Khiếu nại, tố cáo chủ yếu liên quan đến thu hồi đất

(KTSG Online) – Trong 5 năm qua, việc khiếu nại, tố cáo chủ yếu liên quan đến thu hồi đất. Thời gian tới, khiếu nại, tố cáo, tranh chấp có thể liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp, kinh doanh bất động sản...

Đó là những kết quả và nhận định từ kết quả giám sát chuyên đề về việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo từ ngày 1-7-2016 đến ngày 1-7-2021 do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành và công bố vào phiên họp ngày 13-9.

• Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp nhận hơn 18.000 đơn khiếu nại trong 5 năm
• Sẽ có cơ sở dữ liệu quốc gia về xử lý đơn thư, khiếu nại, tố cáo

Tại phiên họp, ông Dương Thanh Bình, Trưởng ban Dân nguyện của Quốc hội, Phó trưởng đoàn giám sát cho biết, từ ngày 1-7-2016 đến ngày 1-7-2021 tình hình khiếu nại, tố cáo trên cả nước diễn biến phức tạp. Các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp chủ yếu liên quan đến việc thu hồi đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế xã hội (được thực hiện trước thời điểm Luật đất đai 2013 có hiệu lực). Bên cạnh đó các vụ khiếu nại còn liên quan đến chuyển đổi mô hình chợ, thực hiện dự án công viên nghĩa trang, khu xử lý rác thải tập trung...

Nguyên nhân của tình hình khiếu nại, tố cáo trên, theo ông Bình là do việc điều chỉnh bằng văn bản pháp luật và công tác quản lý Nhà nước chưa theo kịp thực tiễn, nhất là trong các lĩnh vực đất đai, môi trường, đầu tư, xây dựng, y tế, giáo dục…

Qua làm việc với các cơ quan, ông Bình cho hay đoàn giám sát dự báo tình hình khiếu nại, tố cáo trong thời gian tới vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp. Khiếu nại, tố cáo hành chính liên quan đến việc thu hồi đất tiếp tục là một điểm nóng. Nhất là ở các địa phương đẩy mạnh thực hiện các dự án đầu tư công lớn, các dự án phát triển kinh tế - xã hội và tập trung ở các địa phương có tốc độ đô thị hóa cao, có nhiều dự án phải thu hồi, bồi thường đất...

Bên cạnh đó ông Bình nhận định khiếu nại, tố cáo, tranh chấp liên quan đến trái phiếu doanh nghiệp, kinh doanh bất động sản đối với các dự án bất động sản du lịch, nhà ở thương mại tiếp diễn do các quy định của pháp luật liên quan đến các lĩnh vực này chưa thực sự đồng bộ, tiềm ẩn nhiều rủi ro dẫn đến tranh chấp.

Khiếu nại, tố cáo liên quan đến lĩnh vực môi trường tiếp tục gia tăng, nhất là đối với các cơ sở sản xuất kinh doanh có sử dụng nguyên vật liệu, khí thải, chất thải gây ô nhiễm môi trường gần khu dân cư sinh sống.

Khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tư pháp tiếp tục diễn biến phức tạp, nhất là trong lĩnh vực hành chính, việc xem xét đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm  đòi hỏi các cấp, các ngành cần quan tâm hoàn thiện thể chế và tổ chức, bộ máy góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan tư pháp.

Ông Bình cho hay, thời gian qua, chất lượng công tác tiếp công dân của các cấp, các ngành có chuyển biến tốt hơn. Tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: việc tiếp công dân định kỳ của người đứng đầu cơ quan hành chính các cấp vẫn chưa được quan tâm đúng mức và thực hiện đầy đủ theo quy định của luật; việc quy định tiếp công dân thường xuyên của một số cơ quan Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập chưa phù hợp và chưa đảm bảo khả thi trong thực tiễn; việc phối hợp trong công tác tiếp công dân giữa cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát với các cơ quan hành chính các cấp chưa được thường xuyên, hiệu quả chưa cao.

Nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại, hạn chế trên được ông Bình chỉ ra là do trách nhiệm tiếp công dân của một số cán bộ, công chức, người đứng đầu cơ quan, đơn vị chưa cao. Còn có biểu hiện đùn đẩy, né tránh, ngại tiếp dân. Bên cạnh đó, biên chế, trình độ chuyên môn, năng lực và kinh nghiệm của một số cán bộ làm công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại còn hạn chế.

Về việc thực hiện giải quyết khiếu nại, tố cáo, ông Bình cho hay việc tiếp nhận, xử lý đơn thư còn hạn chế, vẫn còn có sự nhầm lẫn trong việc phân loại đơn (nhầm giữa đơn khiếu nại, tố cáo với đơn kiến nghị, phản ánh; nhầm đơn tố cáo hành chính với đơn tố giác tội phạm).

Bên cạnh đó chất lượng công tác thẩm tra, xác minh trong quá trình giải quyết, nhất là lần đầu của cấp huyện có nơi còn làm chưa tốt, có sai sót nên nhiều vụ việc phải giải quyết nhiều lần. Còn tình trạng chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm phối hợp trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo.