(KTSG Online) - Quốc hội dự kiến sẽ bỏ phiếu thông qua dự thảo Luật hóa chất sửa đổi ngày 14-6 tới đây nhằm siết chặt hơn việc quản lý thị trường hóa chất, đặc biệt là những hóa chất như “nước kẹo ủ giá đỗ”, rất độc hại cho sức khỏe nhưng lại cực kỳ dễ mua. Thậm chí, nhiều người còn ví von việc mua các hóa chất này dễ như mua... ly trà sữa.
- Phát hiện đường dây sản xuất 3.500 tấn giá đỗ ngâm hoá chất tại Nghệ An
- Sửa Luật hóa chất: bổ sung ưu đãi cho ngành công nghiệp hóa chất trọng điểm
“Đại biểu lo lắng khi 'người trồng giá đỗ mua hóa chất dễ dàng” (1) là tựa bài báo VnExpress hôm 4-6, nói lên việc các đại biểu Quốc hội đang lo ngại việc sử dụng hóa chất tràn lan đến mức người sản xuất, trồng giá đỗ cũng dễ dàng mua được.
6-Benzylaminopurine là chất kích thích tăng trưởng tế bào tổng hợp, được sử dụng trong nông nghiệp để thúc đẩy sự phát triển của cây, kích thích ra nhánh, đâm chồi, ra hoa và làm trái cây to hơn. Bà con nông dân hay gọi nôm na là “chất kích thích” để cây trồng ra hoa kết trái nhanh, nhiều và ra đều, năng suất cao trong nông nghiệp; trong hoa cây cảnh là kích thích ra rễ, ra hoa, ra nụ… Trên thị trường hay bao bì sản phẩm, chất này hay được ghi BAP, 6BA hay Cytokinin 6BA 98% dạng bột hoặc nước pha sẵn.
Điều đáng nói, hóa chất này không nằm trong danh mục lưu hành thuốc bảo vệ thực vật hay trong phân bón của ngành nông nghiệp do ảnh hưởng tới sức khỏe con người. Tất nhiên, 6-Benzylaminopurine cũng không được phép có trong thực phẩm theo quy định của ngành y tế, bởi thường hóa chất cấm hay không được phép lưu hành của hai ngành này tương đồng nhau.
Thế nhưng, không phải bây giờ, khi cơ quan chức năng nhiều địa phương trong nước kiểm tra các cơ sở sản xuất giá đỗ mới phát hiện khá nhiều cơ sở có sử dụng hóa chất (báo chí và người dân gọi là “nước kẹo ủ giá đỗ”) mà hơn chục năm trước, tình hình cũng tương tự. Cứ mỗi khi ngành nông nghiệp và y tế khi kiểm tra là phát hiện, có địa phương, gần 1/3 cơ sở sản xuất giá đỗ có dùng “nước kẹo” này.
Không chỉ vậy, trong sản xuất nông nghiệp, loại hóa chất này cũng được sử dụng để trồng hoa, cây cảnh vì nhiều người nghĩ chỉ “vào thực phẩm mới độc hại” còn phun trên lá, trên hoa, dưới rễ thì không sao. Người viết bài này đã đến các cửa hàng phân thuốc và dễ dàng mua được hóa chất này. Với những ai ngại đến cửa hàng thì cũng không khó để mua trên mạng.
Người viết vào một nền tảng bán hàng trực tuyến có tên tuổi ở Việt Nam, tìm kiếm và thấy mua bán công khai như bất kỳ hàng hóa nào, giá từ 70.000 đồng trở lên cho chai/gói và được định danh nhóm hàng “phân bón”.
Lời lẽ quảng cáo công dụng thì nhà vườn nào nghe cũng mê. Đó là, “Siêu bật chồi, kéo chồi, kích to lá và phát triển chồi non, siêu kích rễ, cành giâm cành, chiết, phôi gỗ lâu năm, tăng kích chồi ngọn, to trái, chắc trái”. Trên bao bì sản phẩm hiếm khi ghi đầy đủ tên hóa chất là 6-Benzylaminopurine mà chỉ viết tắt là 6BA trong thành phần hóa học hoặc gọi là phụ gia.
Thử nhấp chuột vào một cửa hàng trực tuyến chuyên bán phân bón, người viết cũng thấy quảng bá nhiều sản phẩm phân bón có 6BA dạng bột hoặc dạng nước, đặt mua trực tuyến và thanh toán dễ dàng như mua trà sữa.
Với những công ty phân bón, hóa chất có bán hàng trực tuyến, cũng có không ít công ty bán phân bón lá có chứa hóa chất 6BA với nhiều tên gọi thương mại khác nhau.
Việc sử dụng hóa chất không được phép trong sản xuất thực phẩm có thể phạt nặng, với mức xử phạt hành chính từ 50 đến 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 đến 5 năm nhưng nhiều nơi vẫn vi phạm. Vì vậy, để ngăn chặn tình trạng sử dụng tràn lan như trường hợp "nước kẹo ủ giá đỗ", cần siết chặt hơn nữa ở khâu mua bán thì mới có hiệu quả.
Những vụ việc như giá đỗ trồng bằng hóa chất chỉ chấm dứt khi luật đủ bao quát, bít được kẽ hở để những loại hóa chất có hại như 6-Benzylaminopurine không còn được mua bán tự do như hiện nay. Hy vọng, vấn đề quản lý các loại hóa chất độc hại sẽ được siết chặt hơn nữa trong Luật hóa chất sửa đổi.
(1) https://vnexpress.net/dai-bieu-lo-lang-khi-nguoi-trong-gia-do-mua-hoa-chat-de-dang-4894236.html
Để trị tận gốc vấn đề bán hóa chất độc hại tràn lan, cần kết hợp quản lý chặt chẽ, ứng dụng công nghệ, và nâng cao ý thức người tiêu dùng. Đặc biệt, việc kiểm soát các kênh online đòi hỏi sự hợp tác giữa cơ quan chức năng và các nền tảng thương mại điện tử, cùng với sự tham gia tích cực của cộng đồng.
Phía trước cổng trường học, bánh kẹo các loại được bán vô tội vạ cho các em học sinh. Phía trong khu công nghiệp, bếp ăn của tập thể người lao động hàng ngày tiêu thụ số lượng khủng lương thực thực phẩm nhưng có ai giám định được chất lượng an toàn ? Người có nhiều tiền thì khả năng chọn lựa cao hơn, nhưng cũng không chắc. Người ít tiền thì có gì dùng nấy, đôi khi cứ tưởng ngon rẻ tiện thì cứ OK… Có cầu thì có cung. Người sản xuất, có tội, kể cả tội nặng, dĩ nhiên rồi. Người quản lý, người mua – bán, người tiêu dùng… đều không thể vô can. Ở đời, nhiều thứ làm đúng theo luật nhưng chưa phải điều đúng đắn. Đạo đức kinh doanh, vẫn là nền tảng. Ở chỗ tôi, có quán phở trưng bày câu khẩu hiệu “Nấu cho khách ăn như cho cha mẹ mình ăn”. Đây thực ra cũng là một cách “chứng giám” về mặt tinh thần ? Cần có một cơ chế để mỗi bên đều cùng gánh vác đạo đức và trách nhiệm thì vấn đề mới được giải quyết tận gốc.
GỐC – THÂN – NGỌN đầy đủ, xã hội mới an yên. Đạo đức là gốc, không ai bắt buộc mình cũng tự biết nên làm. Pháp luật là thân, ai cũng phải tuân thủ, nếu không sẽ cưỡng chế. Tri thức là ngọn, bao gồm hoa lá cành, đón ánh nắng mặt trời để bảo đảm sự sinh tồn, không có tri thức thì không thể tiếp thu cái mới và cái tiến bộ được.
Tôi nghe nói kiểm tra 10 cơ sở làm giá đỗ tại 1 địa phương thì có tới 3 cơ sở dùng hóa chất kích thích, nước kẹo, quá lo lắng khi hàng ngày chúng ta ăn giá đỗ. Suy cho cùng, người sản xuất ham lời, dùng chất kích thích này cho giá ra to, ra đều, cọng giá cứng cáp. Vậy nên phạt nặng, phạt sạt nghiệp, phạt đi tù vài trường hợp, rồi truyền thông rộng rãi xem sao. Ủa, mà chất này không dc phép lưu hành mà sao lại có trong phân bón lá? Ai cho phép?