Không kẹt xe mới là bất thường!

(KTSG Online) – Sáng sớm nay tôi mở kênh VOH Giao thông của Đài Phát thanh TPHCM rồi tới kênh VOV Giao thông của Đài Tiếng nói Việt Nam để theo dõi kẹt xe khi người thân trong gia đình xách vali đi du lịch theo đoàn. Thông tin tôi nhận được qua các nhà đài là kẹt xe, ùn ứ khắp nơi.

Vội lên mạng xã hội Facebook thì mới "ghê" hơn khi không biết cơ man nào là hình ảnh, clip kẹt xe, ùn ứ trên các tuyến đường cao tốc, quốc lộ từ các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM về các tỉnh. Nhiều cư dân mạng nói đùa “ý tưởng lớn gặp nhau” khi nhiều người vì sợ kẹt xe nên đã xuất hành từ 2-3 giờ sáng cũng dính “chưởng”.

Nhưng vấn đề kẹt xe từ nay sẽ không chỉ diễn ra trong những ngày cuối tuần hay các ngày lễ, mà nó sẽ thường xuyên hơn, tần suất dày đặc hơn, và 1-2 năm tới, không kẹt xe hay ùn ứ mới chính là bất thường, còn kẹt xe là... bình thường.

Trên trang web của Cục Đăng kiểm Việt Nam, cả nước hiện nay có hơn 5 triệu xe ô tô, tăng gấp đôi so với năm 2016; còn lượng xe máy thống kê vào năm 2016 đã hơn 50 triệu chiếc, và với tốc độ tăng như vài năm qua, nay có thể đã lên 60 triệu chiếc.

Tôi không phải là nhà nghiên cứu về giao thông nhưng cho rằng một chiếc xe ô tô ra đường muốn an toàn thì cần chiếc này cách chiếc kia 50 đến 100 mét, xe máy thì ít hơn, có thể 10-20 mét. Tôi giả định trong những ngày lễ này, chỉ có 3 trong 5 triệu xe ô tô tham gia lưu thông và không phải lúc nào cũng chạy trên đường, mà chỉ tại một thời điểm, chỉ có 2 triệu chiếc đang chạy trên đường, muốn không kẹt xe hay ùn ứ, 2 triệu chiếc xe ấy cần 150.000-300.000 km đường.

Thế nhưng, theo Bộ Giao thông Vận tải, cả nước hiện có 24.000 km đường quốc lộ, 25.000 km đường tỉnh lộ (cao tốc nhỏ quá, vì tới giờ chỉ gần 1.000 km nên không bõ bèn gì), 26.000 km đường giao thông đô thị, còn đường huyện (liên xã) không tính tới. Vị chi cả nước có 76.000 km đường mà 2 triệu chiếc xe trên có thể chạy, quá thấp so với 150.000-300.000 km đường mà xe ô tô cần.

Có thể nhiều người sẽ nói đường quốc lộ, tỉnh lộ có 2 làn xe trở lên nhưng quên đi rằng 60 triệu xe máy thì cũng có ít nhất 10-20 triệu chiếc ra đường, cũng cần chiều dài làn đường 200.000 – 400.000 km.

Rõ ràng với tổng chiều dài đường sá như hiện nay thì 1-2 năm tới, nếu không đầu tư đường sá dài gấp đôi và điều này sẽ không bao giờ khả thi hay xảy ra thì việc kẹt xe sẽ là bình thường, không kẹt mới là bất thường. Ai đi ô tô, nếu thấy mình không bị kẹt xe ở đoạn đường nào đó thì xem là may mắn, bởi tại thời điểm đó, nhiều nơi khác đang kẹt cứng.

Với tốc độ tăng xe máy và xe ô tô như hiện nay thì hạ tầng đường giao thông không còn cách nào đáp ứng kịp. Chưa kể 1-2 năm tới, kinh tế hồi phục, giao thương tăng mạnh, lượng xe ô tô lúc đó có khi 6-7 triệu chiếc, và tại một thời điểm, chạy trên đường sẽ là 3-4 triệu chiếc.

Dường như ngành giao thông đã lỡ nhịp, mất đà trong việc tính toán đầu tư giao thông đường bộ, đừng nói là có thêm đường cao tốc Bắc Nam đang đầu tư hiện nay, mà có thêm 2-3 con đường dọc dài đất nước như cao tốc Bắc Nam thì may ra mới đáp ứng nổi lượng xe cộ lưu thông như hiện nay. Rất tiếc, lúc đó lượng xe đã tăng thêm nhiều nữa rồi và nguồn tài chính của đất nước hiện nay khó lòng làm 2-3 con đường cao tốc dài kiểu như cao tốc Bắc Nam trong 5-10 năm tới.

Đầu tư đường bộ cao tốc tất nhiên là cần nhưng hiện nay nó như “hot trend”, có thể do dễ dàng thu hút doanh nghiệp tham gia và ngắm nghía tới yếu tố thu phí để thu hồi vốn. Đường hàng không thì không lẽ tỉnh nào cũng phải đầu tư sân bay, mà ngay cả khi giả sử tỉnh nào cũng có sân bay thì với tài chính hiện nay dễ gì chúng ta có được. Cuối cùng chỉ còn đường sắt nhưng ngành giao thông có vẻ quên mất nó rồi.

Các dự án đường sắt cao tốc mang ra bàn vài năm trước thì giờ đây có vẻ như im ắng khi nó chỉ trông chờ vào vốn ngân sách, vốn vay nước ngoài, không thể đặt trạm thu phí như đường bộ nên doanh nghiệp cũng khó lòng đầu tư.

Cứ tưởng tượng một đoàn tàu chỉ cần chở 500 khách thôi, tương ứng với 250 xe máy hay 100 -150 xe ô tô con đang lưu thông trên đường, giải quyết quá nhiều kinh phí đầu tư đường bộ.

Quê tôi ở Phú Yên, tôi chạy xe ô tô về quê mất 10-12 tiếng rất mệt mỏi, nếu có đường sắt cao tốc, đi Sài Gòn ra Phú Yên chỉ 5-7 tiếng thì tôi không dại gì đi xe ô tô cho mệt người, nơm nớp lo bị bắn tốc độ, né xe cộ dày đặc, gặp bạn bè lại không dám nâng ly. Còn giả sử nếu có tàu cao tốc, tôi có thể vui vẻ với bạn bè sau đó lên tàu đánh giấc nồng về Sài Gòn làm việc tiếp mà không lo mệt mỏi.

Vấn đề là chúng ta phát triển đất nước ra sao khi từ nay mọi người dân có thể dùng cụm từ “cả nước kẹt xe”?