Chạy trời không khỏi nắng
 |
| (minh họa: Khều) |
(TBKTSG) – Hình ảnh người người trong bộ đồ thể thao chạy lúp xúp mỗi sáng ở công viên, sân vận động hay thậm chí dưới lòng đường như ở xứ mình, cho dù bầu trời ngập khói xe, thây kệ lề đường đầy rác rến, dường như là biểu tượng của nếp sống văn minh.
Chạy bộ đúng là tốt cho sức khỏe. Bằng chứng là nhiều thầy thuốc khuyên mọi người nên chạy bộ. Bằng chứng là các nhà nghiên cứu ở Đại học California đã tốn đến 20 năm cho một công trình thống kê quy mô bằng cách theo dõi hàng trăm người trên 50 tuổi trước khi đi đến kết luận là tỷ lệ tử vong vì bệnh tim mạch giảm đến 50% ở người có thói quen chạy bộ.
Theo thầy thuốc bên đó, không chỉ tỷ lệ tử vong mà ngay cả chuyện bệnh tật cũng hiếm hơn ở người sáng nào cũng chạy ít vòng. Để giải thích, dù là nhiều người đã hiểu từ lâu, chuyên gia ngành y học thể thao ở Cali đã chứng minh là chạy bộ tập luyện cho cơ tim nên vừa có tác động điều hòa huyết áp, vừa cung cấp máu cho mạng lưới mạch máu trên thành tim.
Người chạy bộ với tiết độ là người nhờ đó ít có vấn đề với huyết áp và bệnh lý mạch vành. Chạy bộ làm gia tăng hàm lượng dưỡng khí trong hệ hô hấp nên gián tiếp cải thiện dưỡng khí trong não bộ, trong cơ khớp. Người lớn tuổi nhờ chạy bộ chút chút nên dễ ngủ, ít bị cứng khớp, đồng thời tránh được loãng xương, tất nhiên khi đi kèm với chế độ dinh dưỡng dồi dào chất vôi.
Chạy bộ giúp trung hòa độc chất sinh phản ứng viêm tấy nên người chạy bộ ít bị bội nhiễm hô hấp, tiết niệu… với điều kiện đừng để nhiễm lạnh hay hít toàn khói xe khi chạy. Chạy bộ gây hưng phấn phản ứng tổng hợp kháng thể, nếu gia chủ đồng thời có chế độ dinh dưỡng dồi dào chất đạm thực vật. Đó là lý do tại sao người chạy bộ ít bị ung thư hơn người chọn thái độ đứng yên bên lề cuộc sống.
Chạy bộ còn giúp cải thiện chức năng tư duy. Tỷ lệ bệnh trầm uất cũng như tình trạng đãng trí ở người cao tuổi thích chạy bộ thấp hơn thấy rõ nếu so với nhóm đối tượng cùng tuổi nhưng không ưa vận động. Biết đâu nhà báo cũng nên chạy bộ mỗi sáng để bài viết hay hơn.
Điểm éo le là các nhà nghiên cứu quên đề cập đến phản ứng phụ của chuyện chạy bộ.
Không kể đến chuyện xui xẻo trượt chân té ngã. Không kể đến chuyện bị xe đụng trên lề đường hay thậm chí ngay giữa công viên như ở nước mình!
Chạy bộ, dù chạy chậm cách mấy, vẫn là hình thức vận động tiêu hao dưỡng khí. Đúng là tốt, nhưng tiến trình tiêu thụ dưỡng khí bao giờ cũng sản sinh một số phế phẩm được đặt tên là chất oxy-hóa.
Các chất này nếu tích lũy trong cơ thể đến mức độ nào đó là nguyên nhân dẫn đến tình trạng xơ vữa mạch máu, thoái hóa khớp, gỉ sét nội tạng hay thậm chí ung thư, nhất là khi đối tượng phải sống trong môi trường ô nhiễm vì tràn ngập chất phế thải kỹ nghệ, hóa chất gia dụng, phân bón hóa học, dược phẩm tổng hợp, hay thực phẩm theo kiểu tẩm melamine, bột đá, hàn the…
Cũng chính vì bàn tay phá hoại ngấm ngầm của các chất oxy-hóa mà thậm chí nhiều vận động viên loại chuyên nghiệp dễ ngã bệnh nặng trong thời gian ngắn sau khi giã biệt thao trường. Không để ý đến chất oxy-hóa vì cứ tưởng càng vận động càng tốt thì lầm.
Trong vận rủi cũng còn điều may. Độc chất thuộc nhóm oxy-hóa tuy nghe dữ dằn nhưng lại dễ bị bẻ gãy mũi nhọn nếu gia chủ kịp thời tiếp tế cho cơ thể sau buổi tập với các chất đối kháng, chất mang tên kháng oxy-hóa như sinh tố tiền sinh tố A, sinh tố C, E, khoáng tố selen, kẽm, hoạt chất sinh học như flavon, polyphenol, vi sinh hữu ích như Lactobacillus…
Do đó, biết là chạy ăn không dễ trong thời buổi kinh tế lao đao, nhưng chạy mà không ăn, dĩ nhiên ăn cho đúng cách, là một sai lầm vì bất lợi cho sức khỏe. Ngược lại, ăn rồi chạy, theo nghĩa nào cũng thế, hoàn toàn không có lợi cho sức khỏe, lắm khi phiền phức vô cùng nếu quen ăn… chạy!
Ai cũng hiểu là chạy nhiều có lợi cho sức khỏe hơn bó gối ngồi yên. Nhưng, như tấm huy chương, chuyện gì cũng có mặt trái. Bằng chứng là nhiều người muốn ngồi một chỗ cho yên phải biết cách chạy.
Hôm qua mới vào thăm anh bạn ở phòng cấp cứu hồi sức. Đang khỏe re bỗng nhồi máu cơ tim! Hỏi thăm cớ sự hồi lâu mới biết bệnh sở dĩ thập tử nhất sinh đến thế vì anh này hồi còn sung sức quen chạy dữ lắm. Chỉ khác ở điểm là anh ít khi chạy bộ mà chỉ chạy bằng “xế hộp” cho oai. Hết chạy trường cho con, chạy chức cho vợ thì chạy thuốc cho mấy vụ làm ăn để rồi cuối cùng vì chạy… án không xong nên ngã bệnh.
Thế mới hiểu nghề chạy cũng có năm bảy kiểu. Chạy sao cũng được, chạy sao cho vui, miễn đừng cháy máy!
BS. LƯƠNG LỄ HOÀNG – Trung tâm Oxy cao áp, TPHCM
