(KTSG Online) - Từ chỗ bị xem chỉ là cà phê rẻ tiền, chất lượng thấp, robusta giờ đây đang trở thành ngôi sao mới trên thị trường cà phê đặc sản.
Nông dân Brazil đang chú trọng sản xuất cà phê robusta chất lượng cao với sản lượng ngày càng tăng bối cảnh giá loại cà phê này tăng cao và biến đổi khí hậu đe dọa sản lượng cà phê arabica.
- Từ hạt cà phê nhân robusta đến kệ siêu thị ở Đức
- Brazil có thể chiếm vị trí số 1 của Việt Nam về sản xuất cà phê robusta?
Giữa không gian ồn ào trong một quán cà phê sang trọng của chuỗi Santo Grao trên đại lộ Oscar Freire của thành phố Sao Paulo, nhân viên đang pha một ly espresso khác thường, có vị béo ngậy, thoang thoảng hương hạt ca cao nhưng không có vị chua đặc trưng vốn có ở những hạt cà phê arabica hảo hạng.
Đó là vì loại espresso cao cấp này được làm từ 100% hạt robusta, vốn từ lâu bị coi là rẻ tiền, phù hợp hơn với cà phê hòa tan. Trên menu của quán, loại cà phê được ghi là “0% arabica”.
“Đây là loại cà phê tạo nên lớp crema tuyệt vời (lớp bọt màu nâu vàng sánh mịn, có vị thơm phủ trên bề mặt ly cà phê espresso) và có nhiều hương vị sô cô la hơn”, Marco Kerkmeester, đồng sáng lập chuỗi cà phê Santo Grao, chia sẻ.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đe dọa hạt arabica vốn được sử dụng trong các loại cà phê cao cấp, nông dân trồng robusta ở Brazil đang đầu tư vào các kỹ thuật thu hoạch và sấy khô để sản xuất ra loại cà phê robusta hảo hạng, đáp ứng nhu cầu của những người tiêu dùng khó tính nhất.
Brazil là nước sản xuất cà phê robusta lớn thứ hai thế giới sau Việt Nam và là nước trồng arabica hàng đầu. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2022 cho thấy hơn 3/4 diện tích đất tốt nhất của Brazil để trồng cà phê arabica có thể trở nên không phù hợp vào năm 2050 do nhiệt độ cao và hạn hán. Ngược lại, cà phê robusta chịu hạn tốt hơn.
Với giá cà phê và mức tiêu thụ toàn cầu đạt mức cao kỷ lục trong năm nay do căng thẳng thương mại và thời tiết khắc nghiệt, hạt cà phê robusta cao cấp là giải pháp để các nhà rang xay giảm chi phí cà phê espresso pha trộn với arabica đắt tiền hơn.
Lucas Venturim, một nông dân trồng cà phê robusta ở một vùng núi thuộc bang Espirito Santo, cho biết gia đình ông chưa bao giờ xem robusta là loại cà phê thấp kém hơn arabica chỉ vì tên gọi của nó. Cà phê của gia đình ông đang được sử dụng để pha chế espresso tại quán cà phê của Santo Grao ở đại lộ Oscar Freire.
Cũng theo tinh thần này, trong năm nay, Hiệp hội Cà phê đặc sản (SCA), tổ chức đặt ra các tiêu chuẩn cà phê đặc sản toàn cầu, điều chỉnh khóa học đào tạo đánh giá chất lượng cà phê để thu hút những người muốn thẩm định cả hạt arabica lẫn robusta. Giờ đây, bất kỳ ai được đào tạo để đánh giá cà phê hảo hạng đều có thể mô tả và chấm điểm chính xác cho những ly cà phê xứng đáng, bất kể được pha chế từ giống hay loại hạt cà phê nào.
“Có lẽ giống cà phê không phải là yếu tố chúng ta nên dùng để định nghĩa cà phê đặc sản hay không đặc sản”, Kim Ionescu, Giám đốc Phát triển Chiến lược của SCA, nói đồng thời dẫn chứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng đối với cà phê robusta cao cấp ở Đông Nam Á.
Kể từ năm 2026, SCA sẽ sửa đổi từ điển mô tả hương vị mà các nhà đánh giá cà phê sử dụng để bao gồm các thuộc tính liên quan đến cà phê robusta hảo hạng, chẳng hạn như hương thơm nồng nàn.
Các thương hiệu như Nguyen Coffee Supply, nhà cung cấp cà phê robusta chất lượng cao từ Việt Nam, đã thâm nhập thị trường Mỹ, trong khi các quán cà phê từ London (Anh) đến Berlin (Đức) đang giới thiệu những phẩm chất tinh tế hơn của cà phê robusta.
