(KTSG) - Một dấu hiệu cho thấy thị trường chứng khoán tăng trưởng nóng bất thường, giá cổ phiếu cao hơn mức kỳ vọng... là hiện tượng lãnh đạo các công ty niêm yết bán ra một lượng lớn cổ phiếu công ty họ đang sở hữu. Tính chưa hết năm 2021 mà riêng ở Mỹ đã có tổng cộng 69 tỉ đô la trị giá cổ phiếu do các CEO bán ra, một mức tăng đến 79% so với mức bình quân của 10 năm trước đó.
Khi bạn là CEO một công ty, ắt bạn biết rõ tình hình sức khỏe tài chính của công ty, nắm chắc triển vọng tương lai, lời lỗ thế nào. Bạn chỉ bán bớt cổ phiếu đang nắm giữ một khi thấy quá được giá, có giữ giá cũng không lên hay nói cách khác giá đã lên quá thực lực của công ty, bán sớm chứ không thôi có khi sẽ sụt mạnh.
Bán nhiều nhất là bốn nhân vật nổi tiếng: Jeff Bezos của Amazon, Elon Musk - Tesla, Mark Zuckerberg - Facebook (nay là Meta) và gia đình Walton, chủ chuỗi siêu thị Walmart vì nhiều lý do khác nhau. Lượng cổ phiếu họ bán ra chiếm đến 37% tổng số cổ phiếu do lãnh đạo công ty bán bớt.
CEO chỉ bán bớt cổ phiếu đang nắm giữ một khi thấy quá được giá, có giữ giá cũng không lên hay nói cách khác giá đã lên quá thực lực của công ty, bán sớm chứ không thôi có khi sẽ sụt mạnh.
Đứng đầu trong bốn người này là Elon Musk, bán tổng cộng 10,6 tỉ đô la cổ phiếu trong năm 2021, năm đầu tiên ông này bán cổ phiếu tính từ năm 2016. Điều đặc biệt là vào tháng 11-2021 Musk lên Twitter hỏi thiên hạ, ông có nên bán bớt 10% cổ phiếu Tesla để nộp thuế không và khi câu trả lời là nên, ông này bắt đầu bán ra, chỉ trong vòng hai tháng bán đến 9,6 tỉ đô la cổ phiếu và ngày 29-12 bán thêm 1,02 tỉ đô la cổ phiếu cho đủ 10% như đã hứa. Lý do bán của Musk có thể là để tránh loại thuế sẽ áp dụng riêng cho các tỉ phú mà một số chính khách Mỹ đang đề xuất và để có tiền nộp thuế.
Kế đến là Jeff Bezos, bán đến 9,97 tỉ đô la cổ phiếu Amazon, bằng với lượng bán ra năm ngoái nhưng cao gấp 4 lần lượng bán bớt năm 2019 và cao hơn nhiều lần so với mức bán bình quân 1 tỉ đô la của những năm trước đó. Ông này bán cổ phiếu để lấy tiền rót vào Công ty du hành vũ trụ Blue Origin của ông để thỏa mãn giấc mơ bay vào vũ trụ.
Riêng gia đình Walton bán 6,18 tỉ đô la cổ phiếu Walmart và Mark Zuckerberg bán chừng 4,47 tỉ đô la cổ phiếu Meta, gấp 8 lần số cổ phiếu bán năm 2020. Ngoài ra hai nhà sáng lập Google là Larry Page và Sergey Brin, mỗi người bán chừng 1,5 tỉ đô la cổ phiếu Alphabet.
Một trong những lý do các CEO bán cổ phiếu là để tránh thuế. Từ 1-1-2022 tiểu bang Washington sẽ đánh thuế lãi vốn cho những khoản lãi từ 250.000 đô la trở lên với mức thuế suất 7%. CEO của Microsoft là Satya Nadella bán gần một nửa lượng cổ phiếu Microsoft ông này đang nắm giữ thu về 285 triệu đô la. Mặc dù thông cáo báo chí nói lý do bán là vì “kế hoạch tài chính cá nhân và để đa dạng hóa danh mục đầu tư”, rõ ràng bán vào cuối năm 2021 sẽ giúp Nadella “tiết kiệm” ít nhất 20 triệu đô la tiền thuế lẽ ra phải nộp nếu bán đầu năm 2022. Bezos thì do bán nhiều hơn nên “tiết kiệm” được chừng 700 triệu đô la nhờ bán sớm trước thời điểm có thuế mới.
Tuy nhiên, lý do bán vì giá tăng quá nhanh, quá mạnh chiếm đa số trường hợp. Như CEO của chuỗi rạp xem phim AMC Entertainment, Adam Aron bán 625.000 cổ phiếu AMC lấy về 25 triệu đô la sau khi giá cổ phiếu công ty này tăng đến 1.500% trong năm 2021. Kế hoạch của ông này là bán thêm 1,25 triệu cổ phiếu AMC đang còn sở hữu.
Tính chung, theo tờ Wall Street Journal, có 48 lãnh đạo các công ty mỗi người bán thu về hơn 200 triệu đô la cổ phiếu trong năm 2021, gấp 4 lần mức bình quân của giai đoạn từ năm 2016-2020. Tờ báo này trích lời Daniel Taylor, giáo sư trường Wharton chuyên nghiên cứu về giao dịch cổ phiếu của lãnh đạo công ty, cho rằng hiện tượng các CEO bán cổ phiếu trong năm 2021 là “chưa từng có tiền lệ”. Trước đây các CEO cũng bán tháo cổ phiếu khi đợt bùng nổ cổ phiếu dot com đi vào giai đoạn thoái trào vào đầu thập niên 2000.
Quy định của thị trường chứng khoán Mỹ buộc các nhà đầu tư sở hữu từ 10% trở lên tổng cổ phiếu một công ty hay là lãnh đạo điều hành công ty này phải kê khai đầy đủ trong vòng hai ngày sau khi mua bán cổ phiếu nhưng không cần nêu lý do. Ngoài ra để tránh nạn giao dịch nội gián, những người này không được bán cổ phiếu trong vòng sáu tháng sau khi mua. Nhiều công ty còn quy định CEO phải nắm giữ lượng cổ phiếu gấp vài lần lương hàng năm của họ nhưng đa số CEO hiện nay đều dễ dàng vượt mức quy định này dù đã bán bớt cổ phiếu.
