(KTSG) – Ngành đăng kiểm trải qua một cuộc khủng hoảng trong năm 2023 khi hàng loạt trung tâm đăng kiểm bị đóng cửa, nhiều đăng kiểm viên bị khởi tố về tội nhận hối lộ làm năng lực đăng kiểm ở các thành phố lớn bị sụt giảm chưa từng thấy.
Có lúc người có ô tô đi đăng kiểm phải miệt mài chờ 2-3 ngày mới đến lượt. Ùn tắc sau đó được giải quyết nhờ Bộ Giao thông Vận tải ra thông tư cho phép tự động giãn chu kỳ đăng kiểm cho nhiều loại xe.
- Xét xử đại án đăng kiểm với 254 bị cáo, phiên tòa kéo dài ba tháng
- TPHCM tăng cường nhân lực đăng kiểm cho dịp cuối năm
Nay theo Luật Trật tự, an toàn giao thông, sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2025, mô tô, xe gắn máy sẽ phải thực hiện kiểm định khí thải; việc kiểm định phải được thực hiện tại các cơ sở kiểm định khí thải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Với lượng xe máy đã đăng ký trên toàn quốc vào khoảng 69,2 triệu chiếc, trong đó xe đang lưu hành chừng 45,5 triệu chiếc, việc ùn tắc kiểm định khí thải ắt sẽ diễn ra nếu chúng ta không có những biện pháp thích ứng ngay từ bây giờ.
Ngay cả đối với ô tô chở người dưới 9 chỗ không kinh doanh vận tải còn được miễn đăng kiểm trong 36 tháng (trước đây là 30 tháng), thì với xe gắn máy chỉ kiểm định khí thải, việc đầu tiên để tránh ùn tắc, tiết kiệm thời gian cho người dân, tránh quá tải cho các cơ sở kiểm định là quy định niên hạn xe máy được miễn kiểm định khí thải.
Với công nghệ sản xuất rất hiệu quả hiện nay của các hãng xe, vòng đời hoạt động bình thường một chiếc xe gắn máy có thể lên đến 20 năm một cách dễ dàng. Vì thế, thiết nghĩ các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Trật tự, an toàn giao thông nên quy định xe gắn máy sản xuất từ 10 năm trở xuống thì được miễn kiểm định khí thải.
Chỉ cần một quy định này thôi, chúng ta vẫn bảo đảm xe gắn máy lưu hành không phát ra khí thải quá mức gây hại cho môi trường, đồng thời không tạo ra sự xáo trộn về việc áp dụng kiểm định khí thải. Bên cạnh đó, sau khi nghiên cứu các tiêu chuẩn kỹ thuật, đo lường mức phát thải thực tế của các dòng xe, có thể quy định tiếp chu kỳ kiểm tra khí thải cho xe sản xuất từ 15-20 năm, chẳng hạn cứ 24 tháng kiểm định một lần. Chu kỳ này có thể rút ngắn với xe có niên hạn trên 20 năm và ngắn nữa với xe trên 25 năm tuổi.
Bên cạnh đó, cần sớm đề ra các quy chuẩn kỹ thuật mà các cơ sở kiểm định cần đạt được, kể cả về máy móc, trang thiết bị và yêu cầu về nhân lực để những nơi nào muốn tham gia vào lĩnh vực này có thể sớm tính toán khả năng đầu tư, mở trung tâm kiểm định. Cũng cần đề ra mức giá sàn và giá trần cho dịch vụ kiểm định khí thải để các nơi này tính toán bài toán lợi ích và chi phí trước khi họ quyết định đầu tư. Cho dù có thể chưa bắt đầu kiểm định khí thải xe máy vào đầu năm tới vì còn chờ các bộ, ngành xây dựng lộ trình thực hiện thế nhưng việc chuẩn bị sớm không bao giờ thừa.
Kiểm định khí thải đối với xe máy là một biện pháp cần thiết trong nỗ lực bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe của người dân đồng thời còn tiết kiệm được nhiên liệu nếu chủ xe thực hiện bảo dưỡng định kỳ theo khuyến cáo. Tuy nhiên, nếu không có những bước đi chuẩn bị sớm, sẽ không khỏi lo ngại cho cảnh ùn tắc khi luật và các văn bản hướng dẫn thi hành bắt đầu có hiệu lực. Sự chuẩn bị đó đến từ cả ngành giao thông vận tải, cộng đồng khởi nghiệp kinh doanh trong một lĩnh vực mới cũng như ý thức kèm theo là thông tin cập nhật cho người dân có sở hữu xe máy để tuân thủ quy định mới.
