(KTSG Online) – Khi Blockchain dần nắm giữ vai trò định hình sự phát triển của thị trường tài sản số và mã hoá, điều doanh nghiệp và nhà đầu tư cần, là một hạ tầng số an toàn, với dữ liệu tin cậy, khung pháp lý rõ ràng và đội ngũ nhân sự phù hợp.
- Khai mở chu kỳ ‘thanh lọc’ tiền ảo (2): tài sản số nào sẽ lên ngôi?
- Thuế tài sản số: lựa chọn chính sách ban đầu và thách thức dài hạn
“Cuộc đua” phát triển sàn giao dịch tài sản số, mã hoá
Chính quyền thành phố Hà Nội sẽ chính thức khai trương sàn giao dịch công nghệ vào ngày 22-12, và có thể bổ sung chức năng giao dịch tài sản số vào sàn này. Đồng thời, đưa ra loạt nghị quyết hỗ trợ cho tài sản số - dựa trên nền tảng là Luật Thủ đô (sửa đổi), với khung pháp lý đặc thù giúp chính quyền thành phố thí điểm các cơ chế mới.
Thông tin này được ông Trần Anh Tuấn, Giám đốc, Sở Khoa học và Công nghệ (KHCN) thành phố Hà Nội, chia sẻ tại Diễn đàn quản trị doanh nghiệp Việt Nam 2025 (VCG Forum 2025) chiều 10-12. Theo đó, chính quyền thành phố sẽ ban hành 6 nghị quyết quan trọng, trong đó có Nghị quyết về cơ chế thử nghiệm linh hoạt (sandbox) cho đổi mới sáng tạo, đánh dấu lần đầu tiên một địa phương có nghị quyết sandbox riêng. Bốn nhóm lĩnh vực được ưu tiên thử ngiệm, gồm: tài sản số, công nghệ tài chính, đô thị thông minh, ứng dụng dữ liệu.
Ngoài ra, Hà Nội đã ban hành Nghị quyết thành lập Quỹ Đầu tư mạo hiểm và rót lượng vốn “mồi” khoảng 400-600 tỉ đồng. Quỹ sẽ vận hành theo cơ chế thị trường, nhằm tách khỏi rào cản ngân sách và sẵn sàng chia sẻ rủi ro cùng doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.
Cùng ngày, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Bộ trưởng Bộ Tài chính về thành lập Ban quản lý thị trường giao dịch tài sản mã hóa, với nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện khung khổ pháp lý, cơ chế chính sách liên quan đến loại hình tài sản này. Từ đó, bảo vệ nhà đầu tư và bảo đảm an ninh tài chính quốc gia.
Trước đó, Nghị quyết 05/2025 của Chính phủ về thí điểm thị trường tài sản mã hoá, với nội dung dự kiến cấp phép cho tối đa 5 doanh nghiệp lập sàn giao dịch mã hóa đã thu hút sự quan tâm từ giới đầu tư. Thậm chí, một số đơn vị như CAEX, TCEX, VIXEX, MB, VPBank và SSI đã bày tỏ muốn lập sàn giao dịch.
Lý giải xu hướng “chạy đua” phát triển sàn giao dịch tài sản mã hoá, ông Nguyễn Phú Dũng, đồng sáng lập Tập đoàn PILA, thành viên Hội đồng đầu tư của quỹ Solaris Impact (Pacific Bridge Capital), cho rằng bối cảnh pháp lý đang ủng hộ Việt Nam theo đuổi lợi thế này, khi Đảng và Chính phủ thúc đẩy mạnh mẽ hành lang pháp lý và xây dựng nền tảng kiến trúc dữ liệu quốc gia.
Trong đó, công nghệ blockchain được định vị là một trong những công nghệ chiến lược quốc gia, còn hệ thống blockchain quốc gia là hạ tầng cần thiết, để làm chủ và triển khai tài sản số.
“Nền tảng blockchain quốc gia sẽ tạo ra lớp dữ liệu tin cậy, từ đó sinh ra các lớp tài chính số và kinh tế số. Theo đó, các tài sản hữu hình và vô hình như bất động sản, năng lượng điện gió, logistics, quyền khai thác du lịch, quyền sở hữu trí tuệ, nội dung số… hoàn toàn có thể mã hoá thành tài sản số, để kêu gọi vốn đầu tư”, ông Dũng nói.
Thực tế, nền tảng ban đầu để phát triển tài sản số thuần túy (Digital-native Assets) và tài sản số được mã hóa (Tokenized Real-world Assets – RWA) đã hình thành tại Việt Nam, với mạng dịch vụ đa chuỗi blockchain Việt Nam (VBSN) do 1Matrix thiết kế.
Với kiến trúc 5 tầng - theo mô hình đa chuỗi, mạng có thể triển khai đồng thời nhiều Layer 1 độc lập, hướng tới ba vai trò trọng yếu, gồm: bảo đảm khả năng tương tác giữa nhiều ứng dụng như định danh, tài chính số, dữ liệu chuyên ngành qua lớp liên thông chuẩn hóa; đáp ứng yêu cầu tốc độ, hướng tới mục tiêu xử lý hàng triệu giao dịch mỗi giây; tuân thủ các chuẩn bảo mật hiện đại, hỗ trợ cơ chế giám sát và kiểm chứng độc lập, nhằm hạn chế gian lận và đáp ứng các tiêu chuẩn tại Luật Bảo vệ dữ liệu, Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân, Tiêu chuẩn toàn cầu về an ninh thông tin ISO/IEC 27001 và Tiêu chuẩn bảo vệ quyền riêng tư 27701.
Định hình hạ tầng số an toàn
Việt Nam có nhiều lợi thế tại phân khúc tài sản số được mã hóa (RWA), thể hiện qua việc mã hóa những tài sản thực. Theo đó, các đơn vị có hoạt động và sản phẩm thật có thể phát hành token để mở rộng quy mô vốn ra nước ngoài.
Chẳng hạn, doanh nghiệp có tổng tài sản 1000 tỉ đồng có thể phát hành 1000 tỉ token để bán cho nhà đầu tư nước ngoài, thu hút thêm vốn về Việt Nam. Thậm chí, những sản phẩm văn hoá, trí tuệ thuộc sở hữu riêng của Việt Nam, như: Vịnh Hạ Long, Đảo Phú Quốc, những món ăn truyền thống dân tộc cũng có thể được mã hoá, hoặc “token hoá”.
Để tận dụng lợi thế này, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội blockchain và tài sản số Việt Nam (VBA), Chủ tịch 1Matrix, cho rằng việc phát triển hạ tầng blockchain, nền tảng tạo ra hệ sinh thái lớn, gồm: sàn giao dịch, các lớp hạ tầng, cấu phần tài sản số và các ứng dụng phát triển dựa trên nền tảng đó… là rất quan trọng. Theo đó, việc này cần đảm bảo ba yếu tố.
Thứ nhất, đảm bảo chủ quyền quốc gia, nhờ lưu trữ các dữ liệu có yêu cầu bảo mật cao tại các trung tâm dữ liệu được cấp phép trong nước.
Thứ hai, tối ưu hiệu năng và khả năng mở rộng ccuar hệ sinh thái, thông qua các dịch vụ cloud nước ngoài.
Thứ ba, triển khai một hệ thống truy vết hiệu quả, đáp ứng các yêu cầu phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố (AML/CFT).
“Đây cũng là các mục tiêu mà mạng dịch vụ đa chuỗi blockchain Việt Nam đang hướng tới nhằm kiến tạo một hệ sinh thái blockchain Việt Nam bền vững”, ông Trung nhấn mạnh.
Với cấu phần tài sản số và các lớp hạ tầng liên quan, ông Nguyễn Phú Dũng cho rằng việc phát triển các sản phẩm này không chỉ dựa trên hạ tầng công nghệ hiện đại, mà còn cần sự tin tưởng lẫn nhau trên môi trường số.
Theo đó, tài sản thực - sản phẩm được dùng để mã hoá và giao dịch trên môi trường số - cần được lưu giữ an toàn, để đảm bảo giá trị cho tài sản số. Như vậy, cần có đơn vị lưu ký, thường là ngân hàng hoặc các đơn vị được cấp phép, để bảo quản tài sản thực và đảm bảo tính thanh khoản.
Hơn nữa, phải hình thành thị trường sơ cấp, nơi diễn ra các giao dịch mua bán ban đầu giữa đơn vị phát hành và những người mua đầu tiên, nhằm đưa dòng tiền thực vào nền kinh tế, phục vụ sản xuất – kinh doanh.
Sau khi thị trường sơ cấp vận hành ổn định, sẽ tiếp tục phát triển thị trường thứ cấp - tức các sàn giao dịch tài sản số và mã hoá - là kênh gia tăng khả năng thanh khoản cho các tài sản, cho phép giao dịch mua đi - bán lại để gia tăng giá trị.
“Niềm tin số xuất phát từ dữ liệu, dữ liệu xuất phát từ định danh, còn định danh dựa trên một nền tảng tin cậy. Khi dữ liệu minh bạch, niềm tin sẽ tự hình thành và dòng vốn sẽ tự tìm đến”, ông Dũng nói.
Ngoài những yếu tố trên, việc phát triển nguồn nhân lực cho lĩnh vực này cũng là điều cần lưu tâm, nhất là khi Hà Nội - một thành phố lớn, với nhiều nguồn lực – phải "đốt đuốc" tìm kiếm kỹ sư trưởng trong lĩnh vực tài sản số.
Theo đó, những mô hình hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp, như sự hợp tác giữa Trường đại học Kinh tế – Tài chính TPHCM và BlockchainWork gần đây, sẽ đóng vai trò quyết định trong việc xây dựng thế hệ nhân sự công nghệ đủ khả năng đáp ứng yêu cầu tuyển dụng của thị trường lao động số trong tương lai gần.
Bà Lê Ngọc Mỹ Tiên, Tổng giám đốc BlockchainWork, cho rằng doanh nghiệp hiện "không tuyển người có bằng cấp cao nhất, mà tuyển người có năng lực thực hành và tư duy sản phẩm tốt nhất”. Do đó, các nhân sự trẻ nên chủ động tham gia vào các dự án ứng dụng fintech, hoặc phát triển ứng dụng phi tập trung, để hình thành tư duy quản trị rủi ro trên không gian số.
