(KTSG Online) - Quân đội Ukraine đã tiến hành đợt phản công mạnh mẽ trong những ngày gần đây, chiếm lại hàng ngàn kilomet vuông lãnh thổ từ các khu vực mà binh sĩ Nga chiếm đóng với tốc độ nhanh chóng, có thể buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin phải xem xét lại chiến lược và mục tiêu của mình trong cuộc chiến đã kéo dài 6 tháng.
Tuy nhiên, ngay cả khi cục diện chiến trường đang có lợi cho Ukraine, châu Âu khó có thể tránh được cơn suy thoái kinh tế trong mùa đông này do tác động của cuộc khủng hoảng năng lượng kể từ khi chiến tranh nổ ra.
- Khủng hoảng năng lượng ‘bóp nghẹt’ doanh nghiệp nhỏ châu Âu
- Nguy cơ châu Âu thiếu thực phẩm trong mùa đông do chi phí năng lượng tăng cao
Neil Shearing, nhà kinh tế trưởng ở Công ty tư vấn Capital Economics, nói: “Tôi không nghĩ có khả năng Ukraine bất ngờ đẩy lùi lực lượng Nga, giúp chiến tranh kết thúc và dòng khí đốt của Nga đến châu Âu được nối lại, đẩy giá đi xuống. Điều đó sẽ không xảy ra”.
Giá khí đốt kỳ hạn ở châu Âu đã giảm gần 50% sau khi đạt kỷ lục mới vào cuối tháng 8. Chỉ riêng trong tuần trước, khi quân đội Ukraine mở rộng đà tiến công, giá khí đốt ở khu vực đã giảm 20% nhưng vẫn cao hơn khoảng 460% so với một năm trước.
Vẫn chưa rõ những động thái tiếp theo của Tổng thống Putin khi lực lượng của ông rút lui. Nga đã đóng cửa đường ống Nord Stream 1 cung cấp khí đốt sang châu Âu và có thể cắt nguồn cung cấp khí đốt còn lại sang châu Âu thông qua Ukraine, có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng năng lượng của khu vực.
Nga cũng có thể chuyển sang các hành động quân sự khác, thậm chí còn đáng lo ngại hơn nếu Tổng thống Putin nhận thấy đang bị dồn vào chân tường.
Châu Âu đang chạy đua tích trữ các nguồn cung cấp năng lượng để các hộ gia đình và doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn điện và nhiệt khi thời tiết trở nên lạnh hơn. Nỗ lực đó đã thành công. Cho đến nay, các cơ sở lưu trữ khí đốt đã lấp đầy 84% công suất, mặc dù tốn chi phí rất lớn.
Các chính phủ châu Âu cũng đã tung ra các gói hỗ trợ hào phóng để bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ khỏi tác động của giá cả tăng cao. Anh và Đức, cùng với các nước EU khác đã công bố các kế hoạch chi hơn 500 tỉ euro trợ cấp cho các hóa đơn năng lượng và các biện pháp can thiệp khác nhằm giảm bớt tác động của giá khí đốt đắt đỏ.
Dù vậy, các nhà kinh tế cảnh báo sự suy giảm hoạt động kinh tế ở châu Âu trong những tháng tới là không thể tránh khỏi.
Theo dữ liệu công bố hôm thứ 12-19, GDP của Anh hầu như không tăng trong 3 tháng, tính đến tháng 7. Trong khi đó, Viện Ifo của Đức cắt triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế lớn nhất châu Âu. Viện này cảnh báo đợt tăng giá điện và khí đốt gần đây đang “tàn phá” nền kinh tế Đức và sẽ dẫn đến mức sụt giảm 0,3% GDP trong năm tới, thay vì tăng trưởng 3,7% như dự báo đưa ra hồi tháng 6.
“Chúng ta đang tiến vào một cơn suy thoái mùa đông”, Timo Wollmershäuser, người đứng đầu bộ phận dự báo của Viện Ifo nói 12-9.
Hầu hết các nhà dự báo cho rằng, nền kinh tế châu Âu sẽ suy thoái trong 3 tháng cuối năm 2022 và 3 tháng đầu năm tới. Triển vọng kinh tế của khu vực sau đó vẫn chưa chắc chắn. Sự phụ thuộc của châu Âu vào khí đốt từ Nga đã khiến khu vực này dễ bị tổn thương khi thị trường trải qua những biến động chưa từng có do Nga cắt giảm nguồn cung khí đốt.
