(KTSG Online) – Khởi đầu năm 2023, nền kinh tế Mỹ và châu Âu đang đi theo hai hướng trái ngược. Các doanh nghiệp Mỹ ghi nhận các hoạt động tiếp tục suy giảm trong tháng 1 nhưng khu vực sử dụng đồng tiền chung euro (eurozone) lại chứng kiến hoạt động kinh tế cải thiện.
- WB hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu, cảnh báo suy thoái
- Châu Âu đã tránh được cuộc khủng hoảng năng lượng trong mùa đông
Trong khi nền kinh tế Mỹ tiếp tục mất xung lực tăng trưởng thì nền kinh tế châu Âu có thể đang ổn định, ít nhất là vào thời điểm hiện tại. Tốc độ suy giảm hoạt động của các công ty Mỹ đã chậm lại trong tháng 1, theo các cuộc khảo sát kinh doanh mới được công bố hôm thứ 24-1. Đó là hiệu khả quan cho thấy nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể chạm đáy nhờ lạm phát chậm lại và nhu cầu ổn định.
Các cuộc khảo sát chỉ ra rằng, nền kinh tế toàn cầu dường như sẽ tăng trưởng chậm lại trong năm nay nhưng có thể tránh được suy thoái. Mối đe dọa về tình trạng thiếu năng lượng đang lắng xuống ở châu Âu. Thế giới có thể tránh rủi ro suy thoái nghiêm trọng khi kinh tế Mỹ tiếp tục phát triển dù chậm lại và Trung Quốc tái mở cửa, giúp giảm bớt tác động của giá cả và lãi suất cao hơn.
Các nhà kinh tế ước tính, nền kinh tế Mỹ tăng trưởng với tốc độ hàng năm được điều chỉnh theo mùa vụ là 2,8% trong quí 4 năm ngoái, giảm nhẹ so với mức tăng trưởng 3,2% trong quí 3. Vào năm ngoái, lạm phát của Mỹ đạt mức cao nhất trong bốn thập niên qua nhưng hiện đang hạ nhiệt. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của nước này cũng tăng 6,5% trong tháng 12 vừa qua so với một năm trước đó.
Cho đến gần đây, hầu hết các nhà kinh tế đều dự báo, nền kinh tế eurozone có khả năng rơi vào suy thoái trong năm nay do chi phí năng lượng tăng vọt sau cuộc xung đột Nga-Ukraine.
Tuy nhiên, sự kết hợp giữa một mùa đông với thời tiết ấm bất thường cùng nỗ lực tiết kiệm năng lượng và động thái của các chính phủ trong khu vực nhằm tìm kiếm các nhà cung cấp khí đốt mới cùng hàng trăm tỉ euro hỗ trợ tài chính đã hỗ trợ nền kinh tế eurozone.
Hôm 24-1, S&P Global cho biết, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tổng hợp (bao gồm cả ngành sản xuất lẫn dịch vụ) của Mỹ, đạt 46,6 điểm trong tháng 1. Chỉ số này dưới ngưỡng trung tính 50 điểm, cho thấy các hoạt động kinh tế của Mỹ tiếp tục suy giảm. Tuy nhiên, tốc độ suy giảm đã chậm lại so với tháng 12 khi chỉ số PMI tổng hợp của Mỹ rơi về mức 45 điểm. Trái lại, ở eurozone, chỉ số này cải thiện từ 49,3 điểm trong tháng 12 lên 50,2 điểm trong tháng 1.
“Nền kinh tế eurozone ổn định vào đầu năm là bằng chứng cho thấy khu vực này có thể tránh được suy thoái. Nhưng Mỹ đã có khởi đầu năm 2023 đáng thất vọng. Dù tốc độ suy giảm trong các hoạt động kinh tế ở Mỹ đã chậm lại trong tháng 1 nhưng đây một trong những mức giảm mạnh nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009”, Chris Williamson, nhà kinh tế trưởng tại S&P Global Market Intelligence nói.
