Thứ bảy, 1/03/2025
27 C
TPHCM

Đại biểu Quốc hội vẫn còn nhiều băn khoăn về dự luật an ninh mạng

Kinh tế Sài Gòn Online

Kinh tế Sài Gòn Online

Đại biểu Quốc hội vẫn còn nhiều băn khoăn về dự luật an ninh mạng

Vân Ly

(TBKTG Online) - Dự thảo Luật An ninh mạng đã được Chính phủ trình lên Quốc hội tại kỳ họp trước đã nhận được nhiều ý kiến góp ý và đã được ghi nhận sửa đổi. Song tại phiên thảo luận của Quốc hội diễn ra ngày 29-5, các đại biểu vần còn nhiều băn khoăn và góp ý về dự thảo luật này.

Đại biểu Quốc hội vẫn còn nhiều băn khoăn về dự luật an ninh mạng
Đại biểu Quốc hội góp ý về dự thảo Luật An ninh mạng tại Quốc hội ngày 29-5. Ảnh: quochoi.vn

Lo ngại rất dễ bị xâm phạm quyền tự do cá nhân

Bà Phạm Thị Thanh Thủy, đại biểu Quốc hội đoàn Thanh Hóa cho rằng, việc yêu cầu đối với các cơ quan, tổ chức nước ngoài khi cung cấp dịch vụ trên không gian mạng tại Việt Nam phải đặt trụ sở hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam là khó khả thi, không phù hợp với tình hình thực tiễn. Còn việc yêu cầu họ như vậy nhằm quản lý máy chủ, quản lý dữ liệu người sử dụng tại Việt Nam là khó khả thi. Nếu các doanh nghiệp nước ngoài không tuân thủ quy định này thì có thể sẽ không được phép cung cấp dịch vụ tại Việt Nam, ảnh hưởng rất lớn đối với việc truy cập thông tin và sử dụng dịch vụ của người dân, nhất là trong bối cảnh nước ta chưa có được bất kỳ thương hiệu nào đáp ứng nhu cầu truy cập thông tin và sử dụng dịch vụ của người dân.

“Yêu cầu này không chỉ làm gia tăng chi phí của doanh nghiệp và gây khó khăn cho các hoạt động tiếp cận thông tin của người dân Việt Nam trong trường hợp các doanh nghiệp nước ngoài không thực hiện việc đặt trụ sở hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam”, bà Thủy nói.

Bên cạnh đó, bà Thủy còn cho rằng trong cam kết của Tổ chức Thương mại thế giới, dịch vụ viễn thông cung cấp qua biên giới là dịch vụ không hạn chế tiếp cận thị trường, trừ một số trường hợp cụ thể. Nhưng trong các trường hợp loại trừ đó không có quy định phải có cơ quan đại diện, văn phòng đại diện trên lãnh thổ của Việt Nam. Cam kết trong hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU mà Việt Nam đã ký kết cũng tương tự.

Nên quy định về việc doanh nghiệp nước ngoài phải đặt cơ quan đại diện, văn phòng đại diện ở điểm d khoản 2 Điều 26 của dự thảo luật sẽ không đúng với các cam kết của tổ chức quốc tế, thương mại thế giới, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU mà Việt Nam đã ký kết.

Còn đại biểu Quốc hội Nguyễn Thanh Hồng  đoàn Bình Dương cho rằng về quy định lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam của các doanh nghiệp nước ngoài là không cần thiết. Vì hiện nay Nghị định 72 của Chính phủ quy định các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông Internet phải có một hệ thống máy chủ tại Việt Nam cho nên không cần thiết phải quy định trong luật này. Thêm nữa hiện nay các doanh nghiệp này đã thuê và đặt máy chủ ở Việt Nam rồi.

Theo số liệu thống kê là có 8 doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đang cung cấp máy chủ cho Google và Facebook.

Ông Nguyễn Lân Hiếu, đại biểu Quốc hội đoàn An Giang thì cho rằng Điều 26 của dự thảo luật cũng cần viết rõ ràng hơn. Vì nếu viết chung chung là "khi có văn bản của lực lượng bảo vệ an ninh mạng thì các nhà cung cấp dịch vụ trên không gian mạng phải cung cấp tất cả các thông tin khách hàng của mình", thì sẽ có một nguy cơ lớn có thể bị lạm dụng, xâm phạm quyền tự do cá nhân mà Hiến pháp đã quy định. Cần quy định rõ ràng về văn bản của cấp nào, trong hoàn cảnh nào thì cơ sở cung cấp dịch vụ không gian mạng phải cung cấp toàn bộ thông tin.

Nguy cơ bị lạm quyền, nhũng nhiễu người dân, doanh nghiệp

Đại biểu Quốc hội Trần Văn Mão đoàn Nghệ An cho rằng Luật An ninh mạng phạm vi điều chỉnh là rất rộng, bao quát hết tất cả các vấn đề liên quan đến bảo vệ an ninh mạng và các hoạt động trên không gian mạng. Dẫn đến dễ trùng lặp nội dung và chồng chéo về thẩm quyền quản lý nhà nước và các văn bản pháp luật khác như Luật An toàn thông tin mạng, Luật Cơ yếu, Luật Công nghệ thông tin. Do đó tiếp tục đề nghị ban soạn thảo rà soát lại các nội dung đã được các luật khác điều chỉnh để tránh sự chồng chéo trước lúc thông qua.