Theo Kaushal Ramesh, người đứng đầu bộ phận phân tích khí đốt của hãng tư vấn năng lượng Rystad Energy, Nga hiện đang cung cấp ít hơn 78% khí đốt cho khu vực so với thời điểm này vào năm ngoái.
Giá khí đốt tăng vọt khi các nước châu Âu lùng sục khắp thế giới để tìm nguồn cung cấp thay thế. Chi năng lượng tăng vọt đã làm thay đổi đáng kể triển vọng kinh tế, khiến hóa đơn của hộ gia đình tăng cao và buộc người dân phải hạn chế các khoản chi tiêu khác, đồng thời khiến ngành công nghiệp nặng phải đóng cửa các nhà máy.
“Việc Nga cắt nguồn cung cấp khí đốt trong mùa hè và đà tăng giá mạnh mẽ của nhiên liệu đang tàn phá sự phục hồi kinh tế sau cuộc khủng hoảng đại dịch Covid-19. Chúng tôi không kỳ vọng kinh tế khu vực trở lại bình thường cho đến năm 2024”, Wollmershäuser nói.
Kinh tế Trung Quốc giảm tốc cũng là một tin xấu. Cuộc khủng hoảng bất động sản và các hạn chế liên quan đến Covid-19 ở Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu của Đức.
Carsten Brzeski, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu vĩ mô toàn cầu của Ngân hàng ING, cho biết cuộc phản công thành công của Ukraine “cho thấy vẫn có một khả năng nhỏ cho một kịch bản tích cực trong vô vàn điều kiện kinh tế tiêu cực hiện nay”.
Tuy nhiên, ông cảnh báo trong bất kỳ bất kỳ kịch bản nào, giá năng lượng cũng khó giảm mạnh trong những tháng tới và áp lực giá khí đốt có thể quay trở lại. Dù giá khí đốt đã giảm trong tuần qua với hy vọng rằng Liên minh châu Âu (EU) có thể sớm công bố một sự can thiệp mạnh mẽ vào thị trường.
Nhưng những lo ngại cơ bản về cung và cầu không thay đổi và thanh khoản trên thị trường khí đốt tương lai giảm mạnh có nghĩa là giá có thể dao động lớn theo cả hai hướng.
Diễn biến thị trường khí đốt phần lớn dựa phụ thuộc vào mức độ lạnh trong những tháng mùa đông sắp tới ở châu Âu. Nếu nhiệt độ giảm nhiều, khiến nhu cầu năng lượng tăng cao, làm tăng giá cả, các điều kiện kinh tế có thể xấu đi đáng kể.
Chính phủ Anh đã cam kết, mỗi gia đình sẽ trả không quá 2.500 bảng (2.932 đô la Mỹ) cho năng lượng trong hai năm tới. Chính phủ cũng cũng cam kết hỗ trợ với chi phí năng lượng cho các doanh nghiệp, tổ chức từ thiện và tổ chức thuộc khu vực công trong 6 tháng tới và có thể lâu hơn.
Đức gần đây công bố gói 65 tỉ euro để hỗ trợ chi phí năng lượng cho hộ gia đình và doanh nghiệp. Tuy nhiên, hầu hết các nhà kinh tế học cho rằng vấn đề năng lượng quá lớn đến nỗi ngay cả hàng trăm tỉ đô la trợ cấp cũng không đủ để tránh được cơn suy thoái.
“Hỗ trợ tài chính làm giảm mức độ nghiêm trọng của suy thoái nhưng không ngăn chặn hoàn toàn”, Neil Shearing, nhà kinh tế trưởng Capital Economics nói.
Khi giá năng lượng cao, kéo theo lạm phát, điều này cũng gây thêm áp lực lên Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) sau khi ngân hàng này tăng lãi suất cơ bản với mức tăng lớn chưa từng có hồi tuần trước, đồng thời báo hiệu sẽ có nhiều đợt tăng lãi suất nữa. Chi phí vay cao sẽ là một lực cản khác đối với nền kinh tế châu Âu.
Theo CNN
