(KTSG) - Nhìn lại năm 2024 thì trong số các nhóm ngành, không ngạc nhiên khi cổ phiếu chứng khoán là nhóm có diễn biến đồng pha nhất với VN-Index. Cổ phiếu nhóm này tăng trưởng vượt trội trong quí 1-2024, sau đó hiệu suất giảm dần vào ba quí cuối năm trong bối cảnh kinh tế vĩ mô xuất hiện những sức ép mới đến từ lãi suất huy động và tỷ giá.
Sự phân hóa diễn ra rõ nét trong ngành khi các cổ phiếu ghi nhận mức tăng giá tích cực là của các công ty đã thực hiện tăng vốn sớm trong năm 2024, bao gồm MBS (+51%), BVS (+48,5%), FTS (+33,4%), và HCM (+29,2%). Ngược lại, cổ phiếu giảm giá là của các công ty gặp nhiều khó khăn về quản trị doanh nghiệp, bao gồm APG (-45,1%) và VND (-33,3%).
- Chứng khoán tăng hơn 5 điểm, nhiều cổ phiếu ngành thép phục hồi trở lại
- Cổ phiếu AI ở Trung Quốc lên cơn sốt từ ‘hiệu ứng DeepSeek’
Về kết quả kinh doanh năm 2024, doanh thu hoạt động của các công ty chứng khoán (CTCK) chủ yếu đến từ hoạt động cho vay ký quỹ (đóng góp hơn 30% doanh thu) và doanh thu từ hoạt động tự doanh (đóng góp hơn 25% doanh thu) trong khi doanh thu từ hoạt động môi giới giảm dần theo quí (do cạnh tranh về phí dịch vụ và giá trị giao dịch toàn thị trường giảm trong nửa cuối năm). Bên cạnh đó, doanh thu từ hoạt động ngân hàng đầu tư cũng ở mức thấp, do thiếu vắng các thương vụ IPO và M&A lớn trong năm 2024.
Về triển vọng của nhóm ngành chứng khoán, theo CTCK SSI, tăng trưởng doanh thu ước tính của các CTCK trong năm 2025 có thể sẽ có phần hạn chế nhưng tăng trưởng lợi nhuận nhiều khả năng vẫn cải thiện nhờ việc cắt giảm chi phí hoạt động. Cụ thể, thu nhập từ phí/hoa hồng mảng môi giới chứng khoán ước tính gần như không đổi trong năm 2025 trong bối cảnh giá trị giao dịch tăng nhẹ có thể bù đắp một phần cho xu hướng giảm phí giao dịch.
Việc các CTCK đã tăng vốn đáng kể trong năm 2024 và tiếp tục kế hoạch tăng vốn trong năm 2025 sẽ giúp hỗ trợ doanh thu mảng cho vay ký quỹ. Tuy vậy, NIM cho vay ký quỹ có thể sẽ giảm do cạnh tranh và môi trường lãi suất tăng. Riêng mảng ngân hàng đầu tư được dự báo sẽ dần hồi phục nhờ một số đợt IPO đang triển khai và mảng bảo lãnh phát hành trái phiếu có thể tăng khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp hồi phục.
Theo CTCK SSI, tăng trưởng doanh thu ước tính của các CTCK trong năm 2025 có thể sẽ có phần hạn chế nhưng tăng trưởng lợi nhuận nhiều khả năng vẫn cải thiện nhờ việc cắt giảm chi phí hoạt động.
Về các yếu tố hỗ trợ, Chính phủ đang từng bước đưa ra những chính sách mới hỗ trợ ngành chứng khoán với mục tiêu phát triển thị trường vốn trong trung và dài hạn, bên cạnh những nỗ lực để Việt Nam được FTSE và MSCI nâng hạng thị trường chứng khoán lên thị trường mới nổi. Những chính sách này được đánh giá sẽ là động lực thúc đẩy ngành chứng khoán tiếp tục phát triển.
Trong đó, việc sửa đổi Luật Chứng khoán và Nghị định 155/2020 sẽ tạo tiền đề cho quy định về cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) được áp dụng. Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định 155 sửa đổi có thể sẽ cho phép công ty đại chúng tự quyết định tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa (FOL) thấp hơn tỷ lệ quy định. Điều này sẽ giúp thu hút dòng vốn đầu tư hấp dẫn cho các cổ phiếu có tỷ lệ FOL thấp và giải quyết tiêu chí chưa đạt để nâng hạng thị trường từ MSCI. Về thủ tục niêm yết, Bộ Tài chính cho phép tích hợp quy trình IPO và niêm yết, nếu công ty thỏa mãn điều kiện về vốn điều lệ và tình hình tài chính. Do đó, hoạt động IPO có thể sẽ bắt đầu sôi động trở lại vào năm 2025.
Với thị trường trái phiếu, Chính phủ đặt mục tiêu xây dựng thị trường minh bạch hơn bằng việc triển khai hoạt động xếp hạng tín nhiệm. Cụ thể hơn, đối với việc phát hành trái phiếu ra công chúng, hành lang pháp lý mới được thiết lập yêu cầu tất cả tổ chức phát hành/chào bán trái phiếu ra công chúng đều phải có xếp hạng tín nhiệm. Đối với trái phiếu phát hành riêng lẻ, nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp được phép mua/bán/chuyển nhượng trái phiếu phát hành riêng lẻ nếu: i) Tổ chức phát hành có xếp hạng tín nhiệm; và ii) Trái phiếu có tài sản bảo đảm hoặc bảo lãnh thanh toán của tổ chức tín dụng. Trong khi đó, cá nhân (không yêu cầu là nhà đầu tư chuyên nghiệp) có thể được phép mua trái phiếu chào bán ra công chúng mà không bị hạn chế.
Ngoài ra, việc triển khai hệ thống KRX (khả năng trong năm 2025) có thể tạo cơ chế cho việc triển khai các sản phẩm mới và thu hút sự quan tâm của các bên tham gia thị trường như bán khống, giao dịch trong ngày và hợp đồng quyền chọn hay mở rộng ra nhiều sản phẩm giao dịch khác như giao dịch hàng hóa, tiền mã hóa, hoặc đầu tư vào thị trường nước ngoài. Từ đó, hệ thống được kỳ vọng sẽ đem lại nhiều chức năng giao dịch đa dạng hơn phù hợp với khẩu vị rủi ro của khách hàng.
Đối với câu chuyện nâng hạng, hiện kịch bản cơ sở đang kỳ vọng FTSE sẽ công bố nâng hạng thị trường Việt Nam trong kỳ đánh giá vào tháng 9-2025, và việc triển khai thực tế có thể diễn ra từ tháng 3-2026. Dựa trên tính toán giá trị vốn hóa thị trường ròng của Việt Nam ở mức 43 tỉ đô la Mỹ từ FTSE Russell, tổng vốn vào ròng thị trường có thể đạt mức 1,6 tỉ đô la sau khi FTSE Russell nâng hạng tại kỳ tái cơ cấu và điều này chưa tính đến dòng tiền từ các quỹ chủ động. Bên cạnh việc cải thiện về hoạt động kinh doanh đón sóng nâng hạng, một số mã chứng khoán có thể được xem xét vào rổ FTSE EM là SSI, VND, VCI và HCM.
Về mặt định giá, nhìn chung định giá của các CTCK đang niêm yết trên sàn đã cải thiện đáng kể trong năm 2024 từ mức thấp vào cuối năm 2022 khi hầu hết các cổ phiếu đang giao dịch quanh hoặc cao hơn nhẹ so với trung bình năm năm gần đây. Ngoài ra, nhà đầu tư cần lưu ý biến động của các cổ phiếu chứng khoán thường có tính chu kỳ và hệ số beta cao cũng như có sự tương đồng lớn với thanh khoản thị trường.
Do đó, nếu muốn đẩy mạnh tỷ trọng nhóm cổ phiếu chứng khoán, nhà đầu tư cần cân nhắc và đảm bảo một số yếu tố trước khi giải ngân như: thị trường có xu hướng rõ nét về thanh khoản (thể hiện qua giá trị giao dịch trung bình ngày); các chính sách phát triển thị trường phát huy tác dụng trên thực tế; dòng vốn ngoại thay đổi xu hướng bán ròng; thông tin về hoạt động tăng vốn cụ thể của một số CTCK...
