(KTSG) - Bất kể tinh thần không phân biệt đối xử của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Mỹ quyết định trợ giá đến 7.500 đô la cho các xe điện sản xuất trong nước và sử dụng nguyên liệu trong nước hay từ các nước thân thiện.
- IEA: Người tiêu dùng sẽ mua thêm gần 14 triệu xe điện trong năm 2023
- Đặt tham vọng vượt Tesla nhưng xe điện của Evergrande đang ‘lay lắt’
Theo quy định vừa được công bố, chỉ chừng 10 loại xe điện đáp ứng đủ điều kiện để người mua được trợ giá 7.500 đô la dưới dạng tín dụng thuế, tức chưa đến một phần tư các loại xe điện đang bán tại Mỹ. Tuy nhiên 10 loại xe này thuộc các kiểu xe bán chạy nhất nên chiếm đến hai phần ba doanh số xe điện bán ra tại nước này trước khi quy định trợ giá có hiệu lực.
Chẳng hạn, kiểu xe Model 3 và Model Y của hãng Tesla, hai kiểu xe điện bán chạy nhất nước Mỹ, sẽ đủ điều kiện được trợ giá đầy đủ. Riêng phiên bản giá rẻ của kiểu Model 3 chỉ được trợ giá một nửa do pin được làm tại Trung Quốc.
Chiếc Chevrolet Bolt, thuộc loại xe điện rẻ nhất thị trường của hãng GM cũng sẽ được hưởng trợ giá; tương tự là các kiểu xe thể thao và bán tải của hãng này, dự kiến sẽ bán ra thị trường vào năm nay.
Xe của hãng Ford thì không được ưu ái như thế do vướng quy định một tỷ lệ phần trăm nhất định thành phần pin và nguyên liệu như lithium phải từ nguồn trong nước Mỹ hay từ các nước đồng minh. Vì thế chiếc Ford Mustang Mach-E, loại xe điện bán chạy thứ ba vào năm ngoái sẽ chỉ được trợ cấp một nửa giá, tức 3.750 đô la do pin được chế tạo ở Ba Lan, không đáp ứng yêu cầu xuất xứ. Riêng chiếc Ford bán tải F-150 Lightning sẽ được hưởng mức trợ giá đầy đủ.
Hai hãng Chrysler và Jeep, tuy chưa sản xuất xe chạy pin hoàn toàn nhưng các kiểu xe hybrid của họ cũng được trợ giá một phần. Hybrid là xe vừa dùng xăng vừa dùng điện; xe nào có công suất pin ít nhất là 7 kilowatt/giờ sẽ được hưởng một phần tín dụng thuế.
Quy định mới rõ ràng tạo ra một lợi thế lớn cho các hãng xe Mỹ so với các hãng xe nước ngoài như Toyota, Volkswagen, Nissan hay Hyundai. Theo tờ New York Times, trên danh sách các hãng xe được hưởng trợ giá, không có tên hãng nước ngoài nào. Các quy định mới công bố do Bộ Tài chính biên soạn dựa trên đạo luật Inflation Reduction Act (Luật Giảm lạm phát), được thông qua vào năm ngoái nhằm chống biến đổi khí hậu và khuyến khích sản xuất trong nước.
Thị trường xe điện dù hiện diện đã lâu nhưng mới bắt đầu sôi động khi ngày càng có nhiều hãng tham gia, kể cả các hãng từ Trung Quốc. Quy định trợ giá cho người mua thông qua tín dụng thuế sẽ giúp các công ty Mỹ trên đường đua tranh với các đối thủ từ các nước.
Theo nhận định của các chuyên gia, quy định này nhắm tới việc giảm sự phụ thuộc của ngành ô tô điện của Mỹ vào nguồn cung cấp pin và các nguyên liệu khác từ Trung Quốc. Tuy thế, quy định cũng loại trừ các hãng xe từ nước khác như Hàn Quốc hay Đức. Để tránh trợ cấp cho người giàu, quy định loại trừ cá nhân mua xe mà có thu nhập từ 150.000 đô la mỗi năm trở lên còn tính chung gia đình thì mức loại trừ là thu nhập từ 300.000 đô la mỗi năm trở lên.
Dĩ nhiên các hãng xe nước ngoài rất bất bình với sự phân biệt đối xử này. José Muñoz, Tổng giám đốc hãng Hyundai và Genesis Bắc Mỹ nói tại một cuộc triển lãm xe gần đây: “Chúng tôi không vui chút nào”. Chiếc Ioniq 6 của Hyundai được bình chọn là xe trong năm tại cuộc triển lãm này nhưng sẽ không được hưởng mức trợ giá vì xe được lắp ráp ở Hàn Quốc.
Hiện nay Hyundai đang đầu tư 10 tỉ đô la xây nhà máy sản xuất xe cùng với nhà máy chế tạo pin ở bang Georgia - như thế sẽ đáp ứng yêu cầu của quy định trợ giá nhưng phải vài ba năm nữa mới có sản phẩm. Ông Muñoz than: “Chúng tôi sẽ không cạnh tranh nổi trừ phi giảm giá thật mạnh. Nhìn từ góc độ tài chính thì không thể làm được”.
Lãnh đạo các hãng xe khác cho rằng quy định là quá hạn chế nên sẽ có hại cho nỗ lực chống biến đổi khí hậu. Rõ ràng quan chức Mỹ đang cân nhắc để tìm sự cân bằng giữa thúc đẩy thị trường xe điện phát triển và khuyến khích sản xuất nội địa.
Bên cạnh 10 loại xe được hưởng mức trợ giá đầy đủ, 7 loại xe được hưởng mức trợ giá 50%. Xe được hưởng mức này là xe có pin lắp ráp ở Mỹ, Canada hay Mexico nhưng nguyên liệu dùng trong pin từ nơi khác, không đáp ứng yêu cầu nội địa hóa.
