(KTSG Online) – Trong những năm gần đây, lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) đã chứng kiến một làn sóng khởi nghiệp mạnh mẽ. Bên cạnh những cơ hội đầy hứa hẹn, thách thức lớn vẫn là khả năng tiếp cận nguồn dữ liệu chất lượng để đào tạo các mô hình AI chính xác và hiệu quả.
- Trí tuệ nhân tạo: Sự tự ti của trí tuệ con người
- Startup AI Việt Nam gặp cảnh ‘voi nhiều, cỏ quá ít’
Ngần ngại với dữ liệu
AI không còn là lĩnh vực chỉ dành riêng cho các tập đoàn công nghệ lớn, ngày nay nhiều công ty khởi nghiệp đang tận dụng AI để giải quyết những vấn đề cụ thể của từng ngành nghề.
Điển hình như câu chuyện của AILIVER gây ấn tượng mạnh với bài trình bày về ứng dụng AI như một giải pháp hỗ trợ chẩn đoán sớm ung thư gan, tại vòng chung kết Aiviet Innovation Awards 2024, do Quỹ Ái Việt Venture tổ chức giữa tháng 2 vừa qua.
Là một trong 7 đội tham gia, AILIVER được giới thiệu nhiều tiềm năng khi tận dụng sức mạnh của AI để hỗ trợ bác sĩ phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường và đưa ra đánh giá chính xác hơn, trong khi phương pháp chẩn đoán truyền thống vốn phụ thuộc nhiều vào chất lượng hình ảnh và trình độ của bác sĩ.
Hiền Nguyễn, nhà đồng sáng lập của AILIVER nói mô hình được huấn luyện trên dữ liệu hình ảnh y khoa của Đại học Y Hà Nội. AILIVER cũng được giới thiệu là có nền tảng hỗ trợ đứng sau của Novodan, công ty công nghệ y sinh có trụ sở ở Bắc Âu, cũng như sử dụng công nghệ phân tích của NVIDIA.
Mặc dù nghe giới thiệu hấp dẫn, nhưng trong cuộc thi, các giám khảo đặt câu hỏi chủ yếu về chất lượng dữ liệu, nhấn mạnh rằng dữ liệu y tế tại Việt Nam có thể không chính xác hoặc thiếu tiêu chuẩn.
Nhà khởi nghiệp nói rằng đội ngũ của bà hợp tác với các bác sĩ giàu kinh nghiệm để đối chiếu, kiểm tra và dán nhãn, đồng thời mở rộng kết hợp với các bệnh viện khác trong tương lai để gia tăng nguồn dữ liệu.
Trên thực tế, AILiver không chỉ là đơn vị duy nhất khởi nghiệp với câu chuyện ung thư gan, trong nước còn có một đơn vị nổi tiếng hơn là Công ty Cổ phần VinBrain, startup công nghệ tiên phong phát triển các sản phẩm ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) cho y tế được đầu tư bởi Vingroup, nay đã bán cho tâp đoàn sản xuất chip phân tích AI lớn nhất thế giới NVIDIA hồi tháng 12 năm ngoái.
Theo giới thiệu, sản phẩm do VinBrain phát triển hỗ trợ cho các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng, với khả năng xử lý nhiều loại hình ảnh y tế, bao gồm ảnh X-Quang, ảnh chụp cắt lớp vi tính (CT), ảnh cộng hưởng từ (MRI)… Các mô hình AI tự động khoanh vùng và phát hiện các loại tổn thương, bất thường với độ chính xác nhất định.
Năm 2018, người viết từng gặp một nhân vật khởi nghiệp trong lĩnh vực y sinh, từng làm việc cho Google, nói sử dụng công nghệ AI để xét nghiệm gen để tìm ra nguy cơ bệnh tật tiềm ẩn. Startup này sau đó được một quỹ đầu tư mạo hiểm rót tiền, nhưng mô hình đổi khái niệm thành xét nghiệm gen để “khám phá bản thân”, đặc biệt hướng đến trẻ em.
Thực tế, một thành viên trong ban giám khảo của Aiviet Innovation Awards 2024 nói rằng, tiền đầu tư của các quỹ mạo hiểm cho nghiên cứu AI là không thiếu. Tuy nhiên, khả năng ứng dụng thực sự và chính xác, cũng như phù hợp với môi trường hoạt động y tế của Việt Nam, mà không gây phản cảm cho người dùng sẽ quyết định sự thành bại của mô hình khởi nghiệp AI trong y tế.
