Dân chủ và pháp luật
Tâm Dân
(TBKTSG) - Thời gian gần đây, báo chí Đà Nẵng liên tục công khai các quyết định của Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng về kết quả giải quyết đơn thư khiếu nại của công dân, trong đó nêu rõ nếu công dân không đồng ý với quyết định thì được quyền khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án Nhân dân thành phố theo quy định của pháp luật.
Báo Tuổi Trẻ ngày 9-1-2013 có đăng câu chuyện căn nhà của ông Nguyễn Tấn Lực, số 2A Vũ Ngọc Phan (phường 13, quận Bình Thạnh), gần 20 năm không có lối ra vì bị kiôt của một công ty chắn ngang. Vợ chồng ông đã vác đơn đi khiếu nại nhiều nơi nhưng không có kết quả. Nhờ buổi tiếp công dân của Bí thư Thành ủy TPHCM Lê Thanh Hải mới đây, mới có hướng giải quyết thỏa đáng theo đúng pháp luật. Theo ông Lực, việc vác đơn đi khiếu nại 20 năm với các cơ quan công quyền chỉ cần 20 phút tiếp dân của Bí thư Thành ủy là có thể giải quyết.
Theo quy định hiện hành, khi phát sinh những vấn đề khiếu nại, công dân được quyền tiếp cận nhà chức trách có liên quan để yêu cầu giải quyết vụ việc theo trình tự pháp luật. Nếu sự vụ không được xử lý thỏa đáng, người dân sẽ đệ đơn ra tòa án nhằm tìm kiếm một phán quyết công bằng, có hiệu lực, bởi vì suy cho cùng tòa án chính là chỗ dựa đáng tin cậy nhất trong thể chế nhà nước pháp quyền. Đáng tiếc, trên thực tế rất nhiều vụ việc khiếu nại đã diễn ra triền miên từ năm này qua năm khác mà không được kết luận xử lý đến nơi đến chốn, bị ách tắc phần lớn vì tình trạng quan liêu, vô trách nhiệm của các cơ quan hành chánh công quyền, khiến đương sự phải tìm mọi để cách tiếp cận các vị lãnh đạo.
Nếu vẫn duy trì tình trạng hành xử pháp luật theo kiểu “nửa dơi nửa chuột” này thì không những hiệu lực công quyền bị méo mó nghiêm trọng mà bản thân người lãnh đạo cũng bị mang tiếng là không chu toàn trách nhiệm, bởi các vị này sẽ không bao giờ có đủ thời gian và điều kiện để giải quyết hết mọi bức xúc của dân.
Dân chủ là quyền của công dân được pháp luật công nhận và bảo vệ. Pháp luật tồn tại cũng chỉ vì một lý do quan trọng nhất là bảo vệ kỷ cương dân chủ. Hệ thống pháp luật trong một xã hội dân chủ hiện đại đòi hỏi phải không ngừng hoàn thiện vai trò của cơ quan công quyền, phải xem việc nâng cao đạo đức và năng lực công vụ là tiêu chí quan trọng nhất của mọi nhà chức trách. Cần phải có cơ chế xem xét và quy trách nhiệm cụ thể đối với nhà chức trách trong trường hợp để xảy ra những vụ việc khiếu kiện kéo dài. Có như vậy mới thực hiện được mục tiêu cao cả là xây dựng một thể chế hợp lòng dân, luôn hướng đến dân, hiểu được dân và phục vụ dân ngày càng tốt hơn. Thiết nghĩ đây cũng là nội dung cần nghiên cứu đưa vào dự thảo sửa đổi Hiến pháp đợt này.
