Chi phí sản xuất điện mặt trời rẻ hơn điện than tại Ấn Độ
Khánh Lan
(TBKTSG Online) - Giá các tấm quang năng giảm cộng với sáng tạo công nghệ đã giúp các nhà máy điện mặt trời ở Ấn Độ trở thành nơi đầu tiên trên thế giới có chi phí sản xuất điện mặt trời rẻ hơn so với chi phí sản xuất nhiệt điện than.
Công suất lắp đặt điện mặt trời toàn cầu đạt mức kỷ lục
Cơ hội với tấm năng lượng mặt trời
 |
| Biểu đồ bên trái thể hiện chi phí lắp đặt công suất điện mặt trời ở Ấn Độ (đường màu vàng) giảm 84% trong giai đoạn 2010-2018. Biểu đồ bên phải cho thấy Ấn Độ là nước đầu tiên trên thế giới có chi phí sản xuất điện mặt trời (ô ngang màu vàng) rẻ hơn điện than. Ảnh: WSJ |
Công suất điện mặt trời tăng 10 lần trong 5 năm
Tại vùng sa mạc đầy bụi ở Bhadla thuộc bang Rajasthan, Tây Bắc Ấn Độ, một nhà máy điện mặt trời đang sản xuất điện với chi phí rất thấp.
Được xây dựng vào năm 2018 bởi Công ty điện mặt trời Acme Solar, nhà máy này có công suất 200 MW điện, đủ để đáp ứng nhu cầu điện của các hộ gia đình ở một thị trấn nhỏ. Acme Solar đang bán điện cho các công ty phân phối điện với giá chỉ 2,44 rupee (793 đồng)/kWh, mức thấp kỷ lục tại thị trường điện mặt trời của Ấn Độ.
Đáng chú ý hơn nữa là chi phí sản xuất điện mặt trời ở đất nước đông dân thứ hai thế giới đang thấp hơn chi phí sản xuất điện than ngay cả khi đã bao gồm chi phí vay và xây dựng, đồng thời loại bỏ các yếu tố hỗ trợ như trợ cấp của nhà nước.
Sandeep Kashyap, Chủ tịch Acme Solar, nói: “Chúng tôi đang nổi tiếng là công ty có chi phí sản xuất điện mặt trời cực thấp”.
Điện mặt trời đang bước vào kỷ nguyên mới trên toàn cầu. Ngành công nghiệp điện mặt trời từ lâu dựa dẫm vào các chính sách trợ cấp và các quy định quản lý ưu ái khác. Giờ đây, chi phí tấm quang năng giảm cộng với sáng tạo công nghệ giúp điện mặt trời ở các nhà máy mới xây dựng đủ rẻ để cạnh tranh sòng phẳng với các nguồn năng lượng khác ở một số khu vực trên thế giới.
Điều này có thể thúc đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng của ngành năng lượng tái tạo trên toàn cầu, đặc biệt là ở các thị trường châu Á, nơi mức tiêu thụ năng lượng tăng nhanh để phục vụ nhu cầu phát triển.
Các chính phủ ở nhiều thị trường điện mặt trời bao gồm thị trường lớn nhất, Trung Quốc, đang dần giảm các chương trình trợ cấp và chính sách hỗ trợ điện mặt trời. Sự phát triển của các nhà máy điện mặt trời sẽ trở thành xu hướng chính trong những năm tới nhờ sự hỗ trợ vốn vay từ các nhà đầu tư toàn cầu như Ngân hàng Goldman Sachs, Quỹ đầu tư chính phủ Singapore GIC, các quỹ lương hưu và quỹ đầu tư vốn cổ phần khổng lồ ở phương Tây.
Cho đến nay, các nỗ lực thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo đã chặn đứng tốc độ tăng trưởng khí thải CO2 từ hoạt động sản xuất năng lượng trên toàn cầu. Nhưng sự thành công ở các nước như Ấn Độ trong việc đáp ứng nhu cầu điện của họ bằng năng lượng sạch sẽ là đóng vai trò then chốt để ngăn chặn các thách thức toàn cầu như ô nhiễm và biến đổi khí hậu.
Xu hướng giảm giá của các tấm quang năng và năng lượng đang tạo ra cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp điện mặt trời. Trong thập kỷ qua, điện mặt trời đã tăng trưởng từ mức chỉ 1% trong tổng công suất điện toàn thế giới lên mức 9% vào cuối năm ngoái, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), có trụ sở ở Paris (Pháp). IEA dự báo đến năm 2040, tỉ lệ này sẽ tăng lên mức 24%, giúp điện mặt trời trở thành nguồn cung cấp năng lượng lớn nhất.
Ấn Độ đang dẫn đầu tốc độ phổ cập điện mặt trời nhờ chi phí lắp đặt công suất điện mặt trời giảm 84% trong 8 năm (2010-2018), theo Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế (IREA). Các nước khác như Úc và Trung Quốc cũng đang chứng kiến chi phí lắp đặt công suất điện mặt trời giảm nhanh ở mức gần tương đương.
Ấn Độ đã tăng 10 lần công suất điện mặt trời được lắp đặt trong 5 năm qua, lên mức 32 GW. Chính phủ Ấn Độ hy vọng mức công suất này tăng thêm gấp 3 lần nữa trong vài năm tới.
Năm ngoái, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi nói rằng ông muốn công suất lắp đặt của năng lượng tái tạo bao gồm điện mặt trời của Ấn Độ phải đạt 450 GW vào năm 2030.
Trong chương trình chống biến độ khí hậu, Ấn Độ cam kết đến năm 2030, 40% công suất điện của nước này sẽ đến từ các nguồn năng lượng không phải là các nhiên liệu hóa thạch (than, dầu).
Chi phí sản xuất điện mặt trời rẻ hơn điện than 14%
 |
| Một trang trại điện mặt trời ở vùng sa mạc ở Bhadla thuộc bang Rajasthan, tây bắc Ấn Độ. Ảnh: Getty |
Năm 2018, chi phí sản xuất năng lượng mặt trời ở Ấn Độ (sau khi đã bao gồm chi phí xây dựng và vay vốn đầu tư cho nhà máy mới đồng thời loại bỏ tác động của các khoản trợ cấp trực tiếp) giảm về mức thấp hơn 14% so với chi phí sản xuất điện than. Và đây là lần đầu tiên trên thế giới chi phí sản xuất điện mặt trời rẻ hơn điện than, theo Công ty tư vấn năng lượng Wood Mackenzie.
Chương trình quy hoạch phát triển năng lượng quốc gia của Ấn Độ không đặt ra kế hoạch xây dựng bất cứ nhà máy nhiệt điện than nào trong ít nhất 7 năm tới. Ngay cả tập đoàn than nhà nước Coal One của Ấn Độ, một trong những công ty sản xuất than lớn nhất thế giới, cũng cho biết đã lên kế hoạch triển khai thí điểm một dự án điện mặt trời trong bối cảnh tập đoàn này đang tìm hướng đi cho một tương lai ít sử dụng than.
Khắp châu Á, khu vực được dự báo chiếm 2/3 nhu cầu năng lượng tăng thêm của toàn thế giới trong hai thập niên tới, chi phí sản xuất điện gió và điện mặt trời sẽ rẻ hơn 17% so với điện than vào năm 2030, theo nhận định của các nhà phân tích ở Công ty tư vấn năng lượng Wood Mackenzie. Họ cho rằng chi phí sản xuất điện mặt trời ở Ấn Độ thậm chí sẽ rẻ hơn so với điện than gần 50% trong 10 năm tới.
Nhưng vấn đề lớn của điện mặt trời là chỉ khi có ánh nắng, các nhà máy mới có thể sản xuất điện. Tương tự, điện gió chỉ được sản xuất khi có gió. Vì vậy, các nỗ lực thay thế nhiên liệu hóa thạch đòi hỏi các phương án giảm chi phí trữ năng lượng mặt trời để có thể phát điện khi nhu cầu lên cao điểm mà không cần quan tâm đến trời nắng hay mưa.
Vấn đề lớn thứ hai là nếu chưa có phương án trữ năng lượng giá rẻ, khi công suất năng lượng tái tạo ngày càng lớn, cần phải có nguồn vốn đầu tư lớn để mở rộng mạng lưới truyền tải điện.
Tại các nước đông dân như Ấn Độ, các vấn đề này càng nổi rõ hơn vì nhu cầu điện tăng vọt khi mọi người đi làm về nhà vào buổi tối và bật máy điều hòa vào lúc các nhà máy điện mặt trời không hoạt động.
Hơn nữa, Ấn Độ đã ồ ạt đầu tư lớn cho các nhà máy điện mặt trời trong những năm trước đây nên không thể đơn giản quyết định đóng cửa chúng được. Điện than vẫn đang đóng góp đến 2/3 tổng sản lượng điện ở nước này. Hoạt động vận chuyển than cũng bảo đảm lợi nhuận cho ngành đường sắt Ấn Độ, nơi sử dụng lực lượng lao động lớn nhất nước.
Theo Wall Street Journal