Còn ông Nguyễn Phương Tuấn, đại biểu Quốc hội đoàn Ninh Bình đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cân nhắc các quy định về thẩm quyền, thẩm định, kiểm tra, đánh giá, giám sát an ninh mạng liên quan đến các tổ chức là doanh nghiệp. Theo quy định của dự thảo luật (Điều 24) thì lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an được trao quyền kiểm tra, đánh giá an ninh mạng bao gồm cả hệ thống thông tin không thuộc danh mục hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia. Dẫn chiếu đến điểm c khoản 3 Điều 12 cho thấy đối tượng bị kiểm tra, đánh giá bao gồm cả thông tin được lưu trữ, chuyển tải trong hệ thống thông tin.

Ông Tuần cho rằng, quy định như trên có thể dẫn tới khả năng xảy ra xâm phạm bí mật kinh doanh, bí mật người dùng dịch vụ, ứng dụng của doanh nghiệp. Kết quả kiểm tra và việc sử dụng kết quả kiểm tra theo quy định hiện nay của dự thảo luật được bảo vệ theo quy định của pháp luật bảo vệ bí mật nhà nước. Tuy nhiên, trong Luật Bảo vệ bí mật nhà nước lại không quy định về vấn đề này. Vì vậy, doanh nghiệp và người sử dụng dịch vụ ứng dụng của doanh nghiệp đều đứng trước nguy cơ bị lộ thông tin riêng tư vì lý do bảo đảm an ninh quốc gia mà không có lựa chọn nào khác.

Ông Hiếu nói: “Cũng trong Điều 26 mục 4 khoản d về lưu trữ thông tin cá nhân của người sử dụng, còn quá chung chung, cần chi tiết, cụ thể hơn. Ta có thể học tập kinh nghiệp của Philippines, luật năm 2017 quy định cụ thể phân loại dữ liệu thông tin thành 3 cấp: cấp 1 là những thông tin không cần hạn chế, như thông tin thông thường của cá nhân không cần hạn chế; cấp 2 là những thông tin, dữ liệu cần hạn chế, ví dụ như hồ sơ tài chính, hồ sơ sức khỏe, hồ sơ giáo dục của cá nhân cần có luật quy định để hạn chế thông tin cung cấp; cấp 3 là các dữ liệu mật, tối mật như an ninh quốc gia, quân sự, quốc phòng, bí mật thương mại hay các phát minh, sáng chế là những tài liệu cần bảo vệ tuyệt đối an toàn thì luật phải quy định rõ ràng”.

Ông Tuấn cho rằng: “Việc trao cho lực lượng chuyên trách an ninh mạng kiểm tra, đánh giá an ninh mạng đối với hệ thống thông tin của các cơ quan tổ chức không thuộc danh mục hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia được đề cập trong Điều 24 là chưa phù hợp. Nguy cơ bị lạm quyền, bị nhũng nhiễu của người dân, doanh nghiệp là rất cao nếu điều khoản này được áp dụng vào trong thực tế”.

Còn ông Nguyễn Bá Sơn, đại biểu Quốc hội đoàn Đà Nẵng thì góp ý, báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng sự cần thiết của Luật An ninh mạng bù đắp cho những thiếu vắng do Luật An toàn thông tin mạng quy định chưa được đầy đủ và chưa được cụ thể. Ông Sơn cho rằng việc này không phù hợp với nguyên tắc xây dựng pháp luật. Bởi vì mỗi đạo luật chỉ có thể điều chỉnh một hoặc một nhóm các khách thể, không thể có 2, 3 luật cùng điều chỉnh một khách thể.

“Cần có một giới hạn thật rõ ràng, cụ thể phạm vi điều chỉnh của 2 luật này, để từ đó xác định phương pháp điều chỉnh và đến các quy định khác, điều này chưa được làm rõ. Sau những lần góp ý vừa rồi thì ban soạn thảo luật lại thiên về việc giải thích thay vì chúng ta tập trung làm rõ vấn đề này. Đề nghị xem lại”, ông Sơn nói.

Ông Nguyễn Lân Hiếu cho rằng Luật An ninh mạng là một luật mới không chỉ ở Việt Nam mà cũng như các nước trong khu vực và trên thế giới vì sự bùng nổ của vấn đề không gian mạng trong thập kỷ này. Dự luật mới trình Quốc hội được một kỳ là kỳ trước còn rất nhiều ý kiến tranh luận, đóng góp của các đại biểu Quốc hội và trong dư luận xã hội rất nhiều ý kiến trái chiều. Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án luật này của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội còn có một số ý kiến còn tranh luận.

