(KTSG Online) - Rắn cũng như nhiều loài động vật khác ở Việt Nam đang trong tình trạng suy giảm nghiêm trọng, cần được bảo tồn. Dưới góc nhìn kinh tế, đây là loài có nhiều giá trị trong việc nuôi lấy nọc cho y học, nuôi lấy thịt, lấy mỡ cao trăn rắn, nuôi và chế biến các sản phẩm bảo vệ sức khỏe con người. Vậy đâu là ranh giới giữa nuôi để bảo tồn, phát triển và nuôi để làm kinh tế, du lịch, sản xuất dược phẩm?
Nhân dịp đầu xuân Ất Tỵ - tết con Rắn, nhà báo Hồng Văn của Tạp chí Kinh tế Sài Gòn đã trò chuyện với Trung tá Lê Văn Tâm, bác sĩ Quân y tại trại rắn Đồng Tâm (Tiền Giang) để tìm câu trả lời cho vấn đề này.
Khi gặp rắn trong tự nhiên, một số bước cần thực hiện để xử lý tình huống một cách an toàn bao gồm:
1. **Giữ khoảng cách**: Không cố gắng tiếp cận hoặc chạm vào rắn. Hãy giữ khoảng cách an toàn và tránh làm rắn hoảng sợ.
2. **Đứng yên**: Nếu rắn không tiếp cận, tốt nhất là đứng yên và để rắn tự rời đi. Rắn thường không tấn công nếu không cảm thấy bị đe dọa.
3. **Di chuyển chậm rãi**: Nếu cần phải di chuyển, hãy làm điều đó chậm rãi và tránh những chuyển động đột ngột có thể thu hút sự chú ý của rắn.
4. **Phát hiện và nhận diện**: Nếu có thể, cố gắng nhận diện loại rắn mà gặp phải. Những loài rắn độc thường có những đặc điểm nhận diện dễ nhớ.
5. **Tìm sự giúp đỡ**: Nếu gặp một rắn lớn hay độc, liên hệ với các chuyên gia động vật hoang dã hoặc cơ quan chức năng để xử lý an toàn.
6. **Học tập và chuẩn bị**: Học cách phân biệt các loại rắn và các biện pháp sơ cấp cứu phòng ngừa là rất quan trọng trước khi đi vào những khu vực có rắn.
Tình trạng tận diệt rắn tại Việt Nam đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại. Nhiều loài rắn, đặc biệt là các loài rắn quý hiếm và rắn độc, đang bị đe dọa do các yếu tố sau:
1. **Mất môi trường sống**: Sự phát triển đô thị, nông nghiệp và khai thác rừng đã làm giảm diện tích môi trường sống tự nhiên của rắn. Việc tiêu hủy các khu rừng và đất ngập nước đã làm giảm sự đa dạng sinh học, bao gồm cả số lượng rắn.
2. **Săn bắn**: Nhiều loài rắn, đặc biệt là những loài có giá trị thương mại cao, bị săn bắt để lấy thịt, làm thuốc hoặc làm đồ trang sức. Hoạt động săn bắn không kiểm soát đã dẫn đến sự giảm sút số lượng cá thể.
3. **Thương mại trái phép**: Tình trạng buôn bán trái phép rắn và các sản phẩm từ rắn là nguyên nhân chính góp phần vào sự suy giảm của nhiều loài. Nhu cầu cao từ thị trường cả trong nước và quốc tế đã khuyến khích hoạt động này.
4. **Nạn ô nhiễm môi trường**: Sự ô nhiễm từ chất thải công nghiệp, thuốc trừ sâu và hóa chất nông nghiệp cũng ảnh hưởng đến sức khỏe của rắn và môi trường sống của chúng, dẫn đến sự suy giảm quần thể.
5. **Biến đổi khí hậu**: Thay đổi khí hậu cũng ảnh hưởng đến sinh thái của nhiều loài rắn, khiến chúng khó tìm kiếm thức ăn và sinh sản.
Việt Nam đã có những nỗ lực bảo tồn các loài rắn qua việc thiết lập các khu bảo tồn thiên nhiên và ban hành các luật liên quan đến bảo vệ động vật hoang dã. Tuy nhiên, công tác giáo dục cộng đồng về tầm quan trọng của sự bảo tồn và quản lý nguồn lợi tài nguyên thiên nhiên vẫn cần được cải thiện.
Nếu tôi thấy vườn nhà tôi có 1 con rắn hổ mang chúa, lo sợ bị cắn, tôi tìm cách giết nó đi vậy có vi phạm luật pháp không?
Rắn hổ chúa thuộc loài động vật đc pháp luật VN bảo vệ tại Nghị Định 84/2021 quy định về động vật hoang dã. Vì vậy, nếu rắn vào nhà mà bạn đánh chết là cũng vi pham pháp luật. Bạn nên nhờ cơ quan chức năng có chuyên gia bẫy rắn đem thả vào rừng(các trung tâm cứu hộ đv hoang dã…).
Chào bạn Choang Ba, cảm ơn câu hỏi của bạn. Cách hay nhất khi bạn gặp rắn hổ mang chúa hay các loài rắn độc khác trong vườn nhà, trong trang trại của mình thì việc đầu tiên là bạn nên tránh xa để cho an toàn và báo cho chính quyền địa phương. Thường thì chính quyền xã họ có mối liên lạc với cơ quan kiểm lâm, cơ quan kiểm lâm trong khu vực bạn sống sẽ đến tìm cách bẫy bắt theo chuyên môn của họ để đem cứu hộ ở các trung tâm cứu hộ động vật hoang dã, hoặc thả vào môi trường rừng ở các khu bảo tồn.
Vài năm trước ở Đông Nam bộ đã có người khi thấy rắn hổ mang chúa dài vài mét trong vườn nhà, liền tìm cách bắt, hậu quả là người đàn ông bắt rắn phải đi cấp cứu ở Bệnh viện Chợ Rẫy.