Sửa luật để tính toán bồi thường thiệt hại hạt nhân

1.1. Bồi thường thiệt hại hạt nhân
– Luật NLNT 2008 có quy định tại các điều từ 87 đến 91 về bồi thường thiệt hại hạt nhân.
– Không nên ghép thành 1 chương chung với “ứng phó sự cố”
– Không nên ghép các quy định về “thiết hại bức xạ” và “thiệt hại hạt nhân” chung trong các điều, cần làm rõ thế nào là thiệt hại bức xạ và thế nào là thiệt hại hạt nhân.
– Cần làm rõ trách nhiệm đền bù thiệt hại chỉ thuộc về tổ chức được cấp phép và trường hợp nào được miễn trách nhiệm
– Cần quy định rõ trách nhiệm đền bù trong trường hợp vận chuyển
– Cần quy định bổ sung mức đến bù, bỏ quy định về quỹ hỗ trợ để phù hợp với thông lệ quốc tế
– Nhà nước ta chưa ký điều ước quốc tế liên quan đến bồi thường hạt nhân. Tuy nhiên, các quy định trong Luật về bồi thường hạt nhân phải tuân thủ các nguyên tắc chung của quốc tế về bồi thường hạt nhân. Cùng với sửa Luật NLNT 2008, cần nghiên cứu đề xuất tham gia Công ước về bồi thường hạt nhân vì trong dự án lò nghiên cứu mới đã phải có quy định về vấn đề này trong Hợp đồng với đối tác Liên bang Nga rồi (Nga thì họ đã tham gia Công ước Viên về bồi thường hạt nhân).
– Các nguyên tắc chung của quốc tế về bồi thường hạt nhân:
+ Chủ cơ sở hạt nhân phải là người duy nhất chịu trách nhiệm bồi thường đối với các tổn hại hạt nhân do cơ sở của mình gây ra.
+ Trách nhiệm bồi thường cho dù không có lỗi vẫn quy cho chủ cơ sở hạt nhân.
+ Mức bồi thường là giới hạn về số lượng; Mức tối thiểu phải được nêu ra trong Luật (Luật NLNT lại đưa ra mức tối đa 150 triệu SDR) và trách nhiệm bồi thường cũng giới hạn về thời gian.
+ Chủ cơ sở phải duy trì việc mua bảo hiểm hoặc có giải pháp an ninh tài chính khác để đủ chi trả cho việc bồi thường thiệt hại hạt nhân.
+ Quyền xét xử duy nhất là thuộc về tòa án của quốc gia có cơ sở hạt nhân.
– IAEA cũng khuyến cáo Việt Nam nên chấp thuận Công ước CSC để bảo đảm tiếp cận được các quỹ quốc tế về bồi thường thiệt hại hạt nhân