(KTSG Online) – Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đang tổng hợp ý kiến của các ban, ngành, địa phương về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi. Nhiều cơ quan đề xuất, để đảm bảo quyền lợi người lao động và cân bằng quỹ lương hưu, cấm mua bán, cầm cố sổ bảo hiểm; tiền lương căn cứ đóng bảo hiểm xã hội ít nhất bằng 70% tổng tiền lương và khoản thu nhập khác.
- Người dân TPHCM thức xuyên đêm chờ rút bảo hiểm xã hội một lần
- Đề xuất bổ sung nhiều nhóm lao động đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc
- Người dân có thể đóng, nộp bảo hiểm trực tuyến qua ngân hàng
Cổng thông tin Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết, tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, bộ này đã đề xuất 2 phương án tiền lương làm căn cứ tính đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) hàng tháng, áp dụng với lao động khu vực doanh nghiệp trả lương tối thiểu vùng.
Phương án 1 giữ nguyên quy định hiện hành gồm mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được xác định bằng mức tiền cụ thể ghi trong hợp đồng lao động.
Phương án 2 đề xuất khoản tính đóng BHXH gồm mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung theo quy định của Bộ luật Lao động. Theo cách này, tiền tính đóng là tổng các khoản ghi trong hợp đồng lao động và biến động trong quá trình làm việc của người lao động. Mục đích là nâng mặt bằng lương đóng BHXH để hưởng mức lương hưu cao.
Góp ý cho dự thảo, Bảo hiểm xã hội thành phố Hà Nội cho biết, để khắc phục tình trạng trốn đóng, đóng không đủ BHXH, ảnh hưởng đến khả năng cân đối Quỹ Bảo hiểm xã hội và đảm bảo quyền lợi người lao động, cần sửa khoản tính đóng BHXH bằng ít nhất 70% tổng tiền lương và các khoản thu nhập khác có tính chất lương của người lao động.
Nếu mỗi tháng người lao động có tổng thu nhập 10 triệu đồng bao gồm tiền lương và các khoản phụ cấp có tính chất như lương thì căn cứ tính đóng BHXH sẽ ít nhất là 7 triệu (70%); người lao động trích đóng 8%, doanh nghiệp đóng 14% của 7 triệu đồng vào quỹ hưu trí tử tuất.
Thực tế, Bảo hiểm xã hội Hà Nội và TPHCM sau thanh tra chuyên ngành đã phát hiện một số đơn vị kê khai một số khoản bổ sung nằm ngoài mức lương tính đóng BHXH. Đây là khoản doanh nghiệp tự thỏa thuận với lao động khi tuyển dụng và không được ghi trong hợp đồng.
Đơn cử có doanh nghiệp qua thư mời làm việc thỏa thuận với lao động tiền lương tháng là 22 triệu đồng. Song hợp đồng chính thức chỉ có khoản lương theo chức danh 4,75 triệu đồng, mức này được dùng tính đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Còn lại 17,25 triệu đồng được trả vào kỳ lương hàng tháng nhưng không được đóng BHXH. Cơ quan quản lý rất khó thu bởi khoản này chưa nằm trong hướng dẫn.
TTXVN đưa tin, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cũng chỉ ra trong doanh nghiệp luôn tồn tại 3 loại thu nhập của người lao động: Loại làm căn cứ đóng BHXH, loại để quyết toán và loại trả cho người lao động. Thu nhập làm căn cứ đóng BHXH luôn ở mức thấp nhất, chỉ bằng lương tối thiểu vùng cộng 7% với lao động qua đào tạo nghề và thêm 5-7% với người làm nghề nặng nhọc, nguy hiểm.
Do đó, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho rằng, luật hiện hành khó tách bạch các loại phụ cấp cũng như khoản bổ sung khác để tính đóng BHXH. Hiện chỉ doanh nghiệp nhà nước có thang bảng lương, phụ cấp rõ ràng. Còn doanh nghiệp trả lương tối thiểu vùng có cách xây dựng thang bảng lương, phụ cấp, mức tiền khác nhau. Có công ty trưng đến 100 loại phụ cấp lẫn phúc lợi và hầu như không có khoản nào tính đóng BHXH được.
Liên quan đến dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề xuất cấm mua bán, cầm cố sổ BHXH cũng như mượn sổ BHXH, mượn giấy tờ người khác để đóng bảo hiểm khi gần đây tại các tỉnh, thành phố Hà Nội, Đà Nẵng, Hưng Yên, Thái Bình, nhiều kẻ gian lợi dụng quy định cho phép ủy quyền nhận lương hưu, trợ cấp BHXH để lôi kéo người lao động mua bán sổ BHXH kèm giấy ủy quyền nhận trợ cấp, từ đó rút một lần, hưởng chênh lệch.
Tại nhiều địa phương có khu công nghiệp lớn, tập trung đông lao động như TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai có tình trạng công nhân rao bán sổ bảo hiểm dưới hình thức ủy quyền, cam kết không đi làm và nếu hủy kèo rút lại sổ sẽ phải đền tiền gấp đôi. Giá thu gom, mua bán, cầm cố sổ BHXH chỉ bằng 30-50% so với giá trị được thanh toán BHXH một lần. Tình trạng này kéo dài khiến người lao động mất quyền lợi, dễ sa vào tín dụng đen và nảy sinh tranh chấp gây mất trật tự xã hội.
