến nghị các bộ, ngành, địa phương chuẩn bị đầy đủ nguồn hàng nhằm đảm bảo đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu của người dân đối với các mặt hàng lương thực, thực phẩm, hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng thiết yếu.
Bà Oanh cũng kiến nghị các cơ quan quản lý nghiên cứu, đánh giá kỹ tác động của việc điều chỉnh giá dịch vụ giáo dục theo Nghị định 81 và giá dịch vụ y tế theo lộ trình để điều chỉnh cho phù hợp.
“Không nên điều chỉnh giá nhiều mặt hàng do Nhà nước quản lý vào cùng một tháng. Và khi điều chỉnh học phí cần điều chỉnh giãn ra giữa các địa phương để tránh tạo áp lực cao lên lạm phát”, bà Oanh nói.
