(KTSG Online) - Việc thí điểm thị trường carbon trong nước được dự kiến là từ tháng 6-2025 nhưng có thể chậm do khó khăn về pháp lý và kỹ thuật. Các bộ ngành đang gấp rút hoàn thiện khung pháp lý và chuẩn bị nhân lực để đảm bảo vận hành hiệu quả từ năm 2029.
- Nhà đầu tư rót tiền vào các dự án sử dụng đá để hấp thụ carbon
- Khi nào bán được hàng triệu tấn ‘carbon xanh’?
Trước tháng 6, Việt Nam sẽ hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho giao dịch hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon, làm cơ sở triển khai thí điểm sàn giao dịch carbon giai đoạn 2025-2028, trước khi vận hành thị trường chính thức từ năm 2029.
Tuy nhiên, sáng nay (29-5), đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết kế hoạch có thể chậm so với lộ trình vì đây là vấn đề "mới" và "khó." Bộ Tài chính cũng đang dự thảo nghị định về sàn giao dịch carbon trong nước, chờ thẩm định trước khi trình Chính phủ, TTXVN đưa tin.
Theo kế hoạch, Việt Nam dự kiến triển khai thị trường carbon theo ba giai đoạn: xây dựng khung pháp lý và hạ tầng trước tháng 6-2025, thí điểm sàn giao dịch carbon từ 6-2025 đến cuối 2028 và vận hành chính thức từ năm 2029.
Để chuẩn bị triển khai thị trường carbon hiệu quả, Văn phòng Dịch vụ Dự án Liên Hợp Quốc (UNOPS) qua Chương trình ETP đã tài trợ và hỗ trợ kỹ thuật cho dự án đánh giá tác động hệ thống trao đổi hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon tại Việt Nam.
Trong giai đoạn thí điểm, tín chỉ carbon sẽ là hàng hóa chính trên sàn giao dịch do nhà nước quản lý. Để vận hành hiệu quả, cần chuẩn hóa nguồn cung và xác định rõ loại tín chỉ đủ tiêu chuẩn.
Hiện tại, Việt Nam đang chấp nhận ba loại tín chỉ carbon giao dịch, gồm tín chỉ theo tiêu chuẩn Việt Nam; tín chỉ theo Thỏa thuận Paris do Liên hợp quốc điều phối và tín chỉ từ các cơ chế hợp tác quốc tế như CDM và JCM.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các bộ, ngành xây dựng tiêu chuẩn tín chỉ carbon riêng cho Việt Nam, làm cơ sở thẩm định và cấp tín chỉ cho các dự án trong nước.
Dự kiến các bộ, ngành sẽ phê duyệt dự án và cấp tín chỉ theo lĩnh vực quản lý. Từ năm 2029, thị trường chính thức sẽ xem xét bổ sung thêm loại tín chỉ carbon uy tín mới.
Theo thống kê, tính đến tháng 3, Việt Nam đã đăng ký 274 dự án theo Cơ chế Phát triển Sạch, 45 dự án theo Tiêu chuẩn carbon đã được xác minh, 58 dự án theo Tiêu chuẩn Vàng và một số dự án khác.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ký thỏa thuận với Ngân hàng Thế giới để bán chứng chỉ giảm phát thải từ các chương trình tiết kiệm năng lượng và REDD+.
Nhiều chuyên gia cho rằng trao đổi tín chỉ carbon khuyến khích doanh nghiệp giảm phát thải và tạo thêm doanh thu, đồng thời giúp các doanh nghiệp lớn bù trừ hạn ngạch phát thải. Tuy nhiên, lạm dụng tín có thể làm chậm hoặc không đạt mục tiêu giảm phát thải.
Khảo sát doanh nghiệp trong 4 ngành trọng điểm cho thấy phần lớn muốn tham gia thị trường carbon tự nguyện nhưng thiếu nhân lực kỹ thuật là thách thức lớn.
Giai đoạn thí điểm sẽ tập trung vào sản xuất sắt thép, xi măng và nhiệt điện với khoảng 200 doanh nghiệp lớn tham gia. Về lâu dài, thị trường tín chỉ carbon sẽ mở rộng, mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, vận hành thị trường carbon giúp Việt Nam đạt mục tiêu giảm phát thải, thúc đẩy chuyển đổi xanh doanh nghiệp, thu hút đầu tư công nghệ sạch và vốn quốc tế. Đây cũng là công cụ quan trọng để thực hiện cam kết tại COP26, nâng cao uy tín quốc tế.