Cơ hội để robusta được xếp hạng cà phê đặc sản đã khởi động một cuộc chuyển đổi tại Espirito Santo, nơi sản xuất phần lớn cà phê robusta của Brazil. Nông dân ở bang này giờ đây không chỉ ưu tiên năng suất mà còn chú trọng chất lượng cao nhất.
Chính quyền bang Espirito Santo đặt mục tiêu sản xuất 1,5 triệu bao cà phê robusta đặc sản loại 60 kg mỗi năm vào năm 2032, tăng từ 10.000 bao hiện nay.
Con số này tương đương khoảng 1/10 sản lượng cà phê hiện tại của bang, đòi hỏi phải áp dụng rộng rãi hơn các quy trình xử lý sau thu hoạch tốt nhất hiện đang phổ biến trong giới sản xuất cà phê arabica, theo Jose Roberto Goncalves, Giám đốc Nông nghiệp của Cooabriel, hợp tác xã robusta hàng đầu Brazil.
Trong những năm gần đây, Cooabriel tham gia nhiều triển lãm thương mại cà phê đặc sản trên khắp thế giới.
Một số nông dân cà phê Brazil trước đây sấy hạt robusta gián tiếp bằng lửa, nhưng khói và nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hương vị. Goncalves cho biết hợp tác xã Cooabriel đang hướng dẫn nông dân về những lợi thế của việc sử dụng máy sấy hiện đại và các phương pháp phân loại cẩn thận.
Các chuyên gia tại Viện Nghiên cứu, Hỗ trợ kỹ thuật và Khuyến nông bang Espirito Santo và Trường Đại học Liên bang IFES cho biết họ đã chứng kiến sự gia tăng đột biến số lượng nông dân trồng robusta muốn chứng nhận hạt cà phê của họ là loại đặc sản có giá cao hơn.
“Trước đây, cà phê robusta bị coi là có chất lượng thấp hơn nhưng quan niệm đó đang thay đổi”, Douglas Gonzaga de Sousa, điều phối viên của Trung tâm Cà phê đặc sản bang Espirito Santo, nói.
Sự công nhận đối với cà phê robusta chất lượng hàng đầu tại Brazil, cùng với năng suất cao hơn nhiều so với arabica, đã thu hút nhiều nông dân trồng arabica thử chuyển sang robusta. Hợp tác xã Cooabriel đang mở rộng vườn ươm robusta tại Espirito Santo để sản xuất khoảng 10 triệu cây giống mỗi năm, từ mức 2 triệu hiện tại.
Theo Marcio Ferreira, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu cà phê Brazil (Cecafe), chất lượng robusta của Brazil ngày càng tăng đã thúc đẩy nhu cầu mạnh hơn và giá cả lên cao hơn.
Theo dữ liệu của Cecafe, năm nay, giá trung bình cà phê robusta đặc sản của Brazil đã vượt 295 đô la cho mỗi bao 60 kg tính đến tháng Mười, cao hơn gấp đôi so với mức giá trung bình vào năm 2021. Giá cà phê robusta kỳ hạn ở thị trường London đã tăng hơn 80% kể từ năm 2021, lên khoảng 4.370 đô la Mỹ/tấn. Trong cùng kỳ, giá cà phê arabica kỳ hạn tăng hơn 60%, lên 3,725 đô la/pound (0,453 kg).
“Việc cải thiện chất lượng cho phép tăng tỷ lệ robusta trong các công thức pha trộn cà phê trên toàn thế giới”, Ferreira nói, đồng thời cho biết thêm rằng các nhà rang xay đang tự tin công khai về chất lượng robusta trong các công thức pha chế espresso khi họ giảm tỷ lệ arabica.
Jordan Hooper, người đứng đầu bộ phận giao dịch cà phê nhân tại hãng kinh doanh cà phê Sucafina (Thụy Sĩ), cho rằng robusta đặc sản không cần cạnh tranh trực tiếp với arabica. “Cách tiếp cận ban đầu đối với robusta đặc sản là tìm cách cạnh tranh với arabica đặc sản. Giờ đây, robusta tự thân nó đã có thể hấp dẫn rồi”, ông nói.
Natalia Ramos Braga, nhân viên pha chế espresso 100% robusta tại quán Santo Grao ở Sao Paulo, cho biết Brazil là mảnh đất màu mỡ tự nhiên cho khẩu vị robusta phát triển. “Mọi người, đặc biệt là ở Brazil, có xu hướng thích cà phê có vị đậm đà hơn và hậu vị đắng hơn. Nếu ai đó thích vị đắng hơn và đậm đà hơn, thì chúng tôi có một loại cà phê dành riêng cho họ: robusta”, cô nói.
Theo Reuters
