Cá cơm mồm kho tương
Tương Tâm
 |
| Tô cá cơm nồm kho tương ăn với các loại rau thơm và vị chua, chát… Ảnh: Tương Tâm |
(TBKTSG Online) – Cá cơm có quanh năm nhưng nhiều nhất vào mùa tháng 4 đến tháng 9. Cá cơm thích nghi ở môi trường nước mặn lẫn nước ngọt và có nhiều chủng loại như cá cơm trắng, cơm săng, cơm than, cơm sọc, cá cơm nước ngọt… Ngoài những loại cá cơm vừa kể, còn có loại cá cơm rất nhỏ (không làm nước mắm vì sản lượng đánh bắt ít), dài độ 3 phân (nhỏ cỡ 1/3 đầu mút đũa ăn), thân cá màu trắng bạc, thịt trong suốt, khi chế biến có thể ăn luôn cả xương, đó là cá cơm mồm.
Nhắc đến con cá cơm mồm ngày xưa, tôi không khỏi chạnh lòng khi nhớ về má tôi. Với đồng lương công nhân "khiêm tốn" của ba, má phải lặng lẽ xoay xở bữa ăn hàng ngày cho gia đình. Mỗi khi đi chợ, má phải “lội tới lội lui” từ đầu đến cuối chợ để tìm mua thức ăn giá rẻ, lại luôn phải suy nghĩ, tính toán thay đổi các món ăn trong ngày sao cho các con đỡ ngán. Nhìn mớ cá cơm mồm, bó bồ ngót, vài củ gừng non… trong giỏ khi má đi chợ về, chị em tôi không khỏi chạnh lòng!
Dù con cá cơm “tí nị”, rẻ tiền như thế, nhưng qua bàn tay chế biến khéo léo của má cũng trở thành những món ngon khiến cả nhà ưa thích. Ngoài các món thường ngày như cá cơm mồm kho quẹt, nấu canh bồ ngót (hoặc lá bình bát dây), chiên giòn trộn gỏi xoài… má tôi còn chế biến thêm một món ăn rất lạ và ngon miệng là cá cơm mồm kho tương hột.
 |
| Con cá cơm nồm nhỏ xíu, giá rẻ nhưng vị ngon ngọt không kém các loại khác. Ảnh: Tương Tâm |
Đi chợ, má lựa cá cơm còn tươi đem về rửa sạch, để ráo (không cần cắt đầu, mổ bụng vì cá nhỏ, xương mềm). Tương hột, má chọn loại tương ngon (tương y), hạt tương màu vàng tươi, có độ mặn vừa phải. Gừng non, má cạo vỏ, rửa sạch, xắt sợi để ra dĩa. Trước hết, má cho tương hột cùng gừng non xắt sợi vào chảo phi mỡ (dầu) xào thơm, đổ thêm một ít nước vào tương, nấu sôi. Kế đến, má cho cá cơm mồm vào chảo, nêm nếm gia vị cho vừa ăn. Chờ nước trong nồi sôi lên, má nhắc xuống ngay (để sôi lâu, cá mềm mất ngon!) và múc ra tô! Theo má, để món ăn được “thăng hoa”, cần phải thêm những thứ “hương đồng cỏ nội” như: cải bẹ xanh, khế chua, dưa leo, chuối chát, rau thơm (ngò om, húng quế…) vào nữa.
Thật đầm ấm khi cả nhà quây quần bên bữa cơm chiều đạm bạc được dọn lên với món cá cơm mồm kho tương hột cùng tô nước cơm làm canh. Gắp miếng khế chua cùng vài cọng ngò om chấm vào tô cá cơm mồm kho tương hột đưa lên miêng nhai chậm rãi. Vị ngọt, mềm, béo thơm của cá cơm, của tương hột, của gừng hòa lẫn vị giòn, thơm của rau sống… Và một miếng cơm nóng có chan một vài muỗng nước cơm vào “lùa” một hơi, thật hấp dẫn, nồi cơm má nấu được vét sạch lúc nào không hay biết!
Hiện nay, tôi đã có gia đình và sống nơi thành thị, cuộc sống tương đối đầy đủ. Mỗi khi đi chợ bất chợt bắt gặp người bán cá cơm mồm, lại chợt nhớ về hình ảnh gầy gò của má lụi cụi trong bếp làm những món ăn quê mùa, dân dã mà thấy xao xuyến, bồi hồi.
