(KTSG Online) - Gần cơ quan tôi có một cao ốc văn phòng và ngay trên vỉa hè trước mặt tiền tòa cao ốc này không biết tự lúc nào đã hình thành một điểm giao hàng online nhộn nhịp cho nhân viên văn phòng ở đó. Nhiều lề đường trước các cao ốc khác, hay ở các khu chung cư, khu phố… cũng hình thành các điểm giao hàng online tương tự.
- Ứng dụng giao hàng online điều chỉnh hoạt động tại TPHCM
- Thương mại điện tử chiếm 2/3 giá trị nền kinh tế số
- Thương mại điện tử tăng trưởng 20% trong năm 2024
Không phải ngẫu nhiên mà báo VnExpress hôm 29-1 đã có bài viết “Năm phát triển kỷ lục của thương mại điện tử Việt Nam”(*), trong bài dùng từ “bùng nổ” thương mại điện tử (TMĐT). Bài báo cho biết "e-Economy SEA 2024" dự báo quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam có thể đạt 63 tỉ đô la Mỹ (USD) vào năm 2030. e-Economy SEA 2024 là một phần trong chương trình nghiên cứu do Google và Temasek khởi xướng nhằm theo dõi sự phát triển nền kinh tế số tại Đông Nam Á.
Theo báo cáo này thì TMĐT của Việt Nam năm 2024 tăng lên 22 tỉ đô la, đứng thứ 2 sau Indonesia và Thái Lan trong nhóm 6 quốc gia có TMĐT phát triển trong khu vực là Indonesia, Thái Lan, Singapore, Malaysia, Philippines và Việt Nam. Dự báo 5 năm tới, TMĐT của Việt Nam sẽ là 63 tỉ đô la, chỉ đứng sau Indonesia.
Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số thuộc Bộ Công Thương ước tính quy mô thị trường TMĐT năm qua đã vượt 25 tỉ đô la, tăng trưởng 20%, cao hơn dự báo 22 tỉ đô la của e-Economy SEA 2024.
Nếu dựa vào con số của Bộ Công Thương từ năm 2014 đến nay thì phải công nhận TMĐT của Việt Nam bùng nổ, tăng trung bình 26,7% mỗi năm và chiếm 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ. Tỷ lệ dân số tham gia TMĐT đạt trên 60% với giá trị mua sắm trung bình khoảng 400 đô la/người/năm.
Với xu hướng phát triển của TMĐT, số lượng trang web và ứng dụng TMĐT tăng nhanh, đặc biệt là trang web TMĐT bán hàng. Mỗi năm Bộ Công Thương tiếp nhận và xử lý trên 10.000 hồ sơ thông báo trang web, ứng dụng TMĐT bán hàng và khoảng 1.000 hồ sơ thông báo trang web cung cấp dịch vụ TMĐT.
Theo khảo sát của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) công bố năm 2024, sự phát triển nhanh chóng của ngành TMĐT Việt Nam kéo theo nhiều vấn đề môi trường, đặc biệt là rác thải từ đóng gói, hoàn thiện đơn hàng và giao đồ ăn online. VECOM cho rằng nếu không có giải pháp hiệu quả trong việc giảm thiểu rác thải nhựa, dự báo rằng đến năm 2030, khi quy mô thị trường TMĐT đạt 100 tỉ đô la (e-Economy SEA 2024 dự báo tới năm 2030 TMĐT Việt Nam là 63 tỉ đô la), lượng rác thải nhựa từ lĩnh vực này có thể lên tới 800.000 tấn.
Trong năm qua, mua bán hàng qua mạng đã thải ra môi trường khoảng 160.000 tấm bìa carton và 171.000 tấn nhựa, chủ yếu là loại nhựa dùng một lần. Tổ chức quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF) có văn phòng tại Việt Nam tính toán rằng TMĐT ở Việt Nam nếu có giá trị 1 tỉ đô là thì thải ra môi trường 7.600 tấn nhựa, đặc biệt để bán 1 tỉ đô la đồ ăn qua mạng thì thải ra môi trường 18.600 tấn nhựa.
