(KTSG Online) – Trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội không hạn chế việc rút bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần, giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu, từ 20 năm hiện nay xuống còn 15 năm.
- TPHCM: 58.000 doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội hơn 4.800 tỉ đồng
- Đề xuất hưởng lương hưu cho người lao động bị nợ tiền bảo hiểm xã hội
Trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội không hạn chế rút bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần theo hướng giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu, từ 20 năm hiện nay xuống còn 15 năm, tạo cơ hội cho nhiều người được hưởng lương hưu, giảm tình trạng nhận BHXH 1 lần.
Với đề xuất hưởng BHXH 1 lần, dự thảo cũng được nghiên cứu bổ sung các quy định theo hướng khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH 1 lần.
Theo TTXVN, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đề xuất 2 phương án, phương án một là giữ nguyên quy định hiện hành, tức lao động tham gia dưới 20 năm BHXH và sau 1 năm nghỉ việc không tiếp tục đóng BHXH tự nguyện thì được rút 1 lần.
Người động được rút toàn bộ quá trình đóng nếu có nhu cầu nhưng về lâu dài sẽ chịu thiệt khi không được hưởng lương hưu. Theo Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, cách này không thể hạn chế tình trạng rút BHXH 1 lần, tác động đến lưới an sinh, tạo áp lực lên ngân sách chi trợ cấp hưu trí.
Phương án hai là cho lao động rút 1 lần song tối đa không quá 50% tổng thời gian đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất. Thời gian đóng còn lại được bảo lưu để sau này lao động đủ tuổi nghỉ hưu được hưởng chế độ BHXH.
Cơ quan chuyên môn đánh giá, cách này giảm được số tiền chi trả ban đầu cho Quỹ Bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, có thể người lao động phản ứng nên cần giải thích cho người lao động hiểu lợi ích lâu dài nếu chọn bảo lưu một nửa thời gian đóng.
Theo Cổng thông tin Bảo hiểm xã hội Việt Nam, mức hưởng 1 lần căn cứ trên số năm lao động đóng BHXH. Mỗi năm được tính bằng 1,5 tháng bình quân tiền lương đóng BHXH cho những năm trước 2014, bằng 2 tháng bình quân tiền lương đóng cho những năm từ 2014 trở đi. Lao động đóng BHXH dưới 1 năm, mức hưởng tối đa bằng 2 tháng bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Với lao động tham gia BHXH tự nguyện, mức hưởng 1 lần không bao gồm tiền ngân sách hỗ trợ cho những năm đóng.
Với người ra nước ngoài định cư, mắc bệnh hiểm nghèo hoặc sau 1 năm không tham gia hệ thống mà đóng dưới 20 năm BHXH, có thể lựa chọn nhận trợ cấp hàng tháng nếu không muốn rút 1 lần. Mức hưởng được tính toán trên số năm đóng và nền tiền lương đóng mỗi tháng.
Đến hết năm 2022, cả nước có hơn 17 triệu người tham gia BHXH, độ bao phủ mới đạt 38% lực lượng lao động trong độ tuổi và còn khoảng 28,4 triệu người chưa vào hệ thống. Bảo hiểm xã hội Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt khoảng 60% người lao động tham gia BHXH.
Hiện độ bao phủ BHXH tăng chậm trong khi số người về rút tiền bảo hiểm 1 lần lại tăng, bình quân cứ 2 người vào hệ thống thì 1 người rời đi. Bộ Lao động Thương binh và Xã hội thống kê, trong giai đoạn 2016-2020, bình quân mỗi năm có gần 750.000 lao động hưởng BHXH 1 lần; khoảng 10% lao động rút 1 lần có thời gian đóng BHXH từ đủ 10 năm trở lên.
Vì vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, nên khuyến khích người lao động rút BHXH 1 lần, chỉ rút 8% phần người lao động đóng, phần doanh nghiệp đóng (14%) sẽ được bảo lưu đến khi người lao động đến tuổi nghỉ hưu mới được rút.
