(KTSG Online) – Muốn công nghệ số “chạm” tới từng chủ thể của nền kinh tế, ngoài chiến lược chuyển đổi đồng bộ từ Chính phủ và công cụ chuyển đổi toàn diện, thì các doanh nghiệp lớn cần phát huy vai trò “sếu đầu đàn” - chủ động lan toả công nghệ, kiến thức tới các chủ thể trong nền kinh tế.
- Triển khai gói tín dụng 500.000 tỉ đồng cho công nghệ số
- Việt Nam trong cuộc chơi công nghệ số toàn cầu
Bài toán khó giải
Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ số, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), giúp không ít doanh nghiệp Việt Nam nhanh chóng chuyển mình những năm qua.
Từ một ngân hàng yếu kém, đứng cuối bảng xếp hạng ngân hàng thương mại Việt Nam và thuộc diện phải tái cơ cấu bắt buộc vào năm 2011, TPBank dần vươn lên vươn lên nhóm 10–12 ngân hàng hàng đầu và sở hữu tệp khách hàng với hơn 14 triệu khách, nhờ ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số.
Đáng lưu ý, phần lớn giao dịch của khách hàng tại TPBank là trên kênh số, với tỷ lệ lên tới 98%. “Nếu chỉ cạnh tranh theo mô hình truyền thống với những ngân hàng đã đi trước, TPBank gần như không có cơ hội, nhất là khi Nhà nước hạn chế việc mở rộng chi nhánh. Vì vậy, ngay từ khi tái cơ cấu, ban lãnh đạo đã chọn phát triển mạnh kênh số - nơi ngân hàng không bị giới hạn việc phục vụ khách hàng theo không gian và thời gian”, ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank cho biết.
Tương tự, robot hình người có tên VinMotion, có khả năng di chuyển, tương tác với con người, do Vingroup nghiên cứu - sản xuất cũng đánh dấu bước tiến lớn của đơn vị này trong lĩnh vực công nghệ cao, sau gần 10 năm chọn con đường “đi thẳng vào công nghiệp, ứng dụng ngay 4.0".
Ngoài các doanh nghiệp lớn, hoạt động khởi nghiệp công nghệ số cũng dần sôi động với gần 74.000 doanh nghiệp, hoạt động trong các lĩnh vực, gồm: phần cứng, điện tử, phần mềm và AI, dữ liệu lớn, Internet vạn vật... Với quy mô này, tổng doanh thu công nghiệp công nghệ số của Việt Nam năm 2024 ước đạt 152 tỉ đô la Mỹ, tăng 35,7% so với năm 2019.
Con số trên phần nào cho thấy công nghiệp công nghệ số dần trở thành một trong những cấu phần quan trọng, giúp kinh tế Việt Nam tăng trưởng nhanh và bền vững hơn trong những năm tới.
Nhưng bên cạnh nét tích cực, trình độ công nghệ của phần lớn doanh nghiệp Việt Nam nhìn còn thấp. Hơn nữa, việc phát triển công nghệ số, hạ tầng công nghệ số chưa đồng đều giữa các vùng, miền, tạo ra khoảng cách lớn trong tiếp cận công nghệ, ảnh hưởng đến khả năng kết nối toàn quốc và sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp công nghệ số.
Ông Đỗ Danh Thanh, Phó tổng giám đốc, Dịch vụ tư vấn công nghệ và chuyển đổi CNTT (Deloitte Việt Nam), cho biết mức đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D) của Việt Nam hiện còn khiêm tốn, chỉ đạt khoảng 0,42% GDP vào năm 2022 - cách xa mục tiêu 1,5% GDP mà Việt Nam từng đặt ra cho giai đoạn đến năm 2020, theo thống kê của Ngân hàng thế giới (WB). Đang lưu ý, phần lớn nguồn lực R&D vẫn đến từ khu vực công, trong khi khu vực doanh nghiệp tư nhân, vốn được kỳ vọng là đầu tàu của đổi mới sáng tạo, mới chỉ đóng góp ở mức rất hạn chế.
“Nguyên nhân không chỉ nằm ở công nghệ mà còn ở nhiều yếu tố khác, như: chiến lược, con người, dữ liệu và mô hình vận hành”, ông Danh nói với KTSG Online.
Cũng theo ông Danh, trên phương diện chiến lược, nhiều doanh nghiệp chưa có tầm nhìn số rõ ràng, chưa xây dựng được bản đồ lộ trình số, gắn chặt với mục tiêu tăng trưởng và năng lực cốt lõi. Việc này khiến các sáng kiến số rời rạc, mang tính kỹ thuật nhiều hơn là đổi mới chiến lược.
