(KTSG) - Báo điện tử VnExpress đưa tin hàng trăm hộ nông dân trồng sầu riêng ở Đắk Lắk bị thiệt hại nặng vì doanh nghiệp ngừng mua do khâu xét nghiệm tạm dừng, khiến trái chín rụng đầy vườn, giá giảm mạnh. Không chỉ người trồng, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng cũng như đang ngồi trên lửa khi các phòng xét nghiệm không nhận mẫu và các lô sầu riêng đang nằm trong kho hoặc chờ ở cửa khẩu không thể đưa vào thị trường Trung Quốc do thiếu giấy kiểm nghiệm.
- Xuất khẩu sầu riêng có thể chạm mốc 5 tỉ đô la Mỹ trong năm nay
- Sầu riêng và bài kiểm tra ngôi vương xuất khẩu
Theo Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, gần 2.000 container sầu riêng của doanh nghiệp đang kẹt lại tại kho, nhà máy và cửa khẩu, một số đã bị kẹt từ 10-15 ngày.
Đây là lần đầu tiên việc xét nghiệm đối với các lô hàng sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc bị rơi vào ách tắc kể từ khi nước này đưa ra yêu cầu kiểm nghiệm bắt buộc từ ngày 1-6-2024, với nguyên nhân do “vào vụ thu hoạch cao điểm nên nhiều đơn vị chạy hết công suất, thiết bị hỏng hoặc hết hạn định kỳ nên phải xin cấp lại giấy phép”. Trong đó, đáng chú ý là vấn đề thủ tục xin cấp lại giấy phép. Từ ngày 1-7-2025, việc cấp lại giấy phép các phòng xét nghiệm được giao cho địa phương nhưng thủ tục còn vướng khiến tiến độ chậm.
Với 24 cơ sở có năng lực xét nghiệm khoảng 3.200 mẫu mỗi ngày, cộng với mùa vụ thu hoạch ở các vùng trồng sâu riêng khác nhau không rơi vào một thời điểm mà gần như trải đều trong cả năm, việc giải quyết nhu cầu xét nghiệm của doanh nghiệp hầu như ổn định trong suốt hơn một năm qua. Vấn đề chỉ xuất hiện từ đầu tháng 10-2025 khi các cơ sở xét nghiệm hết hạn định kỳ nên phải xin lại giấy phép và từ ngày 1-7 việc cấp lại giấy phép được giao về cho địa phương nhưng “thủ tục còn vướng”, cùng lúc những cơ sở khác thì ngưng nhận để bảo trì.
Với việc cấp lại giấy phép bị vướng, lý do có thể là cán bộ phụ trách ở các địa phương thiếu kinh nghiệm và chuyên môn nên lúng túng hoặc chưa được hướng dẫn quy trình nghiệp vụ, hoặc do bộ máy hành chính bị quá tải… Tuy nhiên, dù bất kể là lý do gì thì đây vẫn là nguyên nhân gây thiệt hại không nên có. Vì cho dù giai đoạn đầu khi chuyển đổi mô hình tổ chức từ 3 cấp sang 2 cấp có thể gây ra một số xáo trộn, nhưng nếu chính quyền các địa phương thật sự tận tâm thì vấn đề vẫn có thể giải quyết chỉ trong 1-2 ngày, không đến nỗi gây ra ách tắc trầm trọng như vậy, vì cả nước cũng chỉ có 24 cơ sở xét nghiệm.
Bên cạnh đó, nếu cơ quan quản lý ngành tỏ ra nhạy bén hơn trước các nhu cầu của doanh nghiệp thì đã có thể đưa ra giải pháp xử lý ngay khi tình trạng ùn ứ mẫu xét nghiệm vừa xuất hiện, thay vì chờ đến gần hai tuần lễ sau mới vào cuộc.
Thời gian gián đoạn nhận mẫu xét nghiệm tuy ngắn, nhưng với nhiều hộ nông dân thì đó là mất mát của cả một mùa vụ. Điều đó cũng cho thấy, bất kỳ sự chậm trễ nào của chính quyền trong việc giải quyết thủ tục hành chính cũng đều có thể gây ra thiệt hại không nhỏ cho người dân và doanh nghiệp. Câu chuyện kiểm nghiệm sầu riêng xuất khẩu chỉ là một trong số rất nhiều ví dụ về những trở ngại về thủ tục mà người dân và doanh nghiệp vẫn đang phải chịu đựng. Đây cũng là nút thắt chính khiến cho các quyết định cải cách của Đảng và Nhà nước khó phát huy hoàn toàn hiệu quả, đồng thời nó cũng là chướng ngại mà nếu không thể vượt qua thì con đường đưa đất nước trở nên hùng cường sẽ càng gian nan hơn.