“Vì vậy, rất mong Quốc hội thận trọng xem xét, trước khi quyết định thông qua tại kỳ họp này. Đây là điều luật có thể thay đổi rất nhiều môi trường hoạt động kinh doanh, đầu tư của nền kinh tế Việt Nam, một nền kinh tế đang hòa nhập rất mạnh với thế giới, chúng ta cần hết sức thận trọng, tránh những ví dụ không tốt đã xảy ra trên thế giới như nước láng giềng Indonesia vừa ra một điều luật về quy định hệ thống thông tin và giao dịch điện tử năm 2017, ngay lập tức đã tạo ra một số hậu quả và hiện nay chính người ta đang chuẩn bị sửa chữa, bổ sung”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Những ghi nhận và giải trình

Giải trình và tiếp thu trước Quốc hội về những băn khoăn và góp ý của các đại biểu cho dự thảo luật, ông Võ Trọng Việt, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh cho hay: “Điều 26 là lưu giữ dữ liệu trên đất nước Việt Nam và đặt trụ sở tại đất nước Việt Nam. Ta không vi phạm vào hiệp định thế giới”.

Ông Việt viện dẫn hàng loạt hiệp định (Điều 21 của Hiệp định chung về thuế quan và thương mại GATT, Điều 14 Hiệp định chung về thương mại dịch vụ GATS và Điều 29 Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương CPTPP) và cho rằng đều có một điều này quy định rõ là ngoại trừ an ninh, đất nước nào cũng vậy. Đất nước họ cũng có quy định về ngoại trừ an ninh, đất nước mình cũng ký nhưng ngoại trừ an ninh để đảm bảo về an ninh quốc gia.

Trong luật cũng quy định rất rõ các doanh nghiệp và dữ liệu này chỉ liên quan đến quốc phòng, liên quan đến an ninh, chứ không phải tất cả, những việc này phục vụ thiết thực cho đất nước. Ông Việt còn cho hay đã đi khảo sát, giám sát khảo sát thì khả năng lưu giữ là được. Nhưng có điều người ta có thiện chí cung cấp cho ta hay không. Lâu nay không có quy định trong luật, cho nên việc cung cấp cho chúng ta là tùy thích, ưng thì cung cấp, không ưng thì không cung cấp. Nếu người ta cung cấp sẽ rất tốt cho cơ quan chức năng để xử lý, đấu tranh trên phạm vi cả nước, nếu họ không thiện chí mình rất khó khăn, thậm chí là bó tay. Thời gian qua, rất vất vả cho cơ quan chức năng về việc này, nhiều chuyên án, vụ án bế tắc cũng từ việc này. Tại sao mình không quy định để có cơ sở pháp lý buộc phải chấp hành tốt.

Thêm nữa ông Việt cho biết, hiện nay 18 nước đã quy định địa phương hóa dữ liệu, tức là lưu giữ dữ liệu trong phạm vi trong nước. Cả Châu Âu và Hoa Kỳ cũng quy định địa phương hóa giữ liệu. Do đó ông Việt đề nghị Quốc hội xin giữ như dự thảo.

Tại phiên thảo luận, ông Đỗ Bá Tỵ, Phó Chủ tịch Quốc hội cho hay dự án Luật An ninh mạng đã được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp trước. Sau kỳ họp, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Ủy ban chủ trì thẩm tra phối hợp với các cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật gửi xin ý kiến các đoàn đại biểu Quốc hội, tổ chức nhiều cuộc hội thảo, hội nghị lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo trình Quốc hội cho ý kiến xem xét thông qua. Dự thảo luật trình Quốc hội tại kỳ họp này có nhiều nội dung được chỉnh lý, hoàn thiện, trong đó có 7 chương và 47 điều, giảm 4 điều so với dự thảo đã trình tại kỳ họp trước.

Ông Tỵ nói: “Đây là dự án luật có nội dung khó, phức tạp, được nhiều sự quan tâm của các đại biểu, trong đó có một số vấn đề còn có ý kiến tranh luận và quan điểm khác nhau. Qua ý kiến phát biểu cho thấy các nội dung của dự thảo luật cơ bản đã được chỉnh lý hoàn thiện. Tuy nhiên cần phải được tiếp tục rà soát để đảm bảo tính chặt chẽ, đầy đủ, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thống nhất, đồng thời cũng phải phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính khả thi, tránh tạo ra các thủ tục không cần thiết gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, quyền tiếp cận thông tin của người dân và của các doanh nghiệp”.

Theo ông Tỵ, sau phiên họp hôm nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan chức năng phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu các ý kiến của các đại biểu Quốc để hoàn chỉnh dự thảo luật trình Quốc hội xem xét thông qua.

Được biết, dự kiến các đại biểu Quốc hội sẽ được lấy ý kiến thông qua dự thảo Luật An ninh mạng vào phiên họp diễn ra vào ngày 12-6 tới.

Mời xem thêm:

Quốc hội: Hợp nhất luật an ninh mạng và an toàn thông tin là không khả thi

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây

Tin liên quan

Có thể bạn quan tâm

Tin mới