(KTSG Online) - Hôm thứ Ba tuần này, 25 tháng 4, báo mạng VnExpress đăng một phóng sự ảnh về đợt nắng nóng đang diễn ra ở Sài Gòn(1). Trong đó có một bức ảnh người viết sẽ chọn là “ảnh trong tuần” vì trong bức ảnh rất thời sự này cho thấy nhiều chuyện đáng suy gẫm.
Tác giả ảnh chụp một bảng thông báo điện tử đặt ở góc đường Điện Biên Phủ - Xô Viết Nghệ Tĩnh, quận Bình Thạnh. Ở vị trí trung tâm bảng là bức tranh minh họa Vua Hùng uy nghi. Bên trên viết dòng chữ “Giỗ Tổ Hùng Vương / Mùng 10 tháng Ba âm lịch”. Dưới chân nhà vua ghi câu ca dao quen thuộc “Dù ai đi ngược về xuôi / Nhớ ngày giỗ Tổ mùng 10 tháng 3”.
Sẽ chẳng có gì đáng nói nếu dòng chữ chạy trên cùng thông báo giờ và nhiệt độ ngay tại thời điểm chụp ảnh không ghi rõ là vào lúc 1 giờ 27 phút trưa, nhiệt độ đang là 40 độ C!
Nhưng đó chưa phải là kỷ lục. Nhiệt độ ngoài trời gần đây có ngày vọt lên trên 45 độ C(2).
Sài Gòn nóng đổ lửa. Ờ thì đúng, nhưng năm nào chả vậy, có gì mà than? Nóng thì chui vào phòng máy lạnh.
Đúng là khẩu khí của… kẻ giàu. Đâu phải ai cũng giàu để có được phòng máy lạnh ở nhà và ở nơi làm việc. Nhưng thôi, cứ tạm cho là chúng ta đủ giàu để sắm máy lạnh đi!
Và cứ tạm cho là chúng ta dư sức trả tiền điện. Tuy nhiên, có một thứ tài chính cũng khó lòng trang trải. Báo chí đưa tin ngày 21-4-2023, TPHCM lập kỷ lục mới về lượng điện tiêu thụ trong một ngày, đạt mức 93,53 triệu kWh, cao hơn kỷ lục cũ vào ngày 14-5-2021 với 90,69 triệu kWh(3). Thống kê cho thấy lượng điện tiêu thụ tăng tỷ lệ thuận với nhiệt độ môi trường.
Trời nóng thì chạy máy lạnh rồi chui vào đó. Đời không đơn giản thế. Với máy điều hòa không khí, chúng ta càng thích thú với cái lạnh trong phòng bao nhiêu thì trên thực tế mình đang làm tăng nhiệt độ bên ngoài căn phòng bấy nhiêu.
Thứ nhất, máy điều hòa làm lạnh dựa trên nguyên lý làm nóng ga bên trong. Suốt quá trình đó, trong khi làm lạnh căn phòng giúp con người khoan khoái, máy điều hòa lại phải tỏa một lượng lớn nhiệt độ ra môi trường.
Thứ hai, máy lạnh cần nguồn điện lớn để hoạt động được cung cấp bởi các nhà máy điện. Đến lượt mình, các nhà máy điện chạy bằng dầu và than cũng tỏa ra một lượng khổng lồ khí thải, trong đó có CO2, gây nên hiệu ứng nhà kính, dẫn đến hiện tượng trái đất nóng lên và biến đổi khí hậu.
Thứ ba, bản thân máy điều hòa khi hoạt động khó tránh khỏi rò rỉ các loại ga dùng làm lạnh. Đây là thủ phạm phá hủy tầng ô zôn bảo vệ nhân loại chống lại tia cực tím của mặt trời, cũng như góp phần làm trái đất nóng thêm.