Còn trên phương diện con người và văn hóa tổ chức, nhiều doanh nghiệp chưa chú trọng phát triển năng lực số nội bộ, chưa có chiến lược tái đào tạo hoặc xây dựng văn hóa đổi mới, trong khi Nghị quyết 57 nhấn mạnh việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao và nâng cao khả năng thích ứng với bối cảnh chuyển đổi số toàn diện.
Bổ sung, ông Lê Công Thành, Chủ tịch, kiêm Tổng giám đốc Công ty InfoRe Technology, chia sẻ trải nghiệm trong quá trình đào tạo, ứng dụng công nghệ số tại nhiều doanh nghiệp, đó là “Còn chập chững và sơ khai, mới dùng ở cấp độ cá nhân trong doanh nghiệp. Thậm chí, lãnh đạo nhiều tổ chức đang trong quá trình tìm hiểu”.
“Khi AI bùng nổ, Việt Nam tiếp cận rất nhanh, xuất phát cùng các quốc gia khác. Nhưng nếu họ đi giày thì người Việt lại chạy đua bằng ‘chân đất’ trong cuộc thi”, ông Thành so sánh.
Vươn mình cùng nhau nhờ lan toả công nghệ
Với mong muốn thúc đẩy chuyển đổi số, một số doanh nghiệp lớn đã nỗ lực phát huy vai trò “sếu đầu đàn” - chủ động lan toả công nghệ, kiến thức tới các chủ thể trong nền kinh tế.
Chẳng hạn, FPT Digital tổ chức nhiều khoá tập huấn kỹ năng ứng dụng AI và AI tạo sinh vào công tác sản xuất - kinh doanh tại EVNCPC. Ngoài ra, đồng hành và tư vấn ứng dụng AI cho BIM Group, giúp đơn vị tận dụng dữ liệu và công nghệ, làm nền tảng kiểm soát chi phí, đột phá doanh thu và xây dựng lợi thế cạnh tranh dài hạn.
Tương tự, MISA tổ chức nhiều sự kiện tập huấn công nghệ, hoặc cử nhân sự trực tiếp hỗ trợ các hộ kinh doanh trong bối cảnh xuất hiện nhiều chính sách quản lý thuế mới. Gần đây, đơn vị này tiếp tục phát triển sản phẩm MISA AMIS OneAI - là nền tảng hợp nhất các mô hình AI tiên tiến nhất, thay thế các công cụ AI rời rạc. Điều này giúp khách hàng là doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh dễ dàng so sánh kết quả giữa nhiều mô hình AI, rồi lựa chọn kết quả và ra quyết định phù hợp, góp phần nâng cao năng lực quản trị và năng suất tại tổ chức.
Thậm chí, đơn vị này còn dự kiến phát triển AI Agent (nhân viên số) trong tương lai gần, giúp doanh nghiệp có thể thuê “nhân viên số” về làm việc.
Tuy nhiên, để công nghệ số “chạm” tới từng chủ thể của nền kinh tế, giúp doanh nghiệp và người lao động chuyển từ tư duy số hóa công cụ sang số hóa mô hình vận hành, ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank, cho rằng cần tập trung vào nhu cầu của người dân - yếu tố then chốt quyết định thành công của chuyển đổi số.
Nhắc lại câu chuyện Chính phủ tặng quà người dân nhân dịp 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc Khánh 2-9, ông cho rằng việc người dân hưởng ứng các chương trình an sinh xã hội, vì có khoản hỗ trợ cụ thể và có cơ sở dữ liệu để xác định minh bạch, chính xác.Điều này có nghĩa những nhu cầu nhỏ và thiết thực hàng ngày, khi được đáp ứng qua kênh số sẽ dần hình thành thói quen sử dụng.
“Hiện người già lẫn trẻ nhỏ đều đã thành thạo với điện thoại thông minh. Nên điều quan trọng là phải triển khai các dịch vụ số sao cho dễ dùng, phục vụ đúng nhu cầu, thì hiệu quả mang lại sẽ rất lớn. Khi Nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức cùng đi theo hướng này, chắc chắn sẽ đáp ứng được kỳ vọng của người dân”, ông Hưng nói tại tọa đàm “Cơ hội vươn mình từ chuyển đổi số: Câu chuyện tiên phong từ ứng dụng VNeID và ngành tài chính - ngân hàng” ngày 9-9.