Nhìn chung, dữ liệu chính là “nhiên liệu” chính để các startup AI hoạt động, nhưng không phải ai cũng sở hữu bộ dữ liệu đầy đủ và chính xác. Các công ty mới thành lập thường gặp khó khăn trong việc thu thập dữ liệu lớn vì bị phân mảnh và không dễ tiếp cận, nhiều tập dữ liệu chất lượng cao chỉ thuộc sở hữu của các tập đoàn lớn. Thêm nữa, một số lĩnh vực như y tế, tài chính có các quy định nghiêm ngặt về quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu.
Tương lai của khởi nghiệp dựa vào dữ liệu
Giữa tháng 2, người viết cũng có cơ hội tiếp cận một sản phẩm phân tích tài chính dựa trên tích hợp với ChatGPT của một cựu chuyên viên phân tích của công ty chứng khoán, được làm ra với lý do là “tiết kiệm thời gian thu thập dữ liệu”.
Ở phiên bản đầu tiên, người dùng có thể truy vấn dữ liệu thông tin tài chính, hệ thống trả kết quả được mô tả ngắn gọn súc tích, có bảng biểu đầy đủ. Phiên bản thứ hai dự kiến sẽ cập nhật thêm khả năng phân tích chuyên sâu hơn bằng những phương pháp tài chính cụ thể.
Mô hình ngôn ngữ lớn với gen AI như ChatGPT đang ngày càng phổ biến. Thị trường ngày càng xuất hiện thêm nhiều tên tuổi từ các tập đoàn lớn sau này như Grok (của nền tảng X) hay DeepSeek của Trung Quốc. Việc tích hợp thêm công cụ chuyên sâu như tài chính do đó là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, vấn đề vẫn là câu chuyện của dữ liệu.
Chẳng hạn với công cụ trên, dữ liệu chỉ gói gọn trong phạm vi báo cáo tài chính của các công ty niêm yết. Ví dụ đặt câu hỏi “Công ty chứng khoán nào dẫn đầu thị phần môi giới tại Việt Nam?”, hệ thống sẽ không nhắc đến những công ty chưa niêm yết.
Trước đó, tại sự kiện gõ cồng đầu năm trên sàn chứng khoán HOSE, ông Trịnh Hoài Giang, Tổng giám đốc Công ty chứng khoán TPHCM (HSC), nói rằng HSC cũng đang nghiên cứu học hỏi để ứng dụng AI. Trong ngành chứng khoán, AI có thể được ứng dụng để nghiên cứu, tổng hợp data, quản lý khách hàng và dịch thuật. Còn trên toàn cầu, AI được ứng dụng nhiều nhất trong lĩnh vực ngân hàng, giúp tự động hóa các khâu phê duyệt thủ tục. Nhìn chung, các ngân hàng lớn đã đầu tư nhiều tiền và tiết kiệm được nhiều tiền nhờ AI.
Tại tọa đàm khoa học “Ứng dụng AI dành cho các tổ chức Tài chính và Bảo hiểm” do Đại học UEH tổ chức mới đây, các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng AI có nhiều hướng đi. Ngoài các giải pháp phân tích tài chính và trợ lý tài chính, với mô hình phân tích dữ liệu lớn được nhắc đến, AI còn có thể giúp khối văn phòng tự động hóa và tối ưu hóa việc thẩm định hồ sơ và giải quyết yêu cầu của khách hàng, từ đó cho vay chính xác hơn.
Nhìn chung, sự phát triển mạnh mẽ của các công ty AI khởi nghiệp đến từ nhiều yếu tố, bao gồm sự phổ biến của các nền tảng điện toán đám mây, sự tiến bộ trong nghiên cứu AI và sự gia tăng của các nhà đầu tư sẵn sàng rót vốn vào lĩnh vực này.
Trở lại với câu chuyện của giải thưởng khởi nghiệp của quỹ mạo hiểm Ái Việt Venture, AILIVER không giành giải chung cuộc mà giành được danh hiệu “tiên phong”, nhưng lại nhận được khoản đầu tư ươm mầm trị giá 50.000 đô la Mỹ từ quỹ này, mở ra cánh cửa để tiếp tục thử nghiệm lâm sàng và hoàn thiện sản phẩm. Thay vào đó, dự án Airboots, robot canh tác nông nghiệp của Công ty Shoes Agtech, đã đoạt giải nhất chung cuộc.
"Chúng ta không chỉ tập trung vào nghiên cứu và phát triển, mà cần sáng tạo và thương mại hóa nhanh chóng. Thách thức lớn nhất là làm sao để đưa nghiên cứu khoa học vào thực tế và tạo ra doanh thu”, TS. Nguyễn Thành Nam, một trong những nhà sáng lập tập đoàn FPT và Chủ tịch AiViet Venture, nói về thách thức của khởi nghiệp, cho dù có là AI hay không.