Theo Jennifer McKeown, nhà kinh tế trưởng toàn cầu tại Công ty tư vấn Capital Economics, chính sách tiền tệ có thể giải thích sự khác biệt về xu hướng tăng trưởng giữa Mỹ và châu Âu và có thể chỉ ra nhiều khó khăn phía trước đối với châu Âu.
Trong khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất hơn 4 điểm phần trăm kể từ tháng 3-2022 lên biên độ 4,25 - 4,5%, thì Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) đã hành động với tốc độ chậm hơn, đẩy lãi suất chính sách ở eurozone lên 2,5 điểm phần trăm bắt đầu từ tháng 7-2022 .
McKeown dự báo lãi suất ở châu Âu sẽ còn tăng nữa trong khi Mỹ có thể sắp kết thúc chu kỳ tăng lãi suất. “Một số nỗi đau vẫn còn ở phía trước đối với khu vực eurozone. Tuy nhiên, khu vực này có thể tránh được một cơn suy thoái hoặc chỉ xảy ra suy thoái nhẹ hơn so với dự kiến”, bà viết trong một báo cáo gửi khách hàng hôm 24-1.
Các cuộc khảo sát thực hiện với các nhà quản lý mua hàng của Mỹ cho thấy lãi suất cao hơn và lạm phát dai dẳng đang gây áp lực lên nhu cầu trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ. Tuy nhiên, thị trường việc làm của Mỹ tiếp tục tăng trưởng nhờ các công ty giải quyết các đơn đặt hàng tồn đọng.
Ở châu Âu, các cuộc khảo sát chỉ ra rằng, áp lực giá cả hạ nhiệt hơn nữa trong tháng 1 nhờ chi phí kinh doanh tăng với tốc độ chậm nhất kể từ tháng 4-2021. Tốc độ tăng lạm phát giá tiêu dùng hàng năm của eurozone giảm trong tháng thứ hai liên tiếp vào tháng 12 và dự kiến còn giảm thêm trong năm nay.
Ngược lại, chỉ số PMI tổng hợp của Anh trong tháng 1 giảm xuống mức thấp nhất trong hai năm là 47,8 điểm so với 49 điểm trong tháng 12. Đó là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế của nước này có thể tụt hậu so với các khu vực khác của châu Âu khi các doanh nghiệp Anh phải vật lộn với tình trạng thiếu lao động, tác động của việc Ngân hàng trung ương Anh tăng lãi suất bắt đầu từ cuối năm 2021 và hoạt động đầu tư kinh doanh tiếp tục trì trệ do tác động của Brexit (Anh rời khỏi Liên minh châu Âu).
Trung Quốc đã đột ngột từ bỏ chính sách ‘zero Covid’ vào cuối năm ngoái. Dù quyết định đó dẫn đến sự gia tăng các ca nhiễm và tử vong do Covid-19 nhưng cũng mở ra cơ hội cho sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn đã trải qua mức tăng trưởng yếu nhất trong 4 thập niên vào năm 2022.
Mới đây, các nhà kinh tế tại Investec đã nâng dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm nay từ 2,2% lên 2,4%. “Việc nới lỏng chính sách ‘zero Covid’ của Trung Quốc đã thúc đẩy triển vọng tăng trưởng, trong khi thời tiết ấm hơn ở châu Âu đã giúp làm dịu bớt cường độ của cuộc khủng hoảng năng lượng”, những nhà kinh tế này viết trong một báo cáo gửi cho khách hàng.
Tuy nhiên, động thái tái mở cửa kinh tế của Trung Quốc cũng gây rủi ro cho nền kinh tế toàn cầu. Việc giải phóng nhu cầu bị dồn nén ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới có thể đẩy giá dầu và các hàng hóa khác lên cao, gây áp lực mới lên lạm phát toàn cầu. Điều đó có thể buộc các ngân hàng trung ương phải duy trì lãi suất ở mức cao và kìm hãm tăng trưởng toàn cầu.
Theo WSJ
