(KTSG) - Trong gần 20 năm qua, người đồng sáng lập Microsoft - tỉ phú Bill Gates tiêu tốn hàng tỉ đô la nhằm cảnh báo và cố gắng giảm nhẹ những nguy cơ to lớn của biến đổi khí hậu. Nay bỗng nhiên ông thay đổi thái độ, cho rằng hậu quả của việc trái đất nóng lên không dẫn tới thảm họa diệt vong cho loài người. Thay vào đó, ông kêu gọi bẻ hướng những nỗ lực chống biến đổi khí hậu sang cải thiện đời sống của người dân ở những vùng nghèo khó.
Trong một bài dài đăng trên trang cá nhân GateNotes, Gates viết: “Mặc dù biến đổi khí hậu có những hậu quả nghiêm trọng - đặc biệt cho người dân ở những nước nghèo nhất - nhưng nó sẽ không dẫn tới sự diệt vong của nhân loại. Con người sẽ vẫn sống và phát triển tốt ở hầu hết mọi nơi trên trái đất trong tương lai gần”.
Mỉa mai nhất là những nhân vật nổi tiếng luôn cổ vũ cho chống biến đổi khí hậu nhưng sử dụng máy bay riêng, mỗi chuyến bay phát ra khí thải còn nhiều gấp trăm, gấp ngàn lần chiếc xe chạy xăng.
Ngay lập tức, thái độ mới của Bill Gates đã dẫn tới những diễn giải hoàn toàn khác nhau. Những người xưa nay nghi ngờ về chuyện biến đổi khí hậu nay càng có lý do để củng cố niềm tin của họ. “Ngay cả Bill Gates còn nói như vậy thì đừng mong tôi tin vào chuyện trái đất đang nóng dần lên” - nhiều người tự nhủ. Những người đấu tranh giảm thiểu tác hại của biến đổi khí hậu chê trách Gates “quay xe”, như tờ FastCompany viết: “Sau 20 năm tự định vị mình là chuyên gia về khí hậu, Gates hiện đang đưa ra những lập luận ngụy biện, làm lộ rõ sự cả gan của một tỉ phú nghĩ rằng mình có thể thuyết giảng cho thế giới”.
Thật ra, Bill Gates không phủ nhận biến đổi khí hậu, ông chỉ cảnh báo mọi người không nên quá tập trung vào những con số mang tính hình thức như giảm bao nhiêu độ, bao nhiêu khí thải mà nên chú ý đến các dự án giúp con người sống tốt hơn. “Góc nhìn thảm họa buộc mọi người tập trung quá mức vào các mục tiêu khí thải ngắn hạn” - ông viết và kêu gọi nên có sự thay đổi chiến lược như đầu tư vào nông nghiệp, chống bệnh tật và xóa đói giảm nghèo.
Theo bình luận của tờ New York Times, không hẳn Bill Gates nói sai, bởi trong 20 năm qua con người nhìn nhận việc đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như dầu mỏ làm trái đất nóng lên đến mức có thể hủy diệt nền văn minh nhân loại. Thế nhưng, biến đổi khí hậu không phải là một thiên thạch khổng lồ đâm vào trái đất - tác động của nó lại không đồng đều giữa mọi người. Các thảm họa khí hậu như các đợt nóng gay gắt, các trận bão dữ hay ngập lụt kéo dài tác động mạnh nhất lên người nghèo, người không có khả năng chống chọi với thời tiết. Người có điều kiện sẽ đủ sức di tản, gia cố nhà cửa hay thậm chí dọn đi nơi khác ở.
Trong khi đó, những người cổ xúy cho chống biến đổi khí hậu đòi hỏi nhiều biện pháp có ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của người dân nghèo, thiếu điều kiện. Cực đoan nhất, có những nước như Đan Mạch tìm cách giảm số lượng gia súc của nông dân nước họ vì cho rằng phân gia súc phát ra khí thải có hại cho khí hậu! Đa phần các chính sách loại này đều tạo ra gánh nặng cho người nghèo hơn người giàu. Chẳng hạn, nhiều nước có lộ trình cấm xe xăng, buộc dùng xe điện bất kể một sự chuyển đổi như thế gây tốn kém cho người dân. Mỉa mai nhất là những nhân vật nổi tiếng luôn cổ vũ cho chống biến đổi khí hậu nhưng sử dụng máy bay riêng, mỗi chuyến bay phát ra khí thải còn nhiều gấp trăm, gấp ngàn lần chiếc xe chạy xăng.
Quan trọng hơn, đi kèm với góc nhìn “biến đổi khí hậu là một thảm họa diệt vong” người ta sẽ dễ dàng tiêu tốn nguồn lực vào các chiến dịch giảm khí thải tốn kém, trong khi nếu sử dụng nguồn lực đó vào cải thiện đời sống của người dân ắt sẽ có hiệu quả hơn nhiều lần. Trong một cuộc thảo luận trước khi đăng bài viết nói trên, Bill Gates nói: “Nếu được lựa chọn giữa xóa bệnh sốt rét và nhiệt độ tăng thêm một phần mười độ, tôi sẽ để nhiệt độ tăng thêm 0,1 độ nhằm loại bỏ sốt rét. Người ta không hiểu hết nỗi thống khổ vẫn tồn tại ngày nay”.
Mục đích của Bill Gates khi công bố bài viết dài 17 trang này là nhằm tác động lên hội nghị khí hậu của Liên hiệp quốc COP30, năm nay tổ chức ở Brazil từ ngày 10 đến ngày 21-11. Ông mong muốn lãnh đạo các nước sử dụng số tiền ít ỏi dự định giành cho biến đổi khí hậu để tiêu dùng vào đúng đối tượng. Trong một cuộc trả lời phỏng vấn với CNBC, Gates biện minh cho sự thay đổi thái độ: “Tôi là một nhà hoạt động khí hậu nhưng tôi cũng là nhà hoạt động cho sự sống còn của trẻ em”. Ông nói thêm: “Nếu chúng ta ngưng tài trợ cho mọi loại vaccine và nhờ vậy, giảm được 0,1 độ, liệu đó có phải là sự đánh đổi thông minh?”.