Cũng trong năm ngoái, ước tính giao đồ ăn qua mạng của Việt Nam đã đạt 1 tỉ đô la và với chi phí thu hồi, xử lý nhựa theo công thức của các doanh nghiệp tái chế thì giao hàng thức ăn, đồ uống online trị giá 1 triệu đồng sẽ thải ra 1 kg nhựa, chi phí tái chế mất 30.000-50.000 đồng.
Và với đà bùng nổ TMĐT, giao đồ ăn thức uống online như hiện nay thì tới năm 2030, lượng rác thải nhựa từ thị trường này lên đến 800.000 tấn. Nhà nước phải tiêu tốn ít nhất 40.000 -50.000 tỉ đồng để thu hồi xử lý rác thải nhựa hoặc nếu không thì đường phố, ruộng đồng, làng xóm... sẽ đầy bao bì nhựa theo gió tung bay khắp nơi.
Rất nhiều doanh nghiệp trong nhiều ngành, nhiều lĩnh vực hiện nay bắt đầu chuyển sang sản xuất kinh doanh theo mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, hạn chế thải rác nhựa ra môi trường, và cũng đã đến lúc các nền tảng TMĐT nên suy nghĩ tìm cách chuyển sang “giao hàng xanh”, hạn chế thải rác nhựa ra môi trường sống.
(*) https://vnexpress.net/nam-phat-trien-ky-luc-cua-thuong-mai-dien-tu-viet-nam-4843013.html
TMĐT, chỉ thay đổi cách con người tiếp cận với hàng hóa dịch vụ không giới hạn không gian/ thời gian mà thôi. Chốt lại, “hàng đến tận tay, thức ăn bưng tận miệng” chứ không có gì khác hơn. Không chỉ tần suất mua bán, lượng rác thải, nỗi phiền hà do lừa lọc, kể cả tính “lười biếng bản năng” của con người cũng trỗi dậy mạnh mẽ hơn trong thời công nghệ số. Cái gì trên đời cũng luôn có 2 mặt là vậy. Lợi, hại xét toàn cục, chưa chắc đã rõ, hoặc đã cân đong đo đếm hết ? Vấn đề quan trọng là ngay từ bây giờ phải bắt tay ngay vào việc xây dựng nền tảng văn hóa tiêu dùng xanh, tiêu dùng thông minh. Nhưng dù tiêu dùng kiểu gì đi nữa, phải đảm bảo phương châm “khỏe/ tốt” thì mới thực sự có ý nghĩa cho chính bản thân mình và cả cộng đồng chung quanh.
Quay lại cách truyền thống thôi. Đi chợ, nấu cơm, ăn nhà, uống ấm… Nếu không, loài người sẽ có nguy cơ bị tận diệt, cả về thể chất và tinh thần ?
Các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) có thể hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn thông qua một số cách sau:
Khuyến khích sử dụng vật liệu tái chế: Các nền tảng TMĐT có thể hợp tác với doanh nghiệp để cung cấp thông tin và hướng dẫn về việc sử dụng bao bì và vật liệu đóng gói tái chế, giúp giảm thiểu rác thải nhựa.
Chương trình thu hồi sản phẩm: Tạo ra các chương trình thu hồi sản phẩm đã qua sử dụng, cho phép khách hàng trả lại sản phẩm cũ để tái chế hoặc tái sử dụng, từ đó giảm lượng rác thải.
Giao hàng xanh: Thúc đẩy mô hình giao hàng xanh bằng cách sử dụng phương tiện vận chuyển thân thiện với môi trường, như xe đạp hoặc xe điện, và tối ưu hóa lộ trình giao hàng để giảm phát thải carbon.
Giáo dục và nâng cao nhận thức: Cung cấp thông tin và tài liệu giáo dục cho doanh nghiệp và người tiêu dùng về lợi ích của kinh tế tuần hoàn và cách thức thực hiện, từ đó tạo ra một cộng đồng tiêu dùng có ý thức hơn.
Hỗ trợ đổi mới công nghệ: Khuyến khích doanh nghiệp áp dụng công nghệ mới trong sản xuất và quản lý chuỗi cung ứng, giúp tối ưu hóa quy trình và giảm thiểu lãng phí.
Tạo ra các tiêu chuẩn bền vững: Thiết lập các tiêu chuẩn và chứng nhận cho các sản phẩm và dịch vụ bền vững, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thị trường và thu hút khách hàng có ý thức về môi trường.
