Mười năm cây ca cao: cơ hội và thách thức
Ngọc Hùng
 |
| Kiểm tra hạt ca cao bán cho các công ty chế biến. Ảnh: NH |
(TBKTSG Online) - Việt Nam đang hội tụ đầy đủ các yếu tố để trở thành một trong những quốc gia sản xuất ca cao có chất lượng cao của châu Á, song để làm được điều này, Việt Nam phải giải quyết những thách thức gặp phải trong thời gian tới.
Ông Gricha Safarian, Giám đốc điều hành Công ty Puratos Grand Place Việt Nam, đã chia sẻ quan điểm của mình như vậy tại Hội nghị đánh giá mười năm phát triển ca cao Việt Nam, định hướng thời gian tới do Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiêp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) và Ban điều phối phát triển ca cao Việt Nam tổ chức ngày 28-7 tại TPHCM.
Cơ hội
Theo ông Gricha Safarian, ngoài điều kiện tự nhiên phù hợp với cây ca cao, Việt Nam còn có đội ngũ nông dân có thể tiếp thu nhanh kỹ thuật trồng, chăm sóc ca cao mà bằng chứng là những nông dân khi được công ty Puratos Grand Place Việt Nam hướng dẫn kỹ thuật đã tăng năng suất từ 1kg hạt khô/cây lên 3kg hạt khô/cây một cách dễ dàng.
Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam đã có những chính sách hỗ trợ để giúp cây ca cao phát triển bền vững, và cuối cùng là giá ca cao hiện nay đang ở mức cao, ngang bắng giá ca cao giao dịch trên thị trường Luân Đôn. Với những yếu tố như vậy, Việt Nam có khả năng để trở thành một nước sản xuất ca cao có vị thế ở châu Á trong tương lai.
Hiện giá ca cao đang được nông dân bán cho công ty chế biến là 6.000 đồng/kg quả, cao hơn 2.500 đồng/kg so với thời điểm này năm trước. Chính nhờ giá ổn định nên tại một số tỉnh vốn có thế mạnh về cây ca cao như Bến Tre, diện tích trồng mới đang có dấu hiệu gia tăng.
Ông Phan Văn Khổng, Trưởng ban điều hành dự án ca cao Bến Tre, cho biết tính từ đầu năm đến nay, tỉnh đã có thêm 100 héc-ta ca cao trồng mới. “Với mức giá ca cao ổn định như hiện nay, chúng tôi hy vọng mỗi năm sẽ có thêm 300 héc-ta ca cao trồng mới,” ông Khổng nói.
Theo Sở NN&PTNT Bến Tre, tỉnh ưu tiên phát triển cây ca cao trồng xen trong vườn dừa nhằm giúp nông dân tăng thêm thu nhập. Thống kê của tỉnh cho thấy, trồng ca cao xen vườn dừa mỗi năm mang về cho mỗi hộ nông dân khoảng 100 triệu đồng/héc-ta, cao gấp hai lần so với trồng dừa.
Và còn đó thách thức
Ông Đinh Hải Lâm, Giám đốc phát triển ca cao Việt Nam (Mars Incorporated), cho rằng để người dân quan tâm đến cây ca cao, điều cần làm bây giờ là phải tìm cách nâng cao năng suất cây ca cao, và đặc biệt là giá cả phải ổn định.
Ông Lâm dẫn chứng, hiện Cục trồng trọt đặt mục tiêu đến năm 2020, tổng diện tích trồng ca cao vào khoảng 50.000 héc ta, tăng gấp hai lần so với hiện nay, với năng suất trung bình khoảng 1,2 kg hạt khô/cây. Mục tiêu mở rộng này khó đạt được vì năng suất thấp sẽ không khuyến kích người dân trồng ca cao.
"Theo tính toán của tôi, để người dân yên tâm với cây ca cao thì trong thời gian tới phải làm sao nâng năng suất trung bình lên mức 2 kg hạt khô/cây thì mới hy vọng tăng thêm diện tích trồng ca cao sau mỗi năm," ông Lâm nói.
Theo ông Nguyễn Văn Hòa, Phó cục trưởng Cục trồng trọt, Bộ NN&PTNT, thế giới đang cần nguồn cung hạt ca cao, song những năm qua diện tích trồng ca cao ở Việt Nam không tăng mà có xu hướng giảm do dân chặt bỏ để trồng cây trồng khác có giá trị kinh tế hơn. Để cây ca cao phát triển bền vững, các tỉnh không cần chạy theo số lượng nhưng phải làm sao để nâng cao thu nhập cho nông dân, có như vậy, mới nói đến chuyện tiếp tục phát triển cây ca cao trong những năm tới.
Thực tế, trong 10 năm qua, kể từ khi cây ca cao bén rễ ở Việt Nam, đã có rất nhiều chương trình hỗ trợ của các chính phủ, các công ty sản xuất ca cao đối với loại cây trồng mới mẻ này. Cụ thể như dự án PSOM do chính phủ Hà Lan tài trợ, dự án SUCCES ALLIANCE hỗ trợ cho người trồng ca cao các tỉnh phía Nam, Winrock và WWF tài trợ cho dự án ca cao sinh thái ở Lâm Đồng, trung tâm trình diễn ca cao..., không kể nhiều dự án ở dạng hợp tác công tư (PPP) trong việc khảo nghiệm các giống ca cao phù hợp với từng địa phương.
Vì thế trong giai đoạn từ 2005-2012 diện tích ca cao tăng liên tục và đạt 25.700 héc-ta vào năm 2012. Tuy nhiên, sau đó diện tích giảm liên tục và hiện chỉ còn 11.761 héc-ta. Từ 2012, diện tích trồng ca cao bị chặt bỏ hàng loạt vì đây cũng là thời điểm giá cao su, hồ tiêu, điều thô trên thị trường tăng mạnh.
Việc giá ca cao không ổn định, có lúc lên đến 7.000 đồng/kg trái tươi (giá năm 2012) nhưng sau đó lại giảm xuống còn 3.000 đồng/kg trái tươi (2013), cũng khiến người dân chặt bỏ ca cao để chuyển sang trồng cây trồng khác.
Theo Ban điều phối phát triển ca cao Việt Nam, nếu so sánh với những cây trồng khác như cà phê, khoai mì, bưởi da xanh, hồ tiêu, cao su thì cây ca cao không bằng. Đây cũng là thách thức mà Ban điều phối phát triển ca cao Việt Nam phải tìm cách giải quyết nếu muốn giữ lại cây ca cao ở Việt Nam.
Xem thêm