Như vậy, biến đối khí hậu khiến trái đất nóng lên, khiến chúng ta càng thích bật máy điều hòa. Nhưng chúng ta càng ở lâu trong phòng lạnh sẽ làm nhiệt độ môi trường nóng hơn, góp phần khiến biến đổi khí hậu trầm trọng hơn. Hậu quả là nhiệt độ càng nóng hơn, khiến chúng ta càng chạy máy điều hòa lâu hơn. Kết quả là trái đất sẽ càng nóng hơn. Và chúng ta sẽ phản ứng lại bằng cách bật máy điều hòa lâu hơn nữa.
Đây là cái vòng lẩn quẩn và là một phần của câu chuyện dài biến đổi khí hậu. Điều này cũng cho thấy kỷ lục tiêu thụ điện (bởi máy lạnh) chẳng có gì là hay ho. Ngược lại, chúng ta phải nghĩ cách để… hạn chế kỷ lục này thay vì đưa tay bật công tắc máy lạnh.
Biến đổi khí hậu đang ở quanh ta, không thể tránh khỏi hoàn toàn. Do đó, cần học cách sống chúng với nó và hạn chế nó. Những chuyện chống biến đổi khí hậu – như trồng rừng, trồng cây phòng hộ, hạn chế phát khí thải bằng cách dùng phương tiện giao thông công cộng, xây dựng đường sá tốt hơn, tiết kiệm điện, nước – thực chất là câu chuyện của chính chúng ta, liên quan trực tiếp đến chúng ta.
Nói đâu chi cho xa xôi. Muốn đời bớt nóng nực, một việc trong tầm tay là chúng ta hãy ủng hộ cây xanh. Nên tận dụng diện tích có được để trồng cây, tăng diện tích cây xanh. Và đừng chỉ nói hay nghĩ, mà hãy làm. Ví dụ, trước nạn bê tông hóa ngày càng trầm trọng, phải từ chối các dự án xây dựng thiếu cây xanh, loại bỏ tư duy sẵn sàng hy sinh cây xanh trong mọi dự án.
Khi nhiệt độ môi trường tăng lên vì bê tông hóa, chỉ số cây xanh cũng đang tiến đến con số không. Thành phố sẽ không còn đáng sống. Bên ngoài các căn phòng với máy điều hòa chạy hết công suất, tia cực tím trở thành cực đại. Chúng ta đối mặt với nguy cơ khả năng chống chọi với biến đổi khí hậu đang trở thành cực tiểu.
---------------
(1)https://vnexpress.net/nguoi-sai-gon-duoi-nang-nong-gan-40-do-c-4597555.html
(2), (3)https://baotintuc.vn/doanh-nghiep-san-pham-dich-vu/thanh-pho-ho-chi-minh-luong-dien-tieu-thu-tang-muc-ky-luc-20230424174934081.htm
Quy luật của tự nhiên luôn luôn cân bằng. Nếu nóng quá, lạnh quá, thì cũng chỉ là phản ứng của tự nhiên trước sự mất cân bằng do con người gây ra mà thôi. Hàng triệu năm đã trôi qua để tự nhiên có thể kiến tạo nên môi trường sống hoàn hảo cho con người. Nhưng sẽ không cần nhiều thời gian như vậy để dẫn đến biến đổi khí hậu như hôm nay. Bởi vì tốc độ tàn phá tự nhiên hiện nay của con người đang nhanh hơn rất nhiều lần.
Có một thời gian tôi không đi qua đường Tôn Đức Thắng khúc giáp với đường Nguyễn Hữu Cảnh, năm rồi tôi đi qua đường này và ngạc nhiên nhận ra hàng cây xanh to lớn đâu mất tiêu. Không còn bóng mát mà chỉ có hơi nóng hắt lên từ mặt đường nhựa bê tông , tôi tưởng tôi bị lạc đường, không biết vì lý do nào mà hàng cây xanh to lớn bị giải toả . Đây là khúc đường có bóng mát vào bậc nhất ở TP HCM.