Cuộc đối đầu không cân sức giữa các startup xe điện Trung Quốc và Tesla
Khánh Lan
(TBKTSG Online) – Các công ty khởi nghiệp (startup) xe điện Trung Quốc đang chạy đua huy động vốn và tung ra những mẫu xe điện mới với tầm hoạt động xa hơn với tham vọng lật đổ vị thế thống trị của Tesla ở thị trường nội địa. Song cho đến nay, họ vẫn chưa ‘bén duyên’ được với khách hàng Trung Quốc vì sức hút của Tesla quá lớn.
 |
| Một trong những chiếc xe điện Model 3 xuất xưởng đầu tiên tại một buổi lễ ở nhà máy Gigafactory 3 ở Thượng Hải, Trung Quốc vào tháng 12-2019. Ảnh: Bloomberg |
Chạy đua cạnh tranh với Tesla
Bất chấp các thức thách bao gồm đại dịch Covid-19 đang kìm hãm doanh số xe điện, các startup xe điện Trung Quốc vẫn xúc tiến kế hoạch giành thị phần trên thị trường xe năng lượng mới (NEV) ở trong nước và tiến tới lật đổ ngôi vị số một của Tesla trong dài hạn.
Trong hai tháng qua, một số startup xe điện Trung Quốc đã giới thiệu một số mẫu xe điện mới với tầm hoạt động xa hơn sau một lần sạc pin. Một số startup khác mở rộng công suất sản xuất để giảm chi phí hoặc tiến hành phát hành cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) để huy động vốn và tung ra một số chương trình sáng tạo như cho thuê pin để giảm giá bán xe.
Hồi đầu tháng nay, Evergrande Health Industry Group (EHIG), đơn vị thành viên của Tập đoàn phát triển bất động sản China Evergrande Group, công bố sáu mẫu xe điện mới dưới thương hiệu Hengchi. EHIG đặt tham vọng vươn lên trở thành nhà sản xuất xe năng lượng mới nhất thế giới trong vòng 3-5 năm tới.
EHIG đã chi 20 tỉ nhân dân tệ (2,9 tỉ đô la Mỹ) để phát triển toàn bộ chuỗi cung ứng xe điện và có kế hoạch đầu tư thêm 25 tỉ nhân dân tệ nữa để thực hiện thành công các kế hoạch sản xuất xe điện. Công ty này cũng đang xây dựng hai nhà máy ở Quảng Đông và Thượng Hải với tổng công suất lắp ráp 200.000 xe điện mỗi năm.
Dù EHIG cho biết sẽ sản xuất xe điện thương hiệu Hengchi đồng loạt vào năm sau, các thông tin chi tiết bao gồm mức giá vẫn chưa được công bố. Song giới đầu tư dường như quá phấn khởi với kế hoạch này và đẩy giá cổ phiếu EHIG trên sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông tăng gần 285% trong năm nay, giúp vốn hóa của EHIG đạt hơn 258 tỉ đô la Hồng Kông (33 tỉ đô la Mỹ) vào hôm 21-8.
Trong khi đó, startup xe điện có năm năm tuổi đời, Li Auto, được Công ty cung cấp dịch theo yêu cầu Meituan-Dianping hậu thuẫn tài chính, có kế hoạch rõ ràng hơn. Li Auto đã huy động được 1,1 tỉ đô la trong đợt IPO ở sàn Nasdaq tại New York vào cuối tháng 7 để thực hiện các kế hoạch dài hạn, tập trung vào phân khúc xe điện dòng SUV (thể thao đa dụng). Công ty này có một nhà máy ở Thường Châu, tỉnh Giang Tô, nơi đang sản xuất mẫu xe Li One SUV. Tính đến tháng 6 năm nay, Li Auto đã bán được 10.400 xe điện Li One SUV, kể từ khi mẫu xe này được tung ra thị trường vào tháng 11 năm ngoái.
Xpeng, một startup xe điện khác của Trung Quốc, có trụ sở ở TP, Quảng Châu, cũng đang lên kế hoạch huy động 1,1 tỉ đô la trong đợt IPO sắp tới ở Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE). Xpeng ra mắt mẫu xe điện đầu tiên, G3 SUV vào tháng 12-2018, tiếp đó là mẫu xe điện sedan điện P7 vào tháng 4 năm nay.
Tính đến cuối tháng 7, Xpeng đã bán được 18.741 chiếc G3 SUV và 1.966 chiếc P7. Trong sáu tháng đầu năm 2020, Xpeng lỗ ròng 113 triệu đô la trên tổng doanh thu 142 triệu đô la.
Tuy nhiên, phần lớn khách hàng Trung Quốc vẫn chuộng xe điện của Tesla hơn. Giới phân tích nhận định cho đến nay, vẫn chưa có bất kỳ mẫu xe điện do Trung Quốc sản xuất có đủ sức ngăn chặn đà tăng tốc chiếm lĩnh thị phần của Tesla tại thị trường xe điện lớn nhất thế giới khi mà mẫu xe điện Model 3 của hãng này có doanh số vượt trội so với đối thủ Trung Quốc gần nhất với tỷ lệ 3:1.
Tesla gia tăng sức ép
“Tesla, với tư cách là thương hiệu xe điện kỳ cựu nhất trên thế giới và có công nghệ chín muồi nhất, đang gia tăng sức ép với các đối thủ Trung Quốc khi hãng này đang chứng kiến doanh số mẫu xe Model 3 tăng vọt ở thị trường Trung Quốc. Lật đổ Tesla khỏi vị trí dẫn đầu là một nhiệm vụ không hề dễ dàng”, Yale Zhang, Giám đốc bộ phận nghiên cứu ngành công nghiệp xe điện ở Công ty Automotive Foresight, nhận định.
Mối đe dọa sự thống trị của Tesla hiện nay là không đáng kể dù hãng xe điện này kinh doanh chật vật trong phần lớn thời gian kể từ khi được thành lập vào năm 2003. Là một công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ đã hơn 10 năm, Tesla chỉ mới có lợi nhuận trong một vài quí trong những năm gần đây. Trong quí 2-2020, Tesla đạt lợi nhuận 104 triệu đô la.
Ngoài sức mạnh công nghệ và tuổi đời, một lợi thế khác của Tesla là nhà máy sở hữu 100% vốn Gigafactory 3 ở Thượng Hải, bắt đầu giao xe Model 3 cho các khách hàng Trung Quốc kể từ đầu năm nay. Nhà máy với vốn đầu tư 2 tỉ đô la này đã tăng tốc sản lượng Model 3 kể từ tháng 2, ngay cả khi các lệnh phong tỏa được áp đặt khắp Trung Quốc để kiểm soát đà lây lan của dịch bệnh Covid-19.
Tesla đã ‘hớp hồn’ tầng lớp trung lưu Trung Quốc nhờ giảm giá bán xe Model 3 cùng với khoản trợ cấp 25.000 nhân dân tệ của chính phủ Trung Quốc dành cho xe điện có tầm hoạt động hơn 400 km. Giá bán Model 3 với bộ pin chuẩn tại Trung Quốc đã giảm về từ 299.050 nhân dân tệ (43.000 đô la Mỹ), xuống còn 271.550 nhân dân tệ (39.200 đô la) hồi tháng 4. Trước khi sản xuất, Tesla công bố giá bán dự kiến của Model 3 lên đến 355.800 nhân dân tệ.
Trong khi đó, giá bán của các mẫu xe đối thủ dao động từ 229.000 nhân dân tệ đối với P7 của Xpeng đến 328.000 nhân dân tệ đối với Li One SUV của Li Auto. Mẫu xe ES6 SUV của startup xe điện NIO, có trụ sở tại Thượng Hải, có giá khởi điểm từ 343.600 nhân dân tệ sau khi đã tính trợ cấp. Giá bán dưới 300.000 nhân dân tệ của Model 3 tạo ra sức hấp dẫn không thể cưỡng lại được đối với hầu hết khách hàng xe điện ở Trung Quốc.
“Chúng tôi sẽ chọn mua xe điện thuộc thương hiệu trong nước nếu nó có giá bán rẻ hơn Model 3 ít nhất 30%. Một số mẫu xe điện của Trung Quốc có tầm hoạt động xa hơn hoặc có công nghệ số tóa tân tiến hơn xe điện của Tesla nhưng những lợi thế này chưa đủ để thuyết phục tôi tin rằng chúng có chất lượng vượt trội”.
Danh tiếng đã giúp Tesla trở thành thương hiệu xe năng lượng mới bán chạy số một ở Trung Quốc. Chỉ trong tháng 6, Tesla giao 14.954 xe Model 3 cho khách hàng Trung Quốc. Theo Hiệp hội xe hơi Trung Quốc (CPCA), con số này chiếm 23% tổng lượng xe thuần điện được bán ra ở thị trường Trung Quốc trong cùng tháng. Đứng thứ hai về doanh số xe điện trong tháng 6 là hãng xe BYD, có trụ sở ở TP. Tây An, tỉnh Thiểm Tây, với 4.106 xe điện Qin EV3 được tiêu thụ.
 |
| EHIG công bố sáu mẫu xe điện mới dưới thương hiệu Hengchi vào hồi đầu tháng 8. Ảnh: SCMP |
Miếng bánh thị phần còn lớn
Giới phân tích nhận định các startup Trung Quốc sẽ dần giảm giá bán xe điện để tăng sức cạnh tranh. “Với nguồn vốn dồi dào, các startup này sẽ mở rộng công suất sản xuất để giảm chi phí, giúp họ có dư địa để giảm giá bán xe điện và cạnh tranh với Tesla”, Gao Shen, nhà phân tích độc lập ở Thượng Hải, nói.
Trước năm 2018, do hạn chế về công nghệ pin, hầu hết các mẫu xe điện của Trung Quốc đều có tầm hoạt động dưới 300km sau mỗi lần sạc đầy pin, kém xa tầm hoạt động gần 500 km của Model 3. Nhưng hiện nay, có hơn 10 mẫu xe điện của Trung Quốc có tầm hoạt động hơn 400 km. Chẳng hạn, mẫu xe Li One SUV của Li Auto có tầm hoạt động lên đến 800km và mẫu xe ES6 SUV của NIO có tầm hoạt động 420 km.
Bắc Kinh đặt mục tiêu nâng doanh số xe năng lượng mới ở trong nước lên 3 triệu mỗi năm vào năm 2025, tức cao hơn khoảng 3 lần so với hiện nay, do vậy, miếng bánh thị phần vẫn còn rất lớn, tạo cơ hội cho các startup Trung Quốc thu hẹp khoảng cách doanh số với Tesla.
Giám đốc điều hành Tesla, Elon Musk, đã chứng minh rằng các startup sáng tạo, có tham vọng và công nghệ đúng đắn có thể vươn lên dẫn đầu trong lĩnh vực kinh doanh của họ. Ông cũng chứng minh rằng một doanh nhân không có nền tảng kinh nghiệm trong ngành công nghiệp ô tô vẫn có thể điều hành một hãng xe thế hệ mới.
Cũng giống như Musk, những người sáng lập của Xpeng, NIO va Li Auto, cần phải chứng minh năng lực của họ. Nhưng liệu các startup này có thể đánh bại Tesla trên sân nhà của họ hay không vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ.
“Cuộc cạnh tranh đang nóng lên nhưng Tesla vẫn nắm lợi thế vượt trội.
Hiện thực phũ phàng đối với các startup xe điện của Trung Quốc hiện nay là các tài xế Trung Quốc sẽ chọn xe điện Model 3 của Tesla vốn đang có giá bán hấp dẫn”, Chen Jinzhu, Giám đốc điều hành Công ty Shanghai Mingliang Auto Service, chuyên bán bảo hiểm và kinh doanh xe cũ, nhận xét.
Theo South China Morning Post