Bằng cách thực hiện những biện pháp này, các nền tảng TMĐT không chỉ giúp doanh nghiệp chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
“nếu không thì đường phố, ruộng đồng, làng xóm… sẽ đầy bao bì nhựa theo gió tung bay khắp nơi.”. Nhà báo không cần nói tương lai đâu, bây giờ làng xóm đường phố đầy bịch nhựa, ly nhựa trà sữa, ly cà phê…
Việc đánh thuế bao bì nhựa cao nhằm hạn chế rác thải có thể mang lại nhiều lợi ích. Chính sách này có thể khuyến khích doanh nghiệp và người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường hơn. Khi chi phí sử dụng bao bì nhựa tăng lên, người tiêu dùng sẽ có xu hướng tìm kiếm các lựa chọn thay thế như bao bì từ vật liệu tái chế hoặc sinh học.
Bên cạnh đó, số tiền thu được từ thuế có thể được đầu tư vào các chương trình tái chế và quản lý rác thải, giúp cải thiện hệ thống quản lý chất thải và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tuy nhiên, cần cân nhắc đến sự công bằng xã hội và khả năng chi trả của người tiêu dùng khi áp dụng chính sách này.
Tiền tệ hóa/ Phí hóa, cũng là một cách hay để thay đổi thói quen xấu. Ở ta, nhìn chung nhiều thứ còn… quá thoáng. Bao bì đựng hàng, siêu thị free cho khách, kể cả khi không có nhu cầu ? Ở nước người, họ tính tiền ngay và luôn. Từ nay, nên quy định rõ, phí ship hàng bao gồm cả hai thứ: vận chuyển/ bảo vệ môi trường. Phí càng cao nếu dùng các loại vật liệu có nguy cơ gây ô nhiễm lâu dài. Nguồn thu đó phải nộp vào quỹ riêng do nhà nước quản lý, sử dụng vào xử lý, tái chế và bảo vệ môi trường là OK.
Giảm rác thải nhựa trong thương mại điện tử là một vấn đề quan trọng để bảo vệ môi trường. Dưới đây là một số giải pháp có thể thực hiện:
1. Sử dụng bao bì thân thiện với môi trường
Chọn chất liệu dễ phân hủy: Khuyến khích sử dụng bao bì từ giấy hoặc các vật liệu có thể tái chế.
Bao bì tái sử dụng: Thúc đẩy các phương pháp đóng gói có thể tái sử dụng nhiều lần.
2. Tối ưu hóa quy trình đóng gói
Giảm kích thước bao bì: Sử dụng bao bì vừa đủ để giảm thiểu vật liệu sử dụng.
Hạn chế lớp bảo vệ không cần thiết: Sử dụng ít vật liệu bảo vệ để giảm thiểu lượng nhựa.
3. Khuyến khích khách hàng
Tùy chọn giao hàng xanh: Cung cấp lựa chọn cho khách hàng để nhận hàng mà không cần bao bì nhựa.
Giảm giá cho khách hàng tái sử dụng bao bì: Khuyến khích khách hàng mang bao bì của họ khi nhận hàng.
4. Thông tin và giáo dục
Nâng cao nhận thức: Cung cấp thông tin cho khách hàng về tác hại của rác thải nhựa và cách họ có thể giúp giảm thiểu.
Chiến dịch truyền thông: Tổ chức các chiến dịch để khuyến khích người tiêu dùng lựa chọn nhà cung cấp có chính sách bảo vệ môi trường.
5. Hợp tác với các đối tác
Làm việc với nhà sản xuất: Khuyến khích các nhà sản xuất sử dụng bao bì thân thiện với môi trường.
Tham gia vào các chương trình tái chế: Hợp tác với các tổ chức để thu gom và tái chế bao bì nhựa.
6. Công nghệ và đổi mới
Ứng dụng công nghệ: Sử dụng công nghệ để tối ưu hóa quy trình vận chuyển và đóng gói, từ đó giảm rác thải nhựa.
Sáng tạo sản phẩm mới: Khuyến khích phát triển các sản phẩm thay thế nhựa từ các nguồn tài nguyên tái tạo.